FROM THE RESEARCH METHODOLOGY OF SOCIAL SCIENCES TO THE LIFE PHILOSOPHY: THE TRANSFORMATION OF HERMENEUTIC METHOD IN TIME

Yıl 2022, Sayı: 51, 459 - 479, 09.08.2022

Semih Altıntaş

https://doi.org/10.30794/pausbed.1116674

Öz

One of the most common ways of investigating the great epistemological tree contributed by various thinkers over the ages and the possibility and method of acquiring knowledge is to divide this field into two main parts: qualitative research methods and quantitative research methods. When this distinction is accepted, hermeneutic or hermeneutic art is one of the methods falling on the qualitative research side of partitioning, and it takes its name from the Messenger God Hermes, who conveyed the messages of the gods in Ancient Greece to other gods and mortals. As it can be guessed from its name, hermeneutics is an effort to make what does not belong to the world of people belong to this world in the first place, narrowing the gap between the super-conscious and the human reason. Thus, its first uses are on the understanding of sacred texts. On the other hand, modern hermeneutics has been expanded to the study of the fields (politics, economy, law, etc.) that emerged as the results of people's actions and turned into a scientific method as a result of Dilthey's efforts. Hermeneutics, which is seen as one of the methods of the research to be conducted in the fields of science, which is today known as social sciences and positioned against natural sciences, emphasizes that process of obtaining information and understanding is not carried on by neutral receivers, on the contrary; comprehension and interpretation are not independent of the characteristics of the receiver and the addressee. In this respect, it might be said that modern hermeneutics has transformed into a process of understanding all kinds of divine-non-divine, written-non-written expressions, and in which all the factors that can affect the understanding, including the subjective qualities of the understander, are taken into account from the process of understanding the sacred texts and deciphering the divine single message. In the text, this transformation is discussed and interpreted chronologically within the framework of the contributions of prominent thinkers.

Anahtar Kelimeler

Hermeneutic, Hermeneutic Cycle, Spiritual sciences, Life Philosophy, Cartesianism, Fusion of horizons

SOSYAL BİLİMLERİN ARAŞTIRMA YÖNTEMİNDEN YAŞAM FELSEFESİNE: HERMENEUTİK YÖNTEMİN ZAMAN İÇİNDEKİ DÖNÜŞÜMÜ

Öz

Çağlar boyu çeşitli düşünürler tarafından katkı verilen büyük epistemoloji ağacını ve bilgi edinmenin imkânını ve yöntemini araştırmanın en yaygın yollarından bir tanesi bu alanı nitel araştırma yöntemleri ve nicel araştırma yöntemleri olarak iki ana bölüme ayırmaktır. Bu ayrım kabul edildiğinde hermeneutik ya da hermeneuien sanatı bölümlemenin nitel araştırma tarafına düşen yöntemlerden biridir ismini de Antik Yunan’daki tanrıların mesajlarını diğer tanrılara ve ölümlülere ileten Haberci Tanrı Hermes’ten alır. İsminden de tahmin edileceği üzere hermeneutik ilk etapta insanların dünyasına ait olmayanı bu dünyaya ait kılmak, bu üstün bilinç ile insani idrak arasında uçurumu daraltma çabasıdır. Dolayısıyla ilk kullanımları da kutsal metinlerin anlaşılması üzerinedir. Modern hermeneutik ise eylemlerinin sonuçları olarak ortaya çıkan alanların (siyaset, ekonomi, hukuk, vs) incelenmesine doğru genişletilmiş ve Dilthey’ın çabaları sonucu bilimsel bir yönteme dönüşmüştür. Günümüzde sosyal bilimler olarak anılan ve doğa bilimlerinin karşısına konumlandırılan bilim alanlarında yapılacak araştırmaların yöntemlerinden biri olarak görülen hermeneutik, temelde bilgi edinme ve anlama sürecinin yansız alımlayıcılar tarafından gerçekleştirilmediği, aksine hiçbir bilginin alımlayıcının, muhatabının özelliklerinden bağımsız olmadığını vurgular. Bu bakımdan denilebilir ki modern hermeneutik kutsal metinlerin anlaşılması ve ilahi tek mesajın çözümlenmesi sürecinden anlayanın öznel nitelikleri de dahil anlamaya etki edebilecek tüm unsurların hesaba katıldığı ilahi olan-olmayan, yazılı olan-olmayan her türden ifadenin anlaşılması sürecine dönüşmüştür. Metinde bu dönüşüm kritik düşünürlerin katkıları çerçevesinde kronolojik biçimde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hermeneutik, Hermeneutik Döngü, Tin bilimleri, Yaşam Felsefesi, Kartezyenizm, Ufukların kaynaşması

Kaynakça

• Alcoff, L. (2010). “Continental Epistemology”, A Companion to Epistemology, (Ed: J. Dancy, E. Sosa and M. Steup), 2. Baskı, Blackwell Publishing, Oxford.
• Aristoteles, (1995). Retorik, (Çev: M. H. Doğan), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Bernstein, R. J. (2009). Objektivizm ve Rölativizmin Ötesi: Bilim, Hermenoytik ve Praxis, (Çev: F. Yılmaz), Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Boeckh, A. (1968). Interpretation and Criticism, (Çev: J. Pritchard), University of Oklahoma Press, Norman, OK.
• Bollnow, O. F. (2003). “İfade ve Anlama”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev: D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Bowie, A. (2005). “The Philosophical Significance of Schleiermacher’s Hermeneutics”, The Cambridge Companion to Friedrich
• Schleiermacher, (Ed: J. Marina), Cambridge University Press Cambridge.
• Calhoun, C. (2014). “Kimlik ve Tanınma Politikası”, (Çev: F. B. Helvacıoğlu ve Ö. İlyas), Kimlik Politikaları Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık, (Ed: F. Mollaer), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Cevizci, A. (2010). Bilgi Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul.
• Dilthey, W. (1999). Hermeneutik ve Tin Bilimleri, (Çev: D. Özlem), Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Dostal, R. J. (2016a). “August Boeckh”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Dostal, R. J. (2016b). “E. D. Hirsch” The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Douzinas, C. (2014). Kimlik, Tanınma, Haklar: Hegel Bize İnsan Haklarıyla İlgili Ne Öğretebilir?, (Çev: F. Mollaer ve N. Erkul), Kimlik Politikaları Tanınma, Özdeşlik ve Farklılık, (Ed: F. Mollaer), Doğu Batı Yayınları, Ankara.
• Erdemli, A. (1991). “Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher-Felsefe Tarihçisi Gözüyle Bir Tanıtma”, Felsefe Arkivi, 28, 243-276.
• Gadamer, H. G. (1970). “The Problem of Historical Consciousness”, Interpretive Social Science: A Reader, (Ed: P. Rabinow and W. M. Sullivan), California University Press, California.
• Gadamer, H. G. (1975). Hermeneutics and Social Sciences, Cultural Hermeneutics, 2/4, 307-316.
• Gadamer, H. G. (1976). Philosophical Hermeneutics, (Çev: D. Linge), California University Press, California.
• Gadamer, H. G. (2003a). “Hermeneutik”, (Çev: D. Özlem), Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Gadamer, H. G. (2003b). “Dilthey’ın Tarihselciliğin Güçlüklerinde Dolanışı”, (Çev: D. Özlem), Hermeneutik Üzerine Yazılar, İnkılap, İstanbul.
• Gadamer, H. G. (2008). Hakikat ve Yöntem: 1. Cilt, (Çev: H. Arslan ve İ. Yavuzcan), Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Gadamer, H. G. (2009). Hakikat ve Yöntem: 2. Cilt, (Çev: H. Arslan ve İ. Yavuzcan), Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Grondin, J. (2007). “Hermeneutics”, The Edinburgh Companion to Twentieth Century Philosophies, (Ed: C. Boundas), Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Grondin, J. (2016). “Hans-Georg Gadamer”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Habermas, J. (2003). “Dilthey’ın Anlama Kuramı: Ben-Özdeşliği ve Dilsel İletişim”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev, D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Hegel, G. W. F. (2011a). Tarihte Akıl, (Çev: O. Sözer), 3. Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Hegel, G. W. F. (2011b). Tinin Görüngübilimi, (Çev: A. Yardımlı), 3. Baskı, İdea Yayınevi, İstanbul.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve Zaman, (Çev: K. Ökten), Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Japp, U. (2003). “Hermeneutik, Filoloji ve Edebiyat”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev: D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Kojeve, A. (2012), Hegel Felsefesine Giriş, (Çev: S. Hilav), 4. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Kuhn, T. (1977). Essential Tension: Selected Studies in Scientific Tradition and Change, Chicago University Press, Chicago.
• Lafont, C. (2016). “Martin Heidegger”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Makkreel, R. A. (2016). “Wilhelm Dilthey”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Misch, G. (2003a). “Tin Bilimleri Kuramı İçinde Yaşama Felsefesi Düşüncesi”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev: D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Misch, G. (2003b). “Yöntem Problemi: Hermeneutik ve Ontoloji”, (Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev: D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Özlem, D. (2007). “Sunuş”, Yeni Bilim, (Çev: S. Önal), Doğubatı, İstanbul.
• Palmer, R. E. (1969), Hermeneutics, Northwestern University Press, Evanston.
• Riedel, M. (2003). “Wilhelm Dilthey’da Teorik Bilme ve Pratik Yaşama Kesinliği Bağıntısı”, Hermeneutik Üzerine Yazılar, (Çev: D. Özlem), İnkılap, İstanbul.
• Scheibler, I. (2000). Gadamer: Between Heidegger and Habermas, Rowman and Littlefield Publishers, Maryland.
• Schleiermacher, F. D. E. (1998). Hermeneutics and Criticism and Other Writings, (Çev: D. Bowie), Cambridge University Press, Cambridge.
• Smith, N. (2005). “Hermeneutics”, The Edinburgh Dictionary of Continental Philosophy, (Ed: J. Protevi), Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Taylor, C. (2012). Benliğin Kaynakları, (Çev: B. Baş ve S. A. Baş). İstanbul: Küre Yayınları.
• Vico, G. B. (2007). Yeni Bilim, (Çev: S.Önal), Doğubatı, İstanbul.
• Zimmermann, J. (2016a). “Martin Luther”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.
• Zimmermann, J. (2016b). “F. D. E. Schleiermacher”, The Blackwell Companion to Hermeneutics, (Ed: N. Keane ve C. Lawn), Wiley-Blackwell, Oxford.