GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE MERKEZ BANKASI FAİZ KARARLARININ MEVDUAT BANKALARI HİSSELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ: TCMB ve BİST AŞ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Sayı: 55, 347 - 364, 03.03.2023

Binali Selman Eren , Erhan Demireli

https://doi.org/10.30794/pausbed.1182892

Cited By: 2

Öz

Merkez bankaları para ve kur politikalarını yöneterek ekonomileri şekillendirmekte; bu süreçte fiyat istikrarı ve finansal istikrara önemli katkılarda bulunmaktadır. Piyasalarda oluşan fiyat hareketleri merkez bankaları tarafından para politikası kapsamında faiz kararları aracılığı ile etkilenmekte hatta belirlenmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada, gelişmekte olan bir piyasa olan Türkiye için; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aralık 2010–Aralık 2021 tarihleri arasındaki dönemde alınan politika faiz kararlarındaki değişimin Borsa İstanbul AŞ. ’de işlem gören mevduat bankalarının pay senetlerine etkisi analiz edilmiştir. Bu doğrultuda analizler için “olay çalışması” (event study) yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada tahmin penceresi 130 gün olarak alınmıştır. Olay pencereleri (-14...3), (-10...2), (-7...1), (0...0), (-1...7), (-2...10) ve (-3...14) olmak üzere toplam 7 farklı pencere için birikimli ortalama olağanüstü getiriler (CAAR) hesaplanmıştır. Birikimli ortalama olağanüstü getirileri (CAAR) hesaplamak için karşılaştırma endeksi olarak BIST100 endeksi dikkate alınmıştır. Çalışmada CAAR değerleri, kamu sermayeli, özel sermayeli, yabancı sermayeli ve tüm mevduat bankaları için dört kategoride hesaplanmıştır. Literatürdeki çalışmalardan farklı olarak CAAR değerleri hem parametrik hem de parametrik olmayan test istatistiklerine göre hesaplanmıştır. Analiz sonuçları, kamu sermayeli bankaların hisse senetlerine yatırımcıların olay öncesi dönemde pozitif bir tepki verdiğini, faiz indirim duyurularından sonraki dönemdeki CAAR değerlerinin ise negatif olduğu göstermektedir. Özel sermayeli mevduat banklarının hisse senetleri CAAR değerlerinin 0’a oldukça yakın olması ise, BIST 100 endeksi ile paralel tepkiler verdiğini göstermektedir. Yabancı sermayeli bankaların hisse senetleri faiz indirim duyurularına yatırımcıların, BIST 100 endeksine kıyasla, olay öncesi pencerelerde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı tepki verdiğini doğrulamaktadır. Tüm bankaların hisse senetlerinin TCMB faiz indirim duyurularına ise yatırımcılar, BIST 100 endeksi ile paralel tepki vermiştir. TCMB tarafından 24 faiz indirim duyurusuna genel olarak, BIST 100 endeksine kıyasla, yatırımcıların hem olay öncesi dönem hem de olay sonrası dönemde güçlü yönde pozitif bir tepki vermediği, beklenenin aksine negatif bir tepki verdiği görülmektedir. TCMB faiz indirim duyurularına yatırımcıların güçlü yönde pozitif tepki vermemesinin tersine, faiz artırım duyurularına yatırımcıların beklendiği gibi negatif yönde güçlü bir tepki vermiştir. Özellikle olay öncesi dönemdeki pencerelerdeki CAAR değerlerinin BIST 100 endeksi ile negatif yönde ayrıştığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Faiz Oranı, Bankacılık, Olay Çalışması

THE IMPACT OF CENTRAL BANK INTEREST DECISIONS ON DEPOSIT BANK SHARES IN DEVELOPING COUNTRIES: EXAMPLE OF CBRT AND BIST

Öz

Central banks shape the economies by managing money and exchange policies; In this process, price stability and financial stability make significant contributions. The price movements in the markets are affected by the Central Banks through interest decisions within the scope of monetary policy. At this point in this study, the effect of the change in policy rate decisions taken by the Central Bank of the Republic of Turkey (the CBRT) between December 2010 and December 2021 on the stocks of deposit banks traded in Borsa Istanbul is analyzed. In this direction, the “event study” method is used for the analysis. The estimation window in the study is taken as 130 days. Event windows in the study (-14...3), (-10...2), (-7...1), (0...0), (-1...7), (-2 ...10) and (-3...14) cumulative average abnormal returns (CAAR) are calculated for a total of 7 different windows. BIST100 index is taken as the bencmark index to calculate the cumulative average abnormal returns (CAAR). CAAR values are calculated in four categories for public capital, private capital, foreign capital and all deposit banks. Unlike studies in the literature, CAAR values are calculated according to both parametric and non-parametric test statistics. The results of the analysis show that investors reacted positively to the stocks of state-owned banks in the pre-event period, while the CAAR values in the period after the interest rate cut announcements are negative. The fact that the CAAR values of the stocks of privately owned deposit banks are very close to 0 shows that they react in parallel with the BIST 100 index. It confirms that the investors reacted negatively and statistically significant in the pre-event window to the interest rate cut announcements of the foreign-owned banks compared to the BIST 100 index. Investors react to the CBRT interest rate cut announcements in parallel with the BIST 100 index of all banks’ stocks. In general, compared to the BIST 100 index, investors do not react positively to the 24 interest rate cut announcements by the CBRT both in the pre-event period and in the post-event period, but rather negatively, contrary to expectations. Contrary to the strong positive reaction of the investors to the CBRT interest rate cut announcements, it give a strong negative reaction to the interest rate hike announcements as expected. Especially, it is seen that CAAR values in the windows in the pre-event period diverge negatively with the BIST 100 index.

Anahtar Kelimeler

Interest Rate, Banking, Event Study

Kaynakça

• Benninga, S. (2014). Financial Modeling. MIT press.