ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ TARAFLARININ DEĞERLENDİRMELERİYLE İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ VE SENDİKALAR ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2021, Sayı: 46, 413 - 433, 02.09.2021

Serap Demirler , Sevinç Köse

https://doi.org/10.30794/pausbed.829624

Cited By: 1

Öz

Çalışmada, işveren temsilcisi olarak insan kaynakları yetkilileri ile işçi temsilcisi olarak sendika şube yöneticileri ve sendika işyeri temsilcilerinin çalışma ilişkilerine yönelik algıları ve tarafların aralarındaki ilişkide etkili olan faktörler araştırılmıştır. Çalışmanın temel sorusu, insan kaynakları yetkilileri ve işçi sendikası yöneticilerinin birbirlerine yönelik algılarının aralarındaki ilişkiyi nasıl ve hangi açıdan etkilediği ve çalışma ilişkileri anlayışında nasıl bir fark olduğudur. Olgubilim araştırma deseniyle yürütülen çalışmada, tarafların değerlendirmeleriyle insan kaynakları yönetimi ve sendikal örgütlenme arasındaki ilişkiye yönelik alanyazındaki tartışmalara nitel araştırma boyutuyla katkı sağlanması amaçlanmıştır. Bu amaçla, insan kaynakları yetkililerine, sendika şube yöneticileri ve sendika işyeri temsilcilerine konumlarına göre hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formlarıyla gidilmiştir. Manisa ve İzmir’de yürütülen çalışmada toplamda 55 kişiyle derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler analizinde betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmış, Maxquda 2020 nitel veri analizi programından faydalanılmıştır. Çalışmada, sendikalı ve sendikasız işletmede faaliyet gösteren insan kaynakları yetkililerinin ve sendika şube yöneticileri ile işyeri temsilcilerinin sendikalı endüstri ilişkileri sistemine karşı farklı bakış açılarına sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tarafların çalışma ilişkilerinde birbirlerinin rollerine yönelik algıları ve çalışma ilişkileri sistemini nasıl yorumladıkları, insan kaynakları yöneticisi ve sendika yetkilisi arasındaki ilişkiyi etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

insan kaynakları, insan kaynakları yönetimi, çalışma ilişkileri, sendika

RELATIONSHIP BETWEEN HUMAN RESOURCES MANAGEMENT AND TRADE UNIONS WITH EVALUATIONS OF INDUSTRIAL RELATIONS PARTIES

Öz

In the study, the perceptions of the human resources officials as employer representatives and the union branch managers and union workplace representatives as the employee representative towards the working relations and the factors that affect the relationship between the parties were investigated. The main question of the study is how and from what point of view the perceptions of human resources officials and trade union managers towards each other affect the relationship between them, and how there is a difference in the understanding of labor relations. In the study conducted with a phenomenology research design, it is aimed to contribute to the discussions in the literature on the relationship between the evaluations of the parties and human resources management and union organization with a qualitative research dimension. For this purpose, Human Resources officials, trade union branch managers and trade union workplace representatives were provided with semi-structured interview forms prepared according to their position. A total of 55 people were interviewed in-depth in the study conducted in Manisa and Izmir. Descriptive analysis and content analysis were used in the resulting analysis, and the Maxquda 2020 qualitative data analysis program was used. In the study, it was concluded that human resources officials operating in unionized and non-unionized enterprises, union branch managers and workplace representatives have different perspectives against the unionized industrial relations system. The perceptions of the parties towards each other's roles in their working relations and how they interpret the labor relations system affect the relationship between the human resources manager and the union official.

Anahtar Kelimeler

Human resource, Human resource management, Labor relations, trade union

Kaynakça

• Aykaç, M. (2000). “Sendikaların Geleceği: Küreselleşme ve Yapısal Değişiklikler Açısından Bir Analiz”, Nusret Ekin’e Armağan, Kamu İşverenleri Sendikası Yayını, 553-559, Ankara.
• Akpınar, T. (2016). “Sendikal Harekette Alternatif Arayışlara Dayanak Oluşturacak Sosyolojik Gerçekliğin Bilgisine Sahip Miyiz?”, Emek Araştırma Dergisi, 7/10, 51-68.
• Atahan, A. (2010). İşçi Sendikaları ve İnsan Kaynakları Yönetimi’nin Algılanışı: Farklılık ve Benzeşme Üzerine Bir Alan Araştırması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Yönetim ve Çalışma Psikolojisi Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Avar, G. (2006), İşçi Sendikalarının İnsan Kaynakları Yönetimi’ne Bakış Açıları, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Fakültesi, Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Baykal, K. ve Kovancı, A. (2008). “Yönetici ve Astlar Arasındaki Anlaşmazlıkların Çözümüne Yönelik Bir Araştırma”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 3/3, 21-38.
• Bingöl, D. (2016). İnsan Kaynakları Yönetimi, 10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Çelik, A. (2004). “Türkiye'de Sendika Üyeliği ve Sendikalaşma İstatistikleri”, İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6/2 Sıra: 1.
• Demirbilek, T. ve Çakır, Ö. (2005). “İkili Bağlılık: Hem Sendikaya Hem de İşletmeye Bağlı Olunabilir mi?”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55/1, 125-141. https://dergipark.org.tr/download/article-file/8044 (Ocak, 2019).
• Demirbilek, S. ve Türkan, Ö. (2008). “Çalışma Yaşamı Kalitesinin Arttırılmasında Personel Güçlendirmenin Rolü”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Yönetimi Dergisi, 10/1, 47-67.
• Dereli, T. (2003). “21. Yüzyıla Girerken Batıdaki Gelişmeler Karşısında Türk Endüstri İlişkileri Sistemi: Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme”, Sosyal Siyaset Konferansları, 3-24, İstanbul.
• Dereli, T. (2005). “Teknolojik Değişimler, Çalışma İlişkileri ve Yeni İstihdam Türleri”, Çalışma Yaşamında Dönüşümler, (Edt. Keser, A.), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Dickens, W. (1986). “Wages, Employment And The Threat Of Collective Action By Workers”, National Bureau Of Economic Research, Cambridge.
• Duran, T. (2019). Yüksek Performansa Dayalı İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Psikolojik Sahiplik Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisini İncelemeye Yönelik Bir Araştırma, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Kaynakları Yönetimi Programı, İstanbul.
• Erdut, T. (2002). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Endüstri İlişkilerinde Değişim, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölü, Doçentlik Çalışması, İzmir.
• Etci, H. (2018). “2000 Sonrasında Türkiye’de Gerekçeleri ile Sendikal Kriz”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 19/43, 125-149.
• Foulkes, F. (1980). “Personnel Policies in Large Non-Union Companies Englewood Cliffs”, New Jersey: Prentice Hall.
• Hekimler, B. (2015). “Türkiye’de Olumsuz Sendikal Algının İçsel ve Dışsal Nedenleri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 2015/1, 68, 127-154.
• Işık, V. (2009). “Endüstri İlişkilerinin Yeni Yüzü İnsan Kaynakları Yönetimi: Emeğin Örgütsüzleştirme Stratejisi”, Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11/3, 147-176. http://www.calismatoplum.org/sayi16/senkal.pdfn (Ağustos, 2020). Işıklı, A. (2003). “Cumhuriyet’in 80. Yılında Türk Sendikacılığı”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 175-183.
• Kağnıcıoğlu, D. (2001). “İnsan Kaynakları Yönetimi ve Değişen Endüstri İlişkileri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13-42.
• Karoğlu, E. (2009). İnsan Kaynakları Yönetimi Fonksiyonlarındaki Gelişmelerin Sendikasızlaşma Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Afyon.
• Kılıç, S. ve Yıldız, K. (2016). “İkame Etkisi, Baskı Etkisi ve Bu Etkiler İle Sendikalaşma Eğilimi Arasındaki İlişki”, Sosyoekonomi Dergisi, 24/28, 255-267.
• Klerck, g. (2009). “Industrial Relations And Human Resource Management, içinde Human Resource Management A Critical Approach”, (Ed. David G. Collings and Geoffrey Wood, by Routledge), 1. Basım, New York.
• Koç, Y. (2016). Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi: Osmanlı’dan 2016’ya (Özet), 1. Basım, Kurgu Kitap, Bursa.
• Kutal, M. (2005). “Türk Sendikacılığını Çevreleyen Olumsuz Koşullar, Özellikler ve Yeni Bir Yapılanma İhtiyacı”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı: 2, 11-26. http://www.calismatoplum.org/sayi5/Makale5/makale1.pdf (Ağustos, 2020).
• Kuzutürk, B. (2016). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Örgütsel Performansa Etkisi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilişim Sistemleri Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Mahiroğulları, A. (2001). “Türkiye ‘de Sendikalaşma Evreleri ve Sendikalaşmayı Etkileyen Unsurlar”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 2/1, 42-60.
• Mahiroğulları, A. (2012). “21. Yüzyıla Girerken Sendikacılık: Günümüz de Değişim, Dönüşüm ve Gelecek İçin Arayışlar”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Yıl: 1, 1/1, 9-33.
• Mahiroğulları, A. (2017). “1980 Sonrasının Sosyoekonomik Değişim ve Dönüşümü Bağlamında Sendikacılıkta Gelinen Nokta”, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6/16, Yıl: 6, 498-522.
• Özgün, O. H. (2014). Sendika ve İnsan Kaynakları Yönetimi İlişkisinin İncelenmesi ve Konuya İlişkin Bir Araştırma, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Yönetimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Selamoğlu, A. (2005). “Avrupa Birliği ve Avrupa İşçi Sendikaları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55/1, 61-86.
• Şenkal, A. (1999). Sendikasız Endüstri İlişkileri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Şenkal, A. (2008). “Endüstri İlişkilerinde Yeni Paradigmalar: Mobilizasyon, Kolektivizm ve Esneklik Tartışmaları”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı: 16, 2008/1, 119- 146. http://www.calismatoplum.org/sayi16/senkal.pdf (Ağustos, 2020).
• Tane, M. (2019). X Ve Y Kuşaklarının Sendikalaşma Algısı: Bursa İli Örneği, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Tokol, A. (2015 (1)). Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, 6. Baskı, Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa.
• Tokol, A. (2015 (2)). Türk Endüstri İlişkileri Sistemi, 4. Baskı, Dora Basım-Yayın Dağıtım, Bursa.
• Tüllef, E. (2010), İşyeri Düzeyinde Endüstri İlişkileri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Uçkan, B. (2000). “Sendikalar Arası Rekabet Politikalarında Yeni Arayışlar”, Prof. Dr. Nusret Ekin’e Armağan, Tühis Yayını, 751-766.
• Uçkan, B. ve Kağnıcıoğlu, D. (2009).” İşçilerin Sendikalara İlişkin Algı ve Tutumları: Eskişehir Örneği”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2009/3, 35-56. http://www.calismatoplum.org/sayi22/uckan.pdf (Ağustos, 2020).
• Ulutaş, M., Kalkan, A. ve Bozkurt, Ö. (2015). “Birey-Örgüt Uyumunun İş Doyumu ve Örgüte Bağlılık Üzerine Etkisi”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17/1, 141-160.
• Urhan, B. ve Selamoğlu, A. (2008). “İşçilerin Sendikalara Yönelik Tutum ve Davranışları: Kocaeli Örneği”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2008/3, s. 171-197. http://www.calismatoplum.org/sayi18/urhan_selamoglu.pdf (Ağustos, 2020).
• Yıldırım, E. ve Uçkan, B. (2010). “İşverenlerin Sendikasızlaştırma Modelleri ve Türkiye Örneği”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2010/2, 163-184.
• Yorgun, S. (2005). “Küreselleşme Sürecinde Türk Sendikacılığında Yeni Yönelimler ve Alternatif Öneriler”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2005/3, 137-162.
• Yorgun, S. (2017). “Sosyal Politika Aktörü olarak Sendikalar”, 18. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Bildiri Kitabı, 129-146, Antalya.
• 1- https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/- actrav/documents/publication/wcms_722482.pdf https://www.oecd-ilibrary.org/employment/data/trade-unions/trade-union-density_data-00371-en (Ağustos, 2020).
• 2- https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/52856/2020_temmuz.pdf (Ağustos, 2020).