GEÇMİŞTEN BUGÜNE TÜRKİYE SİYASETİNDE SEÇİM İTTİFAKLARI: TERCİH Mİ? ZORUNLULUK MU?

Yıl 2020, Sayı: 39, 33 - 48, 14.04.2020

Emre Savut

https://doi.org/10.30794/pausbed.660099

Cited By: 5

Öz

Bir ülkede uygulanan seçim sistemi, o ülkenin siyasal partileri arasında kurulabilecek ittifaklar üzerinde doğrudan belirleyicidir. Türk siyasî tarihinde gerçekleştirilen seçimlere bakıldığında, hem çoğunluk sisteminin hem de ülke ya da seçim çevresi barajlı orantılı temsil sistemlerinin uygulandığı dönemlerde, bu sistemlerin siyasî partiler arasındaki ittifak tercihlerine etkisi ile karşılaşmak mümkündür. Bununla birlikte Türkiye’de 2017 yılında hükûmet sisteminde yaşanan değişiklik ve 2018 yılında seçim ittifaklarının yasal bir zemine kavuşturulması, seçim ittifaklarına sistem içerisindeki belirleyici rolleri açısından farklı bir gözle bakılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Çalışmada öncelikle, Türk siyasî tarihindeki seçim ittifakları ve seçim sistemlerinin bu ittifaklar üzerindeki etkisi arşiv araştırması yoluyla incelenecektir. Ardından ittifak sisteminin uygulanmadığı son yerel ve genel seçimler ile ittifak sisteminin uygulandığı yerel ve genel seçimler karşılaştırılarak, cari Türkiye siyasetinde seçim ittifaklarının belirleyici rolü değerlendirilecektir. Bu noktada seçim ittifaklarının genel seçimler açısından bir zorunluluk, yerel seçimler açısından ise bir tercih olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Seçim İttifakları, Seçim Sistemleri, Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemi, 7102 Sayılı Kanun

Kaynakça

• Ağar ve Mumcu Yollarını Ayırıyor. (2007). Cumhuriyet, 3 Haziran.
• Aksoy, İ.U. (2019). “2018 Genel Seçimler Öncesi AK Parti-MHP Cumhur İttifakı’nın Seçmen Nezdindeki Toplumsal Algısı”, International Journals Of Economics, Administrative and Social Sciences, Haziran 2(1), 21-39.
• Alkan, M.Ö. (2006). "Türkiye'de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri", Anaysa Yargısı Dergisi, 23, 133-165.
• Altı Parti Seçimden Çekildi. (2011). Sabah, 11 Nisan, https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/04/11/iki-parti-secimlerden-cekildi, (25.11.2019)
• Artık DYP Yok, DP Var. (2007). Milliyet, 28 Mayıs.
• Baykal Çağırdı Cem Hayır Dedi. (2002). Cumhuriyet, 8 Eylül.
• Bilgili, M.A. (2019). Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Türkiye’de Seçim İttifakları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Çakır, R. (1994). Ne Şeriat ne Demokrasi Refah Partisini Anlamak, Metis, İstanbul.
• Çam, E. (2011). Siyaset Bilimine Giriş, Der Yayınları, İstanbul.
• Çınar, Y. ve Göksel, T. (2018). “21 Şubat 2018’de Teklif Edilen “İttifaklı d’hondt” Sistemine Göre Seçim Simülasyonları”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, https://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/4314, (12.11.2019).
• Çınar, Y. ve Göksel, T. (2019). “Türkiye’de Yeni Seçim ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne İlişkin Sayısal Analizler ve Politika Önerileri”, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, https://www.tepav.org.tr/tr/yayin/s/1395, (12.11.2019).
• Çiller'den İkili Oyun. (1995). Milliyet, 19 Ekim.
• Demirel'in MHP İle İşbirliği Önerisini Türkeş Kabul Etmedi. (1977). Cumhuriyet, 15 Nisan.
• DTP-ÖDP-EMEP-SDP'nin Ortak Aday Listesi. (2007). Vatan, 14 Haziran, http://www.gazetevatan.com/dtp-odp-emep-sdp-nin-ortak-aday-listesi-123733-secim-2007/, (28.11.2019). Dursun, D. (2008). Siyaset Bilimi, 3. Baskı, Beta, İstanbul.
• Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler, 2.Baskı, (Çev: E. Özbudun), Bilgi, Ankara.
• Erdoğan, E. (1999). Seçim Sistemleri ve Siyasal Sonuçları: İstikrar ve Temsiliyet, https://www.academia.edu/346993/Se%C3%A7im_Sistemleri_ve_Siyasal_Sonu%C3%A7lar%C4%B1, (13.11.2019).
• Gözler, K. (2007). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Güç Birliği Tamam. (2007). Cumhuriyet, 18 Mayıs.
• Gürsel, S. Ve Acar, U. (2018). “İttifak Kuralının Seçim Sonuçlarına Etkileri”, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, https://betam.bahcesehir.edu.tr/2018/03/ittifak-kuralinin-secim-sonuclarina-etkileri/, (13.11.2019).
• Güzel, H.C. (2007). "Seçim İttifaklarının Yılan Hikâyeleri", Radikal, 22 Nisan, http://www.radikal.com.tr/yazarlar/hasan-celal-guzel/secim-ittifaklarinin-yilan-hikyeleri-812080/, (25.11.2019).
• HDP ve Emek Partisi Genel Seçimde İttifak Yapacak. (2015). Sabah, 22 Şubat, https://www.sabah.com.tr/gundem/2015/02/22/hdp-ve-emek-partisi-genel-secimde-ittifak-yapacak, (27.11.2019).
• Heywood, A. (2018). Siyaset, 19. Baskı, (Çev:. F. Bakırcı), BB101, Ankara.
• İki Muhalif Partinin İşbirliği Suya Düştü. (1954). Milliyet, 20 Mart.
• İşbirliği Mevzuunda Tam Bir Anlaşmaya Varıldı. (1957). Cumhuriyet, 22 Ağustos.
• İşbirliğine SHP'den Ret. (1987). Milliyet, 24 Eylül.
• İttifak Hiç Umurumda Değil. (2002). Milliyet, 14 Ağustos.
• Kiriş, H.M. (2011). "Parti Sisteminde Kutuplaşma ve Türk Parti Sistemi Örneği", Amme İdaresi Dergisi, 44, 33-67.
• Milletvekilleri Seçimi Kanununun 35 ve 109 uncu Maddelerinin Tadiline ve Bu Kanuna Muvakkat Bir Madde İlâvesine Dair Kanun. (13.09.1957). Resmî Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9705.pdf. (31.11.2019).
• Miş, N. (2018). “Yeni Siyasal Sistemin İlk Seçimleri ve Sonuçlarının Karşılaştırmalı Analizi”, Muhafazakâr Düşünce, 15(54), 232-355.
• Miş, N. Ve Duran, H. (2018). “24 Haziran Seçim Sonuçları Analizi”, SETA Analiz, 250 (Temmuz).
• Miş, N. ve Duran, H. (2018). “Seçim İttifakları”, SETA Analiz, 232 (Şubat).
• Muhalefet İşbirliği İle Bir Seçimi Kazandı. (1957). Milliyet, Temmuz
• Oğuz, M.C. (2019). “Seçimlerin, Demokratikleşme Sürecine Etkileri: Seçim İttifakları ve Türkiye Üzerine Bir Tartışma”, Memleket Siyaset Yönetim, 31, 93-128.
• Özbudun, E. (2011). Türkiye'de Parti ve Seçim Sistemi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Saadet Partisi ve BBP Seçime Birlikte Girecek. (2015). Hürriyet, 7 Nisan, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/saadet-partisi-ve-bbp-secime-birlikte-girecek-28673138, (01.12.20119)
• Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (16.03.2018). Resmî Gazete, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180316-28.htm, (01.12.2019).
• Solda Birlik Mi Doğuyor?. (2007). Hürriyet, 3 Mayıs, http://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/solda-birlik-mi-doguyor_ID604560/, (02.12.2019).
• Teziç, E. (2012). Anayasa Hukuku, 15. Baskı, Beta, İstanbul.
• Tuncer, E. (2006). "Türkiye 'de Seçim Uygulamaları Sorunları Işığında Temsilde Adalet- Yönetimde İstikrar İlkelerinin İşlevselliği", Anaysa Yargısı Dergisi, 23, 167-182.
• Tuncer, E. (2007). "22 Temmuz Seçimleri: Genel Bir Değerlendirme", Toplum ve Demokrasi, 1(1), 135-146
• Türk, H. S. (2006). "Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercihi", Anaysa Yargısı Dergisi, 23, 75-113.
• Uzun, M.S. (2018). Siyasi Partiler ve Seçim Hukuku Kısıtları İçerisinde Türkiye’de Seçim İttifakları ve Alternatif Seçim İttifakı Modelleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi.
• Varlık, Ü. ve Ören, B. (2001). Seçim Sistemleri ve Türkiye'de Seçimler, Der Yayınları, İstanbul.
• Yavaşgel, E. (2004). Temsilde Adalet ve Siyasal İstikrar Açısından Seçim Sistemleri ve Türkiye'deki Durum, Nobel Yayın, Ankara.
• Yüksek Seçim Kurulu, Seçim Arşivi, http://www.ysk.gov.tr/tr/secim-arsivi/2612, (03.12.2019).