SİSTEM DİNAMİĞİ YAKLAŞIMI VE SOSYAL BİLİMLERDE KULLANIMI

Yıl 2022, Sayı: 51, 71 - 86, 09.08.2022

Mehmet Tursun , İbrahim Aksu

https://doi.org/10.30794/pausbed.1107306

Öz

Sistem dinamiği, olaylar arasındaki karmaşık ilişkileri ve bu ilişkiler arasındaki doğrusal olmayan bağlantıları inceleyen, matematik, fizik, mühendislik, kentleşme gibi alanların yanı sıra, sosyal bilimlerde de kullanılan dinamik bir analiz yöntemdir. Sistem dinamikleri, analize konu problemin mevcut durumunu doğru değerlendirip modelleme imkanı vermekte ve problemi farklı senaryolar altında test edebilme olanağı sunmaktadır. Bu durum, karar alma süreçlerini kolaylaştırmakta ve yöneticilere, çağın getirdiği dinamizme ayak uydurma imkanı sağlamaktadır. Çalışmada, son yıllarda sosyal bilimlerde etkili bir şekilde kullanılan sistem dinamiği yaklaşımı ve sistem dinamiğinin temelini oluşturan sistem düşüncesi ayrıntılı şekilde açıklanmıştır. Sonrasında, sistem dinamiği ile ilgili literatür incelemesi yapılarak, sosyal bilimlerde yapılmış çalışmalara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sistem Düşüncesi, Sistem Dinamiği, Sosyal Bilimler, Araştırma, Karar Alma

SYSTEM DYNAMICS APPROACH AND ITS USAGE IN SOCIAL SCIENCES

Öz

System dynamics is a dynamic analysis method that examines the complex relationships between events and the nonlinear connections between these relationships and is used in social sciences as well as in fields such as mathematics, physics, engineering, and urbanization. System dynamics provides the opportunity to accurately evaluate and model the current state of the problem subject to analysis and offers the opportunity to test the problem under different scenarios. This facilitates decision-making processes and provides managers with the opportunity to keep up with the dynamism of the age. In the study, the system dynamics approach, which has been used effectively in social sciences in recent years, and the system thinking that forms the basis of system dynamics are explained in detail. Afterward, a literature review on system dynamics was made and studies in social sciences were mentioned.

Anahtar Kelimeler

Systems Thinking, System Dynamics, Social Sciences, Research, Decision Making

Kaynakça

• Ackoff, R. L. (1971). Towards A System of Systems Concepts. Management Science, 17(11), 661-671.
• Aksu, İ. (2013a). Bütçelemede Sistem Dinamiği Yaklaşımı Nakit Bütçesi Modeli. Medipres, Malatya.
• Aksu, İ. (2013b). System Dynamics Approach as A Tool of Strategic Cost Management. The International Journal of Social Sciences, 15(1), 18-30.
• Aksu, İ., Söyler, H. & Eren, M. (2014). Üretim İşletmesi Sistem Dinamiği Modeli. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14(28), 69-104.
• Bozikov, J., Relic, D., & Dezelic, G. (2018). Use of System Dynamics Modeling in Medical Education and Research Projects. Building Continents of Knowledge in Oceans of Data: The Future of Co-Created Health, 830-834.
• Bureš, V. (2015). Comparative Analysis of System Dynamics Software Packages. International Review on Modelling and Simulations, 8(2), 245-255.
• Coyle, R. G. (1996). Advanced Modelling. In System Dynamics Modelling (pp. 297-305). Springer US.
• Çelik, B., ve Yılmaz, C. (2011). iThink ile Dinamik Sistemlerin Modellenmesi. B. Çelik, M. Erkenekli, H. Şeşen ve M. Polat içinde, Sistem Dinamikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Doğança, Z. (2013). Designing System Based Environmental Instruction Program and Evaluating İts Effects on Seventh Grade Students. İstanbul: Unpublished Doctoral Thesis.
• Erkenekli, M. (2011). Bilimsel Yöntemlerin Tarihi ve Sistem Dinamiklerinin Doğuşu. B. Çelik, M. Erkenekli, H. Şeşen ve M. Polat içinde, Sistem Dinamikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Fisher, D. M. (2018). Reflections on teaching system dynamics modeling to secondary school students for over 20 years. Systems, 6(2), 12.
• Forrester JW. (1969). Urban Dynamics. MIT Press, Cambridge, MA
• Forrester, J. W. (1971). World dynamics. Wright-Allen Press.
• Forrester, J. W. (1996). System Dynamics and K-12 Teachers. A Lecture at the University of Virginia School of Education. Cambridge. 04 27, 2020 tarihinde http://mit.ucu.ac.ug/NR/rdonlyres/Sloan-School-of-Management adresinden alındı.
• Forrester, J. W. (2009). Some Basic Concepts in System Dynamics. https://www.cc.gatech.edu/classes/AY2018/cs8803cc_spring/research_papers/Forrester-SystemDynamics.pdf adresinden alındı.
• Giorgino, M. C., Barnabè, F., & Kunc, M. (2020). Integrating qualitative system dynamics with accounting practices: The case of integrated reporting and resource mapping. Systems Research and Behavioral Science, 37(1), 97-118.
• Guerra, L., Murino, T., & Romano, E. (2010). A System Dynamics Model for a Single-Stage Multi-Product Kanban Production System. Recent Advances in Automation & Information, 171-176.
• Haines, S. (2021). 50 One-Minute Tips For Leaders: Using The Systems Thinking Approach.
• Khan, A., Qureshi, M. A., & Davidsen, I. P. (2020). A System Dynamics Model of Capital Structure Policy for Firm Value Maximization. Systems Research and Behavioral Science, 1-14.
• Kirkwood, C. W. (1998). System Dynamics Methods: A Quincy Introduction. College of Business, Arizona State University, 126.
• Meadows, D. H. (2008). Thinking in Systems. London: Earthscan Publishing.
• Melse, E. (2006). The Financial Accounting Model from A System Dynamics' Perspective. Available at SSRN 1081620.
• Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersinde Sistem Dinamiği Yaklaşımının Tutuma, Başarıya ve Farklı Becerilere Etkisinin Araştırılması. Ankara: Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Nuhoğlu, H. (2020). The Effect of Deduction and Induction Methods Used in Modelling Current Environmental Issues with System Dynamics Approach in Science Education. Participatory Educational Research, 7(1), 111-126.
• Pala, Ö., & Vennix, J. A. (2005). Effect of System Dynamics Education on Systems Thinking Inventory Task Performance. System Dynamics Review: The Journal of the System Dynamics Society, 21(2), 147-172.
• Pierson, K. (2020). Operationalizing Accounting Reporting in System Dynamics Models. Systems, 8(1), 9.
• Schaefer, G. (1989). Systems Thinking in Biology Education (No. 33). Division of Science Technical and Environmental Education, Unesco.
• Senge, P. M. (1990). The Art and Practice of the Learning Organization.
• Sihombing, L. B. (2017). Project Finance and Risk Modeling Using a System Dynamics Approach: A Toll Road Project. Malaysian Journal of Industrial Technology, 2(2), 86-93.
• Söyler, H. (2006). Sistem Dinamiği Yaklaşımı ile Malatya İlinin Sosyo-Ekonomik Gelişim Projeksiyonu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sayısal Yöntemler Anabilim Dalı.
• Sterman, J. (2000). Business Dynamics. Mc Graw-Hill, Inc.
• Subroto, A., & Bivona, E. (2009). Supporting Small Medium Enterprises Planning Through the Use of A step-by-step System Dynamics Model Building Process. Available at SSRN 1778082.
• Tabak, A., Sığrı, Ü., Polat, M., Şeşen, H., & Çelik, B. (2011). Yönetim Bilimi Açısından Sistem Teorisi. B. Çelik, M. Erkenekli, H. Şeşen ve M. Polat içinde, Sistem Dinamikleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Taşdelen, Ö. (2016). Biyoloji Öğretmen Adaylarının Sistem Düşüncesi ve Biyolojik Mantık Yaklaşımlarına Yönelik Algı ve Becerilerinin Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Tecim, V. (2004). Sistem Yaklaşımı ve Soft Sistem Düşüncesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 75-100.
• Yamaguchi, K. (2003). Principle of Accounting System Dynamics–Modeling Corporate Financial Statements. In Proceedings of the 21st International Conference of the System Dynamics Society.