EKONOMİK KARMAŞIKLIK, AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

Yıl 2023, Sayı: 55, 315 - 329, 03.03.2023

Tuba Akar

https://doi.org/10.30794/pausbed.1117645

Öz

Ekonomik karmaşıklık kavramı son zamanlarda ülkeler arasındaki gelir ve büyüme farklılıklarının açıklanmasında önemli bir faktör haline gelmiştir. Ekonomik karmaşıklık ülkelerin sahip oldukları bilgi ve beceri çeşitliliğini ve ihraç edilen ürünlerin bilgi ve teknoloji düzeyini göstermesi bakımından önem arz etmektedir. Ekonomik karmaşıklık ürünlerin sofistike seviyesini gösterdiği için rekabet üstünlüğü de sağlamaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı yüksek rekabetçilik düzeyine sahip ülkelerde ekonomik karmaşıklık ve Ar-ge harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkilerini analiz etmektir. Çalışmada 1995-2019 dönemini kapsayan yıllık verilerle uzun dönemde karşılıklı ilişkiyi incelemek için panel eşbütünleşme testleri uygulanmıştır. Panel eşbütünleşme testleri sonuçlarına göre genel kişi başına GSYH, ekonomik karmaşıklık endeksi ve Ar-Ge harcamaları değişkenleri arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu görülmüştür. Uzun dönemde seçilen ülkelerde, hem ekonomik karmaşıklık endeksi hem de Ar-Ge harcamaları, kişi başına GSYH’yi pozitif yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik karmaşıklık, Ar-Ge, Ekonomik büyüme, Panel

THE RELATIONSHIP OF ECONOMIC COMPLEXITY, R&D EXPENDITURES AND ECONOMIC GROWTH

Öz

The concept of economic complexity has recently become an important factor in explaining the income and growth differences between countries. Economic complexity is important in terms of indicating the diversity of knowledge and skills that countries have and the level of knowledge and technology of exports. Economic complexity provides a competitive advantage as it indicates the level of sophistication of the products. The aim of the study is to analyze the effects of economic complexity and R&D expenditures on economic growth in countries with high levels of competitiveness. In this study, long-term reciprocal relations were examined with annual data covering the period 1995-2019. In the study, the panel co-ordination test were applied. According to the results of panel cointegration tests, it was observed that there is a cointegration relationship between the variables of general GDP per capita, economic complexity index and R&D expenditures. In long term selected countries, both economic complexity index and R&D expenditures within GDP positively affect GDP per capita.

Anahtar Kelimeler

Economic complexity, R&D, Economic growth, Panel

Kaynakça

• Albeaik, S., Kaltenberg, M., Alsaleh, M. ve Hidalgo, C. A. (2017). "Improving The Economic Complexity Index". Arxiv:1707.05826.
• Bayar, İ. (2022). "Ekonomik Karmaşıklık İndeksi ve Ekonomik Büyüme: CIVETS Ülkelerinden Ampirik Kanıtlar", Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 36, 237-251.
• Blackburne, E. F. ve Frank; M. W. (2007). "Estimation of Nonstationary Heterogeneous Panels", The Stata Journal, 7(2), 197-208.
• Bucak, Ç.( 2021). “AB15 ülkelerinde ve Türkiye’de Ekonomik Karmaşıklık Endeksi, İnsani Gelişme Endeksi ve Karbon Emisyonu: Panel Veri Analizi. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 12(1), 71-88.
• Bucak, Ç. (2022). “G8 Ülkelerinde ve Türkiye’de Ekonomik Karmaşıklık ve Ekolojik Ayak İzi İlişkisi: Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Analizi”. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22(1), 1-16.
• Boğa, S. (2019). Ekonomik Karmaşıklık Seviyesinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Geçiş Ülkeleri İçin Bir Panel Zaman Serisi Analizi. Akademik Hassasiyetler, 6(12), 357-386.
• Can, M. ve Doğan, B. (2018). “Ekonomik Kompleksite ve Finansal Gelişme İlişkisi: Türkiye Örnekleminde Ampirik Bir Analiz”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 55(638), 5-16.
• Cristelli, M., Gabrielli, A., Tacchella, A., Caldarelli, G. ve Pietronero, L. (2013). "Measuring the Intangibles: A Metrics for the Economic Complexity of Countries and Products", PloS One, 8(8), e70726.
• Çeştepe, H. ve Çağlar, O. (2017), “Ürün Sofistikasyonu Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı , 992-1000.
• Dam, M. M. ve Şanlı, O. (2019). "Ekonomik Özgürlüğün Büyüme Üzerindeki Etkisi: BRIC-T Ülkeleri Üzerine Bir Panel ARDL Analizi". Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(4), 1027-1044.
• Doyar, B.V. ve Yaman, H. (2020). “Ekonomik Karmaşıklık Endeksi, Gelir ve Yüksek Teknoloji İhracatı Arasındaki Karşılıklı İlişkilerin Analizi: Türkiye Örneği”, Pearson Journal of Social Sciences&Humanities” 5(8), 41-52.
• Erkan, B. ve Yildirimci, E. (2015), “Economic Complexity and Export Competitiveness: The Case of Turkey”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, 524 – 533.
• Ersin, Ö. ve Süt, A. T. (2022). "Kırılgan Beşli Ülkelerinde Finansal Gelişme ve Uluslararası Ticaretin Büyüme Üzerindeki Etkileri: Panel ARDL Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi", 23 (1), 2099-313.
• Felipe, J., Kumar, U., Abdon, A. ve Bacate, M. (2012). "Product Complexity and Economic Development", Structural Change and Economic Dynamics, 23(1), 36-68.
• Ferraz, D., Moralles, H. F., Campoli, J. S., Oliveira, F. C. R. D., ve Rebelatto, D. A. D. N. (2018)."Economic Complexity and Human Development: DEA performance measurement in Asia and Latin America",Gestão & Produção, 25, 839-853.
• Hausmann, R., Hwang, J. ve Rodrik, D. (2007). "What you export matters", Journal of Economic Growth, 12(1), 1-25.
• Hausmann, R., ve Hidalgo, C. A. (2011). "The Network Structure of Economic Output", Journal of Economic Growth, 16(4), 309-342.
• Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A. ve Yıldırım, M. A. (2013). The Atlas of Economic Complexity: Mapping Paths to Prosperity. The MIT Press, Cambridge.
• Hidalgo, C. A. (2009) “The Dynamics of Economic Complexity and the Product Space over a 42 Year Period”, CID Working Paper, Center for International Development, 189.
• Hidalgo, C. A., ve Hausmann, R. (2009). “The Building Blocks of Economic Complexity”, Proceedings of the National Academy of Sciences 106: 10570–10575. doi:10.1073/pnas.0900943106.
• Hsiao, C. (1986). Analysis of Panel Data, NY: Cambridge University Press, New York. IMD (International Institute of Management Development). 2021. (09.03.2022), https://www.imd.org/research-knowledge/reports/imd-annual-report-2021/
• Jarreau, J. ve Poncet, S. (2012). “Export Sophistication and Economic Growth: Evidence from China”, Journal of Development Economics, 97(2), 281-292.
• Gaberli, Ü. (2018). "G7 Ülkelerinde Fikri Mülkiyet Haklarına Yapılan Ödemeler ve Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknoloji İhracatına Etkisi: Bir Panel Veri Analizi", Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 641, 67 - 82.
• Gala, P., I. Rocha ve G. Magacho, (2018). “The Structuralist Revenge: Economic Complexity as an Important Dimension to Evaluate Growth and Development”, Brezilian Journal of Political Economy 38, 219-236.
• Gao, J. ve Zhou, T. (2018). "Quantifying China’s Regional Economic Complexity", Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 492, 1591-1603.
• Güler, A. ve Özyurt, H. (2011). "Merkez Bankası Bağımsızlığı ve Reel Ekonomik Performans: Panel ARDL Analizi", Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3 (2), 11-20.
• Kao, C. (1999). "Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data", Journal of Econometrics, 90, 1-44.
• Koç, T., Koç, M., ve Gümüş, F. B. (2016). "Sustainability of High Technology Export: Evidence From European Countries", Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 1(3), 317-324.
• Korap, L. (2020). "TL/ABD Doları Döviz Kuru Belirlenme Modeli: Ardl Sınır Testi Uygulaması". Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 201-214.
• Levin, A., Lin, C., ve Chu, C.J. (2002). "Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties", Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Moghadasi, L.S. (2018). “The study of Economic Complexity and GDP Effect on Inflation Rate and Income Inequality in Persian Gulf States 2002 -2015”, Mapta Journal of Mechanical and Industrial Engineering (MJMIE), 2(3), 31-39.
• OEC (Observatory of Economic Complexity. (2022). Economic Complexity Legacy Rankings (ECI). (09.03.2022), https://oec.world/en/rankings/country/eci/
• OECD (The Organisation for Economic Co-operation and Development). (09.03.2022). https://data.oecd.org/rd/gross-domestic-spending-on-r-d.htm
• Ourens, G. (2013). “Can the Method of Reflections Help Predict Future Growth.” Discussion Paper No. 2013008, Louvainla- Neuve: Université Catholique de Louvain, Institut de Recherches Economiques et Sociales (IRES).https://dial. uclouvain.be/pr/boreal/en/object/boreal%3A127055.
• Özbek, S. ve Naimoğlu, M. (2022). “ Çevre Kalitesi-Ekonomik Karmaşıklık İlişkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Fourier Eşbütünleşme Analizi”, İstanbul İktisat Dergisi, 72, 407-431.
• Özgüzer, G.E. ve Binatlı, A. O. (2016)."Economic Convergence in the EU: A Complexity Approach", Eastern European Economics, 54(2), 93-108.
• Pedroni, Peter (1999). "Critical Values for Cointegration Tests in Heterogeneous Panels with Multiple Regressors", Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 61, 653-678
• Pesaran, M. Hashem, Shın, Yongcheol ve Smıth, Ron. P. (1997). “Estimating Long-Run Relationships in Dynamic Heterogeneous Panels”, DAE Working Papers Amalgamated Series 9721. Pesaran, M.H., Shin, Y.ve Smith, R.J. (1999). “Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels”. Journal of the American Statistical Association, 94/446, 621-634.
• Pesaran, M.H. (2004). General Diagnostic Tests for Corss Section Dependence in Panels. IZA Discussion Paper, 1240.
• Poncet, S. ve De Waldemar, S. F. (2013)."Export Upgrading and Growth: The Prerequisite of Domestic Embeddedness", World Development, 51, 104–118.
• Rodrik, D. (2006). “What’s So Special About China’s Ex¬ports?”, China & World Economy, 14(5), 1-19.
• Sepehrdoust, H., Davarikish, R. ve Setarehie, M. (2019). “The Knowledge-Based Products and Economic Complexity in Developing Countries”, Heliyon 5(12), 1-11.
• Soyyiğit, S. (2018). “OECD Kurucu Ülkelerinde Ekonomik Kompleksite Düzeyi ile Kişi Başına Düşen GSYH Arasındaki İlişki: Panel Eşbütünleşme Analizi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 21(2), 374-392.
• Stojkoski, V., Utkovski, Z. ve Kocarev, L., (2016). "The Impact of Services on Economic Complexity: Service Sophistication as Route for Economic Growth", PloS one, 11(8), e0161633.
• Şeker, A. (2019). "Teknolojik Gelişme ve Yüksek Teknoloji İhracatının Ekonomik Karmaşıklık Endeksi Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği", Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2): 377-395.
• Şak, N. (2018). "Panel Eşbütünleşme Analizi"., Uygulamalı Panel Veri Ekonometrisi (Ed: S. Güriş) (s. 318-348). İstanbul: Der Yayınları.
• Şanlı, D. ve Konukman, A. (2022). "Yüksek Teknoloji Ürün İhracatını Belirleyen Makroekonomik Faktörler Üzerine Ampirik Bir Analiz", Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40(2), 343-367.
• Turgut, E. ve Uçan, O. (2019). "Yolsuzluğun Vergi Oranları İle Olan İlişkisinin OECD Ülkeleri Örnekleminde İncelenmesi" . Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 1 (3) , 1-17 .
• Türkcan, B. (2019). "Türkiye İçin Ekonomik Karmaşıklık Endeksi ve Büyüme Arasındaki İçsel İlişki: Bir Eşanlı Denklem Sistemi Analizi", ICOAEF VI, Balıkesir 16-17 Kasım 2019.
• Türkcan, B. (2021). "Entrepreneurship in Complex Economic Systems: Acting in Networks and Adapting to Cycles", Engines of Economic Prosperity: Creating Innovation and Economic Opportunities through Entrepreneurship (Ed:M.İnce Yenilmez ve Burak Darıcı), PalgraveMacmillan, Cham, 37-48.
• Udeogu, E., Roy-Mukherjee, S., ve Amakom, U. (2021). "Does Increasing Product Complexity and Diversity Cause Economic Growth in the Long-Run? A GMM Panel VAR Evidence". Sage Journals Open, 11(3), 1-16.
• World Bank (2022).World Bank Development Indicators. (09.03.2022). http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators.
• Yalta, A.Y. ve Yalta, T. (2021), “Determinants of Economic Complexity in MENA Countries”, Journal of Emerging Economies and Policy, 6(1), 5-16.
• Yıldız, G. ve Yıldız, B. (2019). "Ekonomik Karmaşıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Panel Bootstrap Granger Nedensellik Analizi",Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(2), 329-340.
• Zhang, S. ve Chen, C. (2020). Does outward foreign direct investment facilitate China's export upgrading? China & World Economy, 28(5), 64-89.
• Zhu, S. ve Li, R. (2017). "Economic Complexity, Human Capital and Economic Growth: Empirical Research Based on Cross-Country Panel Data", Applied Economics, 49(38), 3815-3828.