ÖRNEK OLAYLARLA SAĞLIK TURİZMİ VE REKREASYON ARASINDAKİ İLİŞKİYE DAİR BİR İNCELEME

Yıl 2022, Sayı: 53, 385 - 402, 01.12.2022

Özge Kılıçarslan , Nisan Yozukmaz

https://doi.org/10.30794/pausbed.1145277

Öz

Turizm literatüründe alternatif turizm çeşitleri arasında yer alan ve bazı kaynaklara göre özel ilgi turizmi olarak değerlendirilen sağlık turizmi, son yıllarda önemli bir turizm çeşidi olarak ön plana çıkmaktadır. Sağlık turizmi genel olarak termal turizm, spa ve wellness uygulamaları, medikal ve dental turizm, üçüncü yaş turizmi ve erişilebilir turizm gibi niş türleri kapsayan geniş bir pazardır. Sağlık turizminin temel amacının her ne kadar sağlığı koruma ve iyileşme olduğu belirtilse de bu turizm çeşidiyle turistlerin konaklama, beslenme, dinlenme ve belirli rekreatif faaliyetler aracılığıyla eğlence gereksinmelerinin de karşılanması hedeflenmektedir. Özellikle rekreatif faaliyetler, turistlerin sadece kısa ve geçici olarak o andaki yaşam kalitesini artırmamakta, aynı zamanda duygularını pozitif yönde etkileyerek tedavilerine destek olmaktadır. Öyle ki son zamanlarda sağlık turizmi kapsamında seyahatlerini planlayan turistlerin onlara sağlık hizmetleri dışında farklı rekreatif deneyimler sunacak işletmeleri tercih etmesi, bu açıklamaları destekler niteliktedir. Bazı araştırmalarda sağlık hizmetlerinin ötesinde tedavi süresince düzenlenen rekreatif faaliyetlerin, turistlerin iyilik hallerine önemli katkılar sunduğu dile getirilmiş olmasına rağmen, bu alanda hala dikkate değer sayıda çalışma bulunmamaktadır. Alandaki boşluğa ışık tutmak adına gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı, sağlık turizminde her geçen gün önemi artan rekratif faaliyetler ile sağlık turizmi türleri arasındaki ilişkileri değerlendirmektir. Bu maksatla öncelikle çalışmada sağlık turizmi ve rekreasyon kavramsal olarak açıklanmış ve iki kavram arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca çalışmada sağlık turizmi ve rekreasyon arasındaki ilişkilerin örnek olaylarla desteklenmesiyle rekreasyon literatürüne katkı sağlanmış ve sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren işletme yöneticilerine yeni perspektifler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Turizmi, Termal Turizm, Medikal Turizm, Üçüncü Yaş Turizmi, Erişebilir Turizm, Rekreasyon

A REVIEW ON THE RELATIONSHIP BETWEEN HEALTH TOURISM AND RECREATION WITH CASE STUDIES

Öz

Health tourism, which is among the alternative tourism types in tourism literature and evaluated as special interest tourism according to some sources, has come to the forefront as an important tourism type in recent years. Health tourism, in general, is a broad market that covers niche types such as thermal tourism, spa and wellness tourism, medical and dental tourism, senior tourism and accessible tourism. Although it is stated that the main purpose of health tourism is to protect and improve health, it is also aimed to meet the entertainment needs of tourists through accommodation, nutrition, rest and certain recreational activities. In particular, recreational activities do not only increase the quality of life of tourists for a short and temporary time, but also support their treatment by positively affecting their emotions. Therefore tourists who plan their travels within the scope of health tourism recently prefer facilities that will offer them different recreational experiences other than health services. Although it has been claimed in some studies that the recreational activities organized during the treatment, beyond the health services, make significant contributions to the wellbeing of the tourists, there are still a few remarkable studies in this area. The aim of this study, which was carried out in order to shed light on the gap in the field, is to evaluate the relationship between recreational activities and health tourism types, whose importance is increasing day by day within the scope of health tourism. For this purpose, first of all, health tourism and recreation are explained conceptually in the study and the relations between the two concepts are examined. In addition, by supporting the relations between health tourism and recreation with case studies, a contribution to the recreation literature has been made and new perspectives have been presented to business managers operating in the field of health tourism.

Anahtar Kelimeler

Health Tourism, Thermal Tourism, Spa & Wellness Tourism, Medical Tourism, Third Age/Senior Tourism, Accessible Tourism, Recreation

Kaynakça

• Açıkel, C. (2016). Wellness Turizmi ve Türkiye. (14/10/2016). Erişim Adresi: http://www.turizmglobal.com/wellness-turizmi-ve-turkiye/, Erişim Tarihi: 05.07.2018.
• Albayrak, A. (2013). Alternatif Turizm. Ankara: Detay.
• Alpine Wellness. (2008). www.alpinewellness.com/en.
• Aydın, D., Aypek, N., Aktepe, C., Şahbaz, P. ve Arslan, S. (2011). Türkiye’de Medikal Turizmin Geleceği. Erişim Adresi: http://www.byclb.com/Files/turizm/turkiyede-medikal-turizm-gelecegi.pdf, Erişim Tarihi: 10.07.2018.
• BAKA (Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı). (2013). Sağlık Turizmi Sektör Raporu. Erişim Adresi: http://docplayer.biz.tr/1768240-Saglik-turizmi-sektor-raporu.html?cv=1, Erişim Tarihi: 25.05.2022.
• Başarangil, İ. (2014). “Erişilebilir Turizm Destinasyonları için Uygulanabilecek Düzenlemeler: Örnek Destinasyonlar”, 15. Ulusal Turizm Kongresi, 13-16 Kasım, Ankara.
• Belkayalı, N. (2009). “Jeotermal enerji kaynaklarının sağlık, turizm ve rekreasyon amacıyla kullanımı ve ekonomik değerinin tespiti: Yalova termal kaplıcaları örneği.” TMMOB Jeotermal Kongresi, 23- 25 Aralık 2009, Ankara, 69-79.
• Bowers, H. ve Cheer, J. M. (2017). Yoga tourism: Commodification and western embracement of eastern spiritual practice. Tourism Management Perspectives, 24, 208-216.
• BPP Learning Media. (2011). Special Interest Tourism: Study Guide. Confederation of Tourism and Hospitality.
• Chen, P.T., Kung, R.H., Huang, M.Y., Chen, F.D. ve Pei, L. (2012). Exploring the Medical Tourism Development Barriers and Participation Willingness in Taiwan: An Example of Mainland Tourist. International Journal of Humanities and Social Sciences, 6(8), 2132- 2137.
• Clarke, T. C., Black, L. I., Stussman, B. J., Barnes, P. M. ve Nahin. R. L. (2015). “Trends in the Use of Complementary Health Approaches Among Adults: United States, 2002– 2012.” National Health Statistics Reports 79: 1.
• Cohen, E. (2010). Medical Travel- A Critical Assessment. Tourism Recreation Research, 35(3), 225-237. Connell, J. (2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and… surgery. Tourism management, 27(6), 1093-1100.
• Costa, C., Quintela, J. ve Mendes, J. (2015). Health and Wellness Tourism: A Strategic Plan for Tourism and Thermalism Valorization of São Pedro do Sul. Içinde Peris-Ortiz, M. ve Alvarez-Garcia, J. (Eds). Health and Wellness Tourism (ss. 21- 31). Londra: Springer.
• Darcy, S. ve Buhalis, D. (2011). Introduction: From Disabled Tourists to Accessible Tourism. İçinde D. Buhalis ve S. Darcy (Eds). Accessible Tourism Concepts and Issues. UK: Channel View Publications. S.1-15.
• Darcy, S., Cameron, B. ve Pegg, S. (2010). Accessible tourism and sustainability: a discussion and case study. Journal of Sustainable Tourism, 18(4), 515-537.
• Darcy, S. ve Dickson, J. T. (2009). A whole-of-life approach to tourism: the case for accessible tourism experiences. Journal of Hospitality and Tourism Management, 16, 32-44.
• Deloitte Report. (2008). Medical Tourism: Consumers in Search of Value. USA. Deloitte Center for Health Solutions.
• Desikachar, T. K. V. (1999). The Heart of Yoga: Developing a Personal Practice. Rochester, Vermont: Inner Traditions/Bear.
• Dillette, A. K., Douglas, A. C. ve Andrzejewski, C. (2019). Yoga tourism–a catalyst for transformation?. Annals of Leisure Research, 22(1), 22-41.
• Dunn, H. L. (1959). High-level Wellness for Man and Society. American Journal of Public Health, 49(6), 786-792.
• Findhorn (2022). About. Erişim Adresi: https://www.findhorn.org/about-us/, Erişim Tarihi: 26.01.2022.
• Gahlinger, P. (2008). The Medical tourism travel guide. Sunrise River Press: North Branch, USA.
• Gilbert, E. (1954). Brighton: Old ocean’s bauble. London: Methuen.
• Gligorijević, Ž., & Novović, M. (2014). Health and Recreation Tourism in the Development of Mountains Spas and Resorts. Economic Themes, 52(4), 498-512.
• Gümüş, H. ve Sabırlı, T. N. (2016). Termal Turizmde Rekreasyonel Hizmet Kalitesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 4453-4463.
• Güvenç, C. (2007). Türkiye'deki termal turizm tesislerinin planlama ve tasarım ilkelerine ilişkin bir model önerisi (Çanakkale örneği). Tez (Doktora) - Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hsu, C. H. C., Cai, L. A. ve Wong, K. K. F. (2007). A Model of Senior Tourism Motivations- Anecdotes from Beijing and Shanghai. Tourism Management, 28, 12622-1273.
• İHA. (2009). Norveçliler, Antalya'da hem tedavi edilecek hem tatil geçirecek. (08.09.2009). Erişim Adresi: https://www.medimagazin.com.tr/medilife/tr-norvecliler-antalyada-hem-tedavi-edilecek-hem-tatil-gecirecek-10-681-21665.html, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
• Kaçar, M. (2014). “Termal turizm işletmelerinde müşterilerin rekreasyon talebi: Balıkesir ili örneği.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Kincses, G., Borbás, I., Mihalicza, P., Varga, E. ve Udvardy, E. (2009). A gyógyturizmustendenciái a világban. Egészségügyigazdaságiszemle, 47(5), 33-37.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2018). Genel Tanımlar. http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,11475/genel-tanimlar.html Erişim Tarihi: 10.07.2018.
• Laing, J. ve Weiler, B. (2008). Mind, body and spirit: Health and wellness tourism in Asia. Health and Wellness Tourism in Asia, 1(1).
• Laws, C. (2009). Case Study: The Big Chill festival, England, United Kingdom. İçinde Smith, M. ve Puczkó, L. (Eds). Health and Wellness Tourism (ss.357- 360). Elsevier.
• Mueller, H., ve Kaufmann, E. L. (2001). Wellness tourism: Market analysis of a special health tourism segment and implications for the hotel industry. Journal of vacation marketing, 7(1), 5-17.
• Murray, M. ve Sproats, J. (1990). The disabled traveller: Tourism and disability in Australia. Journal of tourism studies, 1(1), 9-14.
• Nature-Bound Australia. (2022). About. Erişim Adresi: https://www.natureboundaustralia.com/australian-tour-operators/, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
• Özbek, T. (1991). Dünya’da ve Türkiye'de Termal Turizmin Önemi. Anatolia Dergisi, 2(17-18), 15-30.
• Özdipçiner, N. S. (2008). Türk turizm pazarında yaşlı yabancı tüketicilerin turistik tercihleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 2, 134-146.
• Parmar, J. (2013). Role of yoga in health and tourism. Retrieved 10 September 2015, from http://www.philica.com/display_article.php?article_id=396.
• Patterson, I. R. (2006). Growing Older: Tourism and Leisure Behaviour of Older Adults. UK: CAB International.
• Puczkó, L. (2015). Foreword. İçinde Peris-Ortiz, M. ve Alvarez-Garcia, J. (Eds). Health and Wellness Tourism (ss. v- vi). Londra: Springer.
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2016). Termal Sağlık Turizmi ve SPA-Wellness. (04/10/2016) Erişim Adresi: http://saglikturizmi.gov.tr/TR,181/termal-saglik-turizmi-ve-spa-wellness.html, Erişim Tarihi: 10.07.2018.
• Sandal, E. K. ve Karademir, N. (2015). Ilıca (Kahramanmaraş) kaplıcalarında termal turizm odaklı rekreasyon faaliyetleri. Türk Coğrafya Dergisi, (64).
• Smith, M. ve Kelly, C. (2006). “Holistic Tourism: Journeys of the Self?” Tourism Recreation Research 31 (1): 15–24.
• Smith, M. ve Puczkó, L. (2009). Health and Wellness Tourism. Elsevier. Smyth, F. (2005). Medical geography: Therapeuticplaces, spaces and networks. Progress in Human Geography, 29, 488–495.
• Sözbilen, G. ve Özkul, E. (2019). Sağlık Turizmi. İçinde Aydın, Ş. ve Eren, D. (Eds). Alternatif Turizm (ss.73-100). Ankara: Detay.
• Surgeon and Safari (2022). About. Erişim Adresi: http://surgeon-and-safari.co.za/surgeon-and-safari-about-us/, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
• TIAA. (2000). The Mature Traveller. Travel Industry Association of America, Washington, DC.
• Tütüncü, Ö. ve Aydın, İ. (2016). Engelsiz Turizm Kapsamında Rekreasyon Terapi Kamplarının Değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(2), 290-297.
• Tütüncü, Ö., Kiremitçi, İ. ve Çalışkan, U. (2011). Sağlık turizmi, güvenlik ve kalite. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 91-93.
• Yeung, O. ve Johnston, K. (2017). Global Wellness Economy Monitor Report. Global Wellness Institute. https://static1.squarespace.com/static/54306a8ee4b07ea66ea32cc0/t/ 58862a472994ca37b8416c61/1485187660666/GWI_WellnessEconomyMonitor2017_FINALweb.pdf.
• Yoga Alliance. (2016). “The 2016 Yoga in America Study.” Yoga Alliance. https://www.yogaalliance.org/Portals/0/2016%20Yoga%20in%20America%20Study%20RESULTS.pdf.
• Wellbeing Escapes. (2022). About. Erişim Adresi: https://www.wellbeingescapes.com/about-us, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
• Wildfitness. (2022). About. Erişim Adresi: https://wildfitness.com, Erişim Tarihi: 25.01.2022.
• Zollo, A., Simonetti, B., Salsano, V. ve Rueda-Armengot, C. (2015). Promotion and Marketing: Marketing Strategies, Italy, Regional Development. İçinde Peris-Ortiz, M. ve Alvarez-Garcia, J. (Eds). Health and Wellness Tourism (ss. 63- 76). Londra: Springer.