ALGILANAN AŞIRI VASIFLILIK: ÖLÇEK GELİŞTİRME, GÜVENİLİRLİK VE GEÇERLİLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Sayı: 42, 196 - 208, 08.01.2021

Zeki Uçar , Oytun Sezgin

https://doi.org/10.30794/pausbed.740250

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı; çalışanın işi için gerekli olan özellikler ile çalışanın nitelikleri arasındaki uyumsuzluk algısı olarak tanımlanan algılanan aşırı vasıflılık olgusu için yerel bağlama uygun bir ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma, nitel ve nicel yaklaşımı içeren karma yöntem ile gerçekleştirilmiştir. Nitel aşamada kartopu yöntemi ile ulaşılan 14 katılımcı ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşmeler ile olgu, Türk çalışma kültürü içinde değerlendirilmiştir. Görüşmeler sonucunda elde edilen verilerin içerik analizi ve yazın taraması sonucunda toplam 33 maddelik bir ifade havuzu oluşturulmuştur.
Araştırmanın nicel aşamasında, farklı iş kollarında ve işletmelerde görev yapan toplam 332 kişi üzerinde madde havuzu test edilmiştir. Gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizi sonucunda; vasıflılık algısı, basitlik algısı ve yakıştırmama algısı olmak üzere 3 faktörlü (toplam varyansı açıklama yüzdesi 70,197) ve 10 maddelik bir ölçek elde edilmiştir. Söz konusu faktörlerin iç tutarlılık değerleri sırasıyla .847, .816 ve .755 olarak bulgulanmıştır. Yapı geçerliliği için gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi ile model ayrıca test edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Algılanan Aşırı Vasıflılık, Ölçek Geliştirme, Güvenilirlik, Geçerlilik

Kaynakça

• Burris, B. H. (1983). “The Human Effects of Underemployment”, Social Problems, 31(1), 96-110.
• Çankır, B., Arslan, A., Yener, S. ve Demirtaş, Ö. (2018). “İş Stresi Aracı Rolde iken Algılanan Aşırı Niteliklilik ve Üretkenlik İlişkisinde Psikolojik Güçlendirmenin Düzenleyici Rolü”, 6. Örgütsel Davranış Kongresi, 2-3 Kasım, Isparta.
• Clark, L. A. ve Watson, D. (1995). “Constructing Validity: Basic Issues in Objective Scale Development”, Psychological Assessment, 7(3), 309-319.
• Erdogan B.ve Bauer T.N. (2011). “The Impact of Underemployment on Turnover and Career Trajectories”, Underemployment, (Ed: Maynard D., Feldman D.), New York: Springer.
• Erdoğan, B., ve Bauer, T. N. (2009). “Perceived Overqualification and its Outcomes: The Moderating Role of Empowerment”, Journal of Applied Psychology, 94(2), 557-565.
• Erdogan, B., Karaeminogullari, A., Bauer, T. N. ve Ellis, A. M. (2020). “Perceived Overqualification at Work: Implications for Extra-Role Behaviors and Advice Network Centrality”, Journal of Management, 46(4), 583-606.
• Erdogan, B., Tomás, I., Valls, V. ve Gracia, F. J. (2018). “Perceived Overqualification, Relative Deprivation, and Person-Centric Outcomes: The Moderating Role of Career Centrality”, Journal of Vocational Behavior, 107, 233-245.
• Feldman, D. C. (1996). “The Nature, Antecedents and Consequences of Underemployment”, Journal of Management, 22(3), 385-407.
• Fine, S. (2007). “Overqualification and Selection in Leadership Training”, Journal of Leadership & Organizational Studies, 14(1), 61-68.
• Fine, S., ve Nevo, B. (2008). “Too Smart for Their Own Good? A Study of Perceived Cognitive Overqualification in The Workforce”, The International Journal of Human Resource Management, 19(2), 346-355.
• Hair J. F., Black W. C., Babin B. J. ve Anderson R. E. (2010). “Multivariate Data Analysis: A Global Perspective”, Prentice-Hall: Upper Saddle River, New Jersey.
• Halbesleben, J. R. ve Wheeler, A. R. (2008). “The Relative Roles of Engagement and Embeddedness in Predicting Job Performance and Intention to Leave”, Work & Stress, 22(3), 242-256.
• Harari, M. B., Manapragada, A. ve Viswesvaran, C. (2017). “Who Thinks They're A Big Fish in A Small Pond and Why Does It Matter? A Meta-Analysis of Perceived Overqualification”, Journal of Vocational Behavior, 102, 28-47.
• Johnson, G. J., ve Johnson, W. R. (1996). “Perceived Overqualification and Psychological Well-Being”, The Journal of Social Psychology, 136(4), 435-445.
• Johnson, G. J., ve Johnson, W. R. (1999). “Perceived Overqualification and Health: A Longitudinal Analysis”, The Journal Of Social Psychology, 139(1), 14-28.
• Johnson, G. J. ve Johnson, W. R. (2000). “Perceived Overqualification, Positive and Negative Affectivity, and Satisfaction with Work”, Journal of Social Behavior & Personality, 15(2), 167-184.
• Johnson, W. R., Morrow, P. C. ve Johnson, G. J. (2002). “An Evaluation of A Perceived Overqualification Scale Across Work Settings”, The Journal of Psychology, 136(4), 425-441.
• Karacaoğlu, K. ve Arslan, M. (2019). “Algılanan Aşırı Niteliklilik ve İş Tatmini İlişkisinde İyimserliğin Aracı Rolü: İstifa Eden veya Erken Emekli Olan Subaylar Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(1), 107-136.
• Karakoç, F. Y. ve Dönmez, L. (2014). “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Temel İlkeler”, Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Khan, L. J. ve Morrow, P. C. (1991). “Objective and Subjective Underemployment Relationships To Job Satisfaction”, Journal of Business Research, 22(3), 211-218.
• Li, Y., Wu, M., Li, N. ve Zhang, M. (2019). “Dual Relational Model of Perceived Overqualification: Employee's Self‐Concept and Task Performance”, International Journal of Selection and Assessment, 27(4), 381-391.
• Lin, Y. C., Yu, C. ve Yi, C. C. (2014). “The Effects of Positive Affect, Person-Job Fit, and Well-Being on Job Performance”, Social Behavior and Personality: An International Journal, 42(9), 1537-1547.
• Liu, S., Luksyte, A., Zhou, L., Shi, J., ve Wang, M. (2015). “Overqualification and Counterproductive Work Behaviors: Examining A Moderated Mediation Model”, Journal of Organizational Behavior, 36(2), 250-271.
• Lobene, E., ve Meade, A. W. (2010). “Perceived Overqualification: An Exploration of Outcomes”, 25th Annual Meeting of The Society for Industrial and Organizational Psychology, Atlanta, GA.
• Luksyte, A., Spitzmueller, C. ve Maynard, D. C. (2011). “Why do overqualified incumbents deviate? Examining multiple mediators”. Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), 279-296.
• Maynard, D. C., Joseph, T. A. ve Maynard, A. M. (2006). “Underemployment, Job Attitudes, and Turnover Intentions”, Journal of Organizational Behavior, 27(4), 509-536.
• Maynard, D. C. ve Parfyonova, N. M. (2013). “Perceived Overqualification and Withdrawal Behaviours: Examining The Roles of Job Attitudes and Work Values”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 86(3), 435-455.
• McKee-Ryan, F. M. ve Harvey, J. (2011). “I Have A Job, But...”: A Review of Underemployment”, Journal of Management, 37(4), 962-996.
• Morgado, F. F., Meireles, J. F., Neves, C. M., Amaral, A. C. ve Ferreira, M. E. (2018). “Scale Development: Ten Main Limitations and Recommendations To Improve Future Research Practices”, Psicologia: Reflexão e Crítica, 30(1), 1-20. Mutlu, P. (2013). “The Effect of Perceived External Prestige on The Relatıonship Between Perceived Overqualification and Both Organizational Commitment and Turnover Intention”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• O'Reilly III, C. A. (1977). “Personality—Job Fit: Implications for Individual Attitudes and Performance”. Organizational Behavior and Human Performance”, 18(1), 36-46.
• Sesen, H. ve Ertan, S. S. (2019). “Perceived Overqualification and Job Crafting: The Moderating Role of Positive Psychological Capital”, Personnel Review, 49(3), 808-824.
• Sığrı, Ü. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Tipps, H. C. ve Gordon, H. A. (1985). “Inequality at Work: Race, Sex and Underemployment”, Social Indicators Research, 16(1), 35-49.
• Triana, M. D. C., Trzebiatowski, T. ve Byun, S. Y. (2017). “Lowering The Threshold for Feeling Mistreated: Perceived Overqualification Moderates The Effects of Perceived Age Discrimination on Job Withdrawal and Somatic Symptoms”, Human Resource Management, 56(6), 979-994.
• Uçar, Z. ve Sezgin, O. B. (2019). “İşim Bana Dar Geliyor: Algılanan Aşırı Vasıflılık Üzerine Keşifsel Bir Araştırma”, 7th SCF International Conference on “The Future of the European Union and Turkey-European Union Relations”, Uşak, 11-13 Nisan.
• Ünsal Akbıyık, B. S. (2016). “Algilanan Aşırı Nitelikliliğin İş Performansina Etkisi: Örgütsel Desteğin Biçimlendirici Değişken Rolü”, Journal of International Social Research, 9(42), 1712-1720.
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). “Scale Development Research: A Content Analysis and Recommendations for Best Practices”, The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838.
• Wu, C. H., Tian, A. W., Luksyte, A. ve Spitzmueller, C. (2017). “On The Association between Perceived Overqualification and Adaptive Behavior”. Personnel Review, 46(2), 339-354.
• Ye, X., Li, L. ve Tan, X. (2017). “Organizational Support: Mechanisms To Affect Perceived Overqualification on Turnover Intentions: A Study Of Chinese Repatriates in Multinational Enterprises”, Employee Relation, 39(7), 918-934.
• Yıldırım, Y. T. (2018). “The Effect of Perceıved Over Qualıfıcatıon on Organızatıonal Silence”, Proceedıngs Of Icopec2018, 293.
• Yıldız, B. ve Arda, Ö. A., (2018). “Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Yenilikçi İşyeri Davranışları Üzerindeki Etkisinde Kolektif Şükranın Rolü”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2), 141-161.
• Zvonkovic, A. M. (1988). “Underemployment: Individual and Marital Adjustment To Income Loss”, Lifestyles, 9(2), 161-178.