MUNICIPALITIES AND CENTER-LOCAL RELATIONSHIP IN AZERBAIJAN IN THE LIGHT OF DIFFERENT LOCAL GOVERNMENT MODELS

Yıl 2021, Sayı: 47, 1 - 17, 02.11.2021

Abdulgazi Yıkıcı , Tuğba Salman

https://doi.org/10.30794/pausbed.902465

Cited By: 1

Öz

In the shaping of local governance units, the influence of multiple parameters, such as the historical, social, economic and cultural characteristics of their countries, leads to the differentiation of local governance systems. In this context, Anglo-Saxon, Northern and Central European, and French models have been put forward to explain the local government systems of European countries. However, these models were insufficient to explain the local government systems of the eastern countries. In order to eliminate the said deficiency, a study was conducted by Swianiewicz (2014) in which the local government systems of 19 Eastern European countries were examined. However, Azerbaijan has not been dealt with comprehensively and satisfactorily in the study. From this point of view, the aim of this study is to evaluate which model(s) the local government structure and center-local relations of Azerbaijan, one of the Eastern European countries, are compatible with in the context of the local government system. In the review, it has been reached that the local government system in Azerbaijan generally has the characteristics of the Eastern European model. In addition, with the Northern and Central European model in terms of the existing local government structure to have constitutional guarantee; it has been determined that the local units are similar to the French model in terms of being limited by government acts as well as legislation while using their powers and duties.

Anahtar Kelimeler

Local Governments, Center-Local Relations, Local Government Models, Eastern Europe Model, Azerbaijan

FARKLI YEREL YÖNETİM MODELLERİ IŞIĞINDA AZERBAYCAN’DAKİ BELEDİYELER VE MERKEZ-YEREL İLİŞKİSİ

Öz

Yerel yönetim birimlerinin şekillenmesinde, bulundukları ülkelerin tarihî, sosyal, ekonomik ve kültürel özellikleri gibi birden çok parametrenin etkili olması yerel yönetim sistemlerinin farklılaşmasına yol açmaktadır. Bu kapsamda Avrupa’da yer alan ülkelerin yerel yönetim sistemlerini açıklamak için Anglo-Sakson, Kuzey ve Orta Avrupa ve Fransız modelleri ortaya konulmuştur. Ancak bu modeller kıtanın doğusundaki ülkelerin yerel yönetim sistemlerini açıklamakta yetersiz kalmıştır. Söz konusu eksikliği gidermek adına Swianiewicz (2014) tarafından 19 Doğu Avrupa ülkesinin yerel yönetim sisteminin incelendiği bir araştırma yapılmıştır. Ancak bu araştırmada Azerbaycan, kapsamlı ve tatmin edici bir şekilde ele alınmamıştır. Buradan hareketle bu çalışmanın amacı, Doğu Avrupa ülkelerinden biri olan Azerbaycan’ın yerel yönetim yapısının ve merkez-yerel ilişkilerinin yerel yönetim sistemi bağlamında hangi model(ler)le uyumlu olduğunun değerlendirilmesidir. Yapılan incelemede Azerbaycan’daki yerel yönetim sisteminin genel olarak Doğu Avrupa modelinin özelliklerini taşıdığına ulaşılmıştır. Buna ilave olarak mevcut yerel yönetim yapısının anayasal güvenceye sahip olması açısından Kuzey ve Orta Avrupa modeliyle; yerel birimlerin yetki ve görevlerini kullanırken mevzuatın yanı sıra hükümet tasarrufları ile de sınırlanmaları bağlamında ise Fransız modeliyle benzeştiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler, Merkez-Yerel İlişkileri, Yerel Yönetim Modelleri, Doğu Avrupa Modeli, Azerbaycan

Kaynakça

• Agayev, R., Ibadoglu, G., Mehtiyev, A. ve Aslanov, A. (2007). “Strengthening Municipalities in Azerbaijan”, Available at SSRN 3111808.
• Allahverdiqızı, F. “Bələdiyyələrin ÖzGgəlirlərini Artırmaq İmkanları Genişdir” https://vergiler.az/news/articles/4567.html Erişim: 29.05.2021
• Arıtürk, M. ve Negiz, N. (2018). “Türkiye ve Azerbaycan Belediye Yönetimlerinin Karşılaştırmalı İncelemesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23/Sayı Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı, 867-886.
• Avaner, T. ve Hasanoğlu, M. (2017). “Küreselleşme Sürecinde Azerbaycan Cumhuriyeti’nin Kamu Yönetimi Sistemi: Kurulu ve Uyum”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 954-965.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Belediye Seçim Kanunu http://www.e-qanun.az/framework/4771 Erişim: 29.05.2021
• Azerbaycan Cumhuriyeti Seçim Kanunu http://www.e-qanun.az/code/17 Erişim: 23.02.2021
• Azerbaycan Cumhuriyeti Vergi Kanunu https://www.taxes.gov.az/az/page/ar-vergi-mecellesi Erişim: 01.04.2021
• Belediye Finansmanının Temelleri Hakkında Kanun http://www.e-qanun.az/alpidata/framework/data/5/f_5231.htm Erişim: 24.02.2021
• Belediye Hizmetleri Hakkında Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu https://www.taxes.gov.az/az/post/194 Erişim: 02.04.2021
• Czyż, A. S. (2011), "Development of Local Government in Central and Eastern European Countries" Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 7, 65-87.
• Çolak, Ç. D. ve Küçükyılmaz, Y. O. (2019). “Büyükşehir İlçelerindeki Belediye Meclis Üyelerinin Profili Üzerine Bir Araştırma: Trabzon Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6/3, 682-701.
• Elma, F. (2012). “Azerbaycan’da İdari Yapının Dönüşümü” Uluslararası Üç Deniz Havzası Ülkeleri Ortak Yönetim Kültürü ve Yeniden Yapılanma Sorunları Sempozyumu, Kamu Araştırmaları Vakfı Yayınevi, 109-116.
• Elma, F. (2013), “Azerbaycan’da Yerel Yönetim Yapılanması: Tarihi Deneyim Ve Mevcut Örgütlenme”, Türk Dünyasında Yerel Yönetimler, (Ed: Mustafa Ökmen ve Fikret Elma, İstanbul: Türk Dünyası Belediyeler Birliği Yayını, İstanbul.
• Görmez, K. ve Bahçeci, H. I. (2018). “Yerel Yönetimlerin Siyasal Temelleri”, Yerel Yönetimler, (Ed: Kemal Görmez ve Hasan Yaylı), Orion Kitabevi, Ankara.
• Güneş, M. (2009). “Almanya ve Türkiye’deki Yerel Yönetimlere Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Savunma Bilimleri Dergisi, 8/2, 145-165.
• Hasanoğlu, M. (2019). “Kamu Yönetiminin Değişimi ve Azerbaycan Yerel Yönetimler Sistemi Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2/1, 111-133.
• Haschke, D. (2013). “Local Government Administration in Germany”, https://germanlawarchive.iuscomp.org/?p=380 Erişim: 14.01.2021
• Heinelt, H. ve Hlepas, N. K. (2006). “Typologies of Local Government Systems”, The European Mayor Political Leaders in the Changing Context of Local Democracy, (Ed: Henry Bäck , Hubert Heinelt Annick Magnier), VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Hesse, J. J. ve Sharpe, J. (1991). “Local Government in International Perspective: Some Comparative Observation”, Local Government and Urban Affairs in International Perspective, (Ed: Joachim Jens Hesse), Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden.
• Hüseyn, R., Ünal, Ö. F. ve Akman, E. (2013). “Azerbaycan’da Yerel Yönetimlerin Gelişimi: Merkezi Yönetim-Yerel Yönetim İlişkileri ve Bakü Kentinin Statüsü Hakkında Bir Değerlendirme”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5/1, 163-172.
• Ismayilov, K. (2018). “The Formatıon and Evolutıon of Local Self-Government in Azerbaıjan and Modern Local Self-Government in The Post-Sovıet Countrıes (IssuesoOf Legal Regulatıon”, Journal of Legal, Ethical and Regulatory Issues, 21/3, 1-14.
• İnaç, H. ve Ünal, F. (2006). “İngiltere'de Yerel Yönetimler”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 125-140.
• Karasu, K. (2013). “İngiltere’de Kamu Yönetimi”, Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri, (Ed: Koray Karasu), İmge Kitabevi, Ankara.
• Karasu, M. A. (2018). “Farklı Ülkelerin Yerel Yönetim Deneyimleri”, Yerel Yönetimler, (Ed: Kemal Görmez ve Hasan Yaylı), Orion Kitabevi, Ankara.
• Keleş, R. (1994). Yerinden yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Koyuncu, B. (2000). “Yerel Özerklik: Modeller ve Uygulamalar”, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 1/1, 96-114.
• Kübler, D. ve Michel, P. (2006). “Mayors in Vertical Power Relations”, The European Mayor Political Leaders in the Changing Context of Local Democracy, (Ed: Henry Bäck , Hubert Heinelt Annick Magnier), VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Laffin, M. (2007). “Comparative British Central-Local Relations: Regional Centralism, Governance and Intergovernmental Relations”. Public Policy and Administration, 22/1, 74-91.
• Loughlin, J. (2003). Subnational democracy in the European Union, Oxford University Press, Oxford.
• Loughlin, J., Hendriks, F. ve Lidström, A. (Ed) (2010). The Oxford Handbook of Local and Regional Democracy in Europe, Oxford University Press, Oxford.
• Mamedova, M., Hasanov, H., Bairamov, A. ve Huseinov, M. (2001). “Local Government in Azerbaijan”, Developing New Rules in the Old Environment, (Ed: Igor Munteanu ve Victor Popa), Local Government And Public Service Reform Initiative, Budapest.
• Margaryan, A. (2006). “Enhancing The Capacities Of Regional and Local Governments To Provide More Authority In Public Finance”, Local Government Financial Capacity Building in Transition Countries: Selected Country Studies, (Ed: Željko Šević), NISPAcee, Bratislava.
• Mecek, M. (.2018). “Azerbaycan'ın Devlet Yapısı ve Taşra Yönetiminde Merkez-Yerel İlişkileri”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7/1, 51-77.
• Mengi, A. (1998). Avrupa Birliğinde Bölgeler Karşısında Yerel Yönetimler, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Özmen, A. (2021). “SSCB’den Ayrılan Türk Cumhuriyetleri’nin Yerel Yönetim Perspektifleri”, Internatıonal Journal Of Afro-Eurasıan Research, 6/11, 51-60.
• Page, E. ve Goldsmith, M. (1987). Central-Local Government Relations: A Comparative Analysis of West European Unitary States, Sage, London.
• Parlak, B ve Caner, C. (2013). Karşılaştırmalı Siyasal ve Yönetsel Yapılar, Orion Kitabevi, Ankara.
• Parlak, B. (2014). “Avrupa Birliği Perspektifinden Merkezi Yönetim-Yerel Yönetim İlişkileri” TESAM Akademi, 1/1, 7-40.
• Parlak, B. (2018). “Azerbaycan’da Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetimler: Yapısal, İşlevsel ve Karşılaştırmalı Analizi”, TESAM III. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 115-143.
• Rehimli, R. (2009). “Azerbaycan Yönetim Sistemi”, Journal of International Social Research, 2/9, 377-386.
• Rehimli, R., Negiz, N. ve Akman, E. (2013). “Azerbaycan Cumhuriyeti’nde Yerel Yönetimler”, Dünyada Yerel Yönetimler: Örnekler-Uygulamalar, (Ed: Murat Okçu ve Hüseyin Özgür), Seçkin Yayıncılık.
• Stoker, G. (2002). “Life is a Lottery: New Labour’s Strategy for the Reform of Devolved Governance”, Public Administration, 80/3, 417-434.
• Swianiewicz, P. (2014), “An Empirical Typology of Local Government Systems in Eastern Europe”, Local Government Studies, 40/2, 292-311.
• Turan, H. T. (2013). “Bölgeler Avrupa’sında Fransız Yerel Yönetimleri”, Dünyada Yerel Yönetimler Örnekler Uygulamalar, (Ed: Murat Okçu ve Hüseyin Özgür), Seçkin Yayıncılık.
• TÜRKPA (2012), Türk Cumhuriyetleri Anayasaları, TÜRKPA Yayınları, Ankara.
• Uçar, A., Eryiğit, B. H. ve Topçu, V. (2021). “Azerbaycan’da Yerel Yönetimlerin İdari ve Mali Yapısı”, Dünyada Yerel Yönetimler ve Mali Yapıları, (Ed: Çiğdem Akman ve İbrahim Attila Acar), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Uluç, A., Çelik, A. ve Kaan, O. (2001). “Türkiye ve Fransa Yerel Yönetimlerinin Karşılaştırılması”, Türk İdare Dergisi, 430, 171-185.
• Ulusoy, A., ve Akdemir, T. (2019). Mahalli İdareler, Seçkin, Ankara.
• Uysal, A. B. (2016). “Sosyal Şehir Programı ve Yerel Katılım: Berlin Örneği”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 25/4, 27-47.
• Yemen, A. (2017). “Yerel Yönetim Modelleri”, Küreselleşme ve Yerelleşme Ekseninde Yerel Yönetim: Ankara Şehir Araştırmaları, (Ed: Birol Aygün ve Yusuf Tekin), Ankara Büyükşehir Belediyesi Şehir Araştırmaları Merkez Kitapları, Ankara.
• Yusifov, S. (2015). Finance Benchmarks: Areas and Options for Assessing Local Financial Resources and Financial Management in Azerbaijan, https://www.researchgate.net/publication/311936872_Local_Financial_Benchmarking_-_report_AZE Erişim: 14.02.2021
• Zsamboki, K. ve Bell, M. L. (1997). “Local Self-Government in Central and Eastern Europe: Decentralization or Deconcentration?”, Environment and Planning C: Government and Policy, 15/2, 177-186.