EXPORT PROBLEMS OF THE AGRICULTURAL SECTOR: THE CASE OF MARDIN

Yıl 2021, Sayı: 45, 251 - 272, 26.07.2021

Mehmet Dabakoğlu , Sumru Bakan

https://doi.org/10.30794/pausbed.793761

Öz

Agriculture is a strategic sector in any economy as it meets the society’s food demand, supplies raw materials to industry, contributes to development financing, and increases employment level. With the rise of global population in the 20th and 21st centuries, the need for agricultural products has also increased and the countries have not been able to meet this demand with their own domestic capacities. Therefore, foreign trade has become extremely important for all countries. However, some obstacles are encountered in this process.
In this context, this research aims to identify such problems and the obstacles in the case of eighty companies that export agricultural products in the province of Mardin, Turkey. To that end, the data are obtained by conducting surveys to the companies located within the borders of Mardin province and the data are analysed with the SPSS software programme. As a result of the analyses, it has been determined that there is a significant relationship between the capacity utilisation rate of the companies, the age of exporting staff, the education level of the participants, and their answers to export problems. Furthermore, based on the answers, the most important export problems have been determined as; high loan interest rates, increases in input costs, instability in domestic politics, diplomatic challenges among the states, insufficient public support and incentives to exporting companies, and currency fluctuations as well as economic uncertainties in the domestic market.

Anahtar Kelimeler

Export Problems, Agricultural Sector, Agricultural Product, Development, Mardin

TARIM SEKTÖRÜNÜN İHRACAT SORUNLARI: MARDİN İLİ ÖRNEĞİ

Öz

Tarım sektörü; toplumun gıda gereksinimini sağlaması, sanayiye hammadde temin etmesi, istihdama olumlu etki etmesi ve kalkınmanın finansmanına katkıda bulunması nedeniyle ülke ekonomileri açısından stratejik öneme sahip bir sektördür. Yirminci ve yirmi birinci yüzyıllarda artan dünya nüfusuyla beraber tarımsal ürün ihtiyacı da artmış ve ülkeler bu ihtiyacı tek başlarına karşılayamaz duruma gelmiştir. Bu yüzden dış ticaret yapmak ülkeler için son derece önemli hale gelmiştir. Ancak ülkeler dış ticaret yaparken birtakım sorunlarla karşı karşıya kalmaktadırlar.
Bu çalışmada, Mardin ilinde tarım ürünleri ihracatı yapan 80 firma ile görüşülerek ihracat yaparken karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla; Mardin ili sınırları içerisinde bulunan firmalara anket uygulaması yapılarak veriler elde edilmiş ve SPSS paket programı ile verilerin analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda firmaların kapasite kullanım oranı, katılımcıların yaşı ve eğitim durumuyla ihracat sorunlarına vermiş oldukları cevaplar arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Ayrıca katılımcıların ihracat sorunlarına vermiş olduğu cevaplar arasında en önemli görülen ihracat sorunları; kredi faiz oranlarının yüksekliği, üretim girdi maliyetlerindeki artışlar, ülke içindeki siyasi istikrarsızlık, ülkeler arasındaki diplomatik sorunlar, kamu destek ve teşviklerinin yetersizliği, döviz kurundan kaynaklanan sorunların yanı sıra iç piyasadaki ekonomik belirsizlikler olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İhracat Sorunları, Tarım Sektörü, Tarım Ürünleri, Kalkınma, Mardin

Kaynakça

• Ahmed, Z. U., Julian, C. C., Baalbaki, I. and Hadidian, T. V. (2004). “Export barriers and firm internationalisation: A Study of Lebanese entrepreneurs”, Journal of Management and World Business Research, 1(1), 11-22.
• Ahmed, Z. U., Julian, C. C. and Mahajar, A. J. (2005). “Malaysian Exporters' and Non-Exporters' Perceptions of the Various Incentives to Export”, School of Commerce and Management Papers, 359.
• Akdoğan, M. Ş., Karamustafa, K., Güllü, K., Uyar, K., ve Güllü, İ. (2011). “Problems Encountered by the Exporting Firms: An Application in the City of Kayseri”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24, 790-807.
• Aksoy, R. ve Yıldıran, C. (2013). “Zonguldak İlinde İhracat Yapan Firmaların İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar”, Business & Management Studies: An International Journal, 1(3), 249-268.
• Altıntaş H., M., Tokol, T. and Harcar, T. (2007). “The effects of export barriers on perceived export performance: An empirical research on SMEs in Turkey”, EuroMed Journal of Business, 2(1), 36-56.
• Altun, I. (2013). Determinant of the Export Performance of Small and Medium Sized Companies: Case of the Turkish SMEs, Master’ Thesis, University of Leicester, School of Management, England.
• Altun, I. (2017). “Determinants of The Export Performance of SMEs: Comparative Analysis of Turkish SMEs Exporting to Middle East and European Regions”, International Journal of Business and Social Science, 8(3), 75-88.
• Altun, İ., ve Tabakoğlu, A. (2020). “Uluslararası Firmaların Kriz Dönemi Tasarruf Stratejilerinin İncelenmesi”, Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-26.
• Arı, T., (2011). Kobilerin İhracatta Karşılaştıkları Engellerin Belirlenmesi Üzerine Bir Saha Araştırması, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Armağan, E. A. (2004). “Aydın İlinde Küçük ve Orta Ölçekli Tarıma Dayalı Sanayi İşletmelerinin Genel Özellikleri ve İhracat Sorunları”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 10(1 ve 2), 13-25.
• Ay, S. (2009). “Süs Bitkileri İhracatı, Sorunları Ve Çözüm Önerileri: Yalova Ölçeğinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 423-443.
• Aydın, M. S. (2020). “Kamu Maliyesi Alanında Devletin Değişen Rolü: G20 Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme”, Kamu Politikalarında Mali ve İktisadi Yapıdaki Dönüşüm: Yerelden Globale Teori, Beklentiler ve Uygulama, (Ed: Karabulut, Ş), Gazi Kitabevi, Ankara.
• Balantekin, B. E., (2006). İhracatta Kobi’lere Sağlanan Devlet Destekleri ve Kobi’lerin İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar ve Kayseri’de Bir Anket Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Başer, H. ve Tekelioğlu, S. (2013). “Makine Sektöründeki Kobi’lerde İhracat Performansına Etki Eden Faktörler: Ankara Örneği”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2), 112-121.
• Bayramer, G., (2015). Türkiye’nin Sofralık Zeytin ve Zeytinyağı İhracatındaki Sorunların Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın
• Canıtez, M., (2004). Kobilerin İhracat Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar: Tekstil Sektöründe Ampirik Bir Araştırma. Doktora Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Chakrabarty, S. and Nag, B. (2014). Perceptions of international trade barriers: Empirical study of small apparel firms. Munich Personal RePec Archive, 4(1), 77-101.
• Czinkota, M. R. and Ronkainen, I. A. (2010). International Marketing, Cengage Learning, America.
• Çerçel, S. (2013). Organize Sanayi Bölgelerinde Dış Ticaret Sorunları: Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesinde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Çetinkaya Bozkurt, Ö. ve Tunç, H. (2018). “Kobilerde Dış Ticaret Sorunları: Antalya İli Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 381-398.
• Da Sılva, P. A. and Da Rocha, A. (2001). “Perception of export barriers to Mercosur by Brazilian firms”, International Marketing Review, 18(6), 589-611.
• Davidson, K. A. (2009). The Impact of Perceived Barriers to Export: An Analysis of Kentucky Agricultural and Food Processing Firms, Master’s Thesis, University of Kentucky, The Graduate School, United States of America.
• Doğan, A. (2009). “Ekonomik Gelişme Sürecine Tarımın Katkısı: Türkiye Örneği”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17), 365-392.
• Erbaşı, A. (2012). “Karaman Elma Üreticilerinin İhracat Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Mevlana Kalkınma Ajansı, Konya.
• Evangelia, G. (2012). the Export Barriers That Hinder the Export Performance of Greek Firms Nowadays, Thesis, International Hellenic University, School of Economics and Business Administration, Greek.
• Gebrewahıd, G. G. (2016). Export Barriers and Competitiveness of Small and Medium-sized Enterprise in Developing Countries: Case study in Ethiopian Leather Footwear Manufacturing Firms. İnternational Conference on African Development Archives, 1-24.
• Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Meclisi (2019). “Üyelik İşlemleri” , http://dijital.gaib.org.tr/Uye_Listesi_01.Asp, (ET: 06.07.2019).
• Işık, N. ve Delice, G. (2007). “Küreselleşme Sürecinde Kobi'lerin İhracat Sorunları Ve E-Ticaret”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(3), 75-89.
• İslambay, T., (2018). Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin İhracat Sorunları: Konya İmalat Sektöründe Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• İslamoğlu A.H. ve Alnıaçık, Ü. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Jalali, S. H. (2012). “Export barriers and export performance: empirical evidence from the commercial relationship between Greece and Iran”, South-Eastern Europe Journal of Economics, 10(1), 53-66.
• Jalali, S. H. (2013). “Assessment of the engineering service export barriers: A case study”, The Journal of Commerce, 5(1), 1-6.
• Karakaya, F. and Harcar, T. (1999). “Barriers to export for non-exporting firms in developing countries”, Academy of Marketing Studies Journal, 3(2), 57-74.
• Katsikeas, C. S. and Morgan, R. E. (1994). “Differences in perceptions of exporting problems based on firm size and export market experience”, European Journal of Marketing, 28(5), 17-35.
• Kayaoğlu, A. (2018). “Makro Pazarlama: Bir Pazarlama Düşünce Ekolü Olarak Kavramsallaşma Süreci ve Kurumsallaşması”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 250-269.
• Keskin, G., Koşan, A. K. ve Ayık, Y. Z. (2009). “Bölgesel gelişme aracı olarak KOBİ’ler ve ihracat sorunları (Erzurum’da bir araştırma)”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 279-290.
• Khattak, J. K., Arslan, M. and Umair, M. (2011). “SMEs’ export problems in Pakistan”. E3 Journal of Business Management and Economics, 2(5), 192-199.
• Leonidou, L. C. (2004). “An Analysis of the Barriers Hindering Small Business Export Development”, Journal of small business management, 42(3), 279-302.
• Mpunga, H. S. (2016). “Examining the Factors Affecting Export Performance for Small and Medium Enterprieses (SMEs) in Tanzania”, Journal of Economics and Sustainable Development, 7(6), 41-51.
• Özcan, S. E. ve Atalay, R. (2017). “Konya’da Makine-Aksam İmalatı Yapan İhracatçı Kobi’lerin İhracatta Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Uygulama”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 55-66.
• Özeltürkay, E. Y., ve Çerçel, S. (2014). “Organize Sanayi Bölgelerinde Faaliyet Gösteren Firmaların Karşılaştıkları İhracat Engelleri: Mersin Tarsus Organize Sanayi Bölgesinde Bir Uygulama”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 271-286.
• Pinho, J. C. and Martins, L. (2010). “Exporting barriers: Insights from Portuguese small-and medium-sized exporters and non-exporters”, Journal of international Entrepreneurship, 8(3), 254-272.
• Sandalcılar, A. R. (2012). “Karadeniz Havzası Tarım Ürünü Ticareti Belirleyicileri: Çekim Modeli Yaklaşımı”, Avrasya Etüdleri, 41(1), 71-94.
• Savcı, Y. (2009). Kobi’lerin Dış Ticarette Karşılaştıkları Sorunlar, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Sheikh, M.A. (2013). “A Descriptive Study On The Identification Of The Barriers To International Trade (Exports) Faced By The Textile Industry in Pakistan”, International Journal of Advance Research, MBA Dissertation, 1(3), 32-98.
• Suârez-Ortega, S. (2003). “Export barriers: Insights from small and medium-sized firms”, International Small Business Journal, 21(4), 403-419.
• Sönmez, A. ve Arslan, A. R. (2007). “İhracat Yapma Şekline Göre Karşılaşılan Sorunlar; Mobilya Endüstrisi Örneği”, Politeknik Dergisi, 10(4), 403-409.
• Sudarević, T. and Radojević, P. D. (2014). “Internal and external export barriers: Analysis from Serbian SME's point of view”, Industrija, 42(2), 131-153.
• Toulova, M., Votoupalova, M. and Kubickova, L. (2015). “Barriers of SMEs internationalization and strategy for success in foreign markets”, International Journal of Management Cases, 17(1), 4-19.
• Uysal, Ş. (2013). “Manisa İlinde Bitkisel Ürünler İhracatında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 498- 517.
• Ünver, İ., (2008). Konya’da Faaliyet Gösteren Otomotiv Yan Sanayi İşletmeleri’nin İhracatta Yaşadığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Venkateswaran, N. (2006), International Business Management, New Age International (P) Limited.
• Wijayarathne, J. M. D. S. and Perera, M. P. S. R. (2018). “Sri Lankan SMEs and Perceived Export Barriers: Evidence from Manufacturing Sector”, Asian Journal of Economics, Business and Accounting, 7(3), 1-10.
• Wood, V. R. and Robertson, K. R. (2000). “Evaluating international markets: The importance of information by industry, by country of destination, and by type of export transaction”, International Marketing Review, 17(1), 34-55.
• World Bank. “Worldwide Governance Indicators” , https://databank.worldbank.org/source/worldwide-governance-indicators, (ET: 08.11.2019).