RELATIONALITY OF BASIC CONCEPTS IN GEOGRAPHY: SPACE, PLACE, LANDSCAPE AND REGION

Yıl 2024, Sayı: 62, 283 - 293, 16.05.2024

Münür Bilgili , Salih Yıldırım

https://doi.org/10.30794/pausbed.1445668

Cited By: 3

Öz

In this study, four basic concepts in geography are discussed. The concepts that are the subject of the study are space, place, landscape, and region. The concepts have been examined and defined in a relational way with each other. In other words, the concepts are not analyzed in isolation from each other. These concepts have an important place in almost all sub-disciplines of geography. In particular, space and place are the two most important concepts that form the basis of the geographical perspective. In the geographical discipline, phenomena are handled and analyzed with the dimensions of space and place. In addition to space and place, the concepts of landscape and region are two other important ones in geography. Although not seen as important as space and place, these concepts have an important place in some sub-disciplines. Landscape has an important place in cultural geography, rural geography, and urban geography. In fact, landscape was the dominant concept in the classical cultural geography paradigm. The concept of region also has a wide range of uses in geography and was the main paradigm of the geographical discipline in the first half of the 20th century. In addition, the concept of region is addressed with different phenomena within political geography, geopolitics, economic geography and environmental geography. Throughout the study, it is aimed at reaching robust analysis and synthesis by addressing these four basic concepts in a relational manner from different perspectives.

Anahtar Kelimeler

Space, place, landscape, region, relationality, geography

COĞRAFYADA TEMEL KAVRAMLARIN İLİŞKİSELLİĞİ: MEKÂN, YER, PEYZAJ VE BÖLGE

Öz

Bu çalışmada coğrafyadaki dört temel kavram ele alınmaktadır. Çalışmaya konu olan kavramlar mekân, yer, peyzaj ve bölgedir. Kavramlar, bu çalışmada birbirleriyle ilişkisel bir biçimde tanımlanmıştır; yani birbirlerinden ayrı bir şekilde soyutlanmamışlardır. Bu kavramlar coğrafyanın hemen hemen bütün alt dallarında önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle mekân ve yer, coğrafi bakış açısının temelini oluşturan iki önemli kavramdır. Zira coğrafi disiplinde olgular mekân ve yer boyutuyla ele alınıp incelenmektedir. Mekân ve yer kavramının yanı sıra peyzaj ve bölge kavramları da coğrafyanın diğer önemli iki kavramıdır. Mekân ve yer kadar olmasa da bazı alt disiplinlerde bu kavramların önemi büyüktür. Örneğin, kültürel coğrafya, kırsal coğrafya ve şehir coğrafyası içinde peyzaj önemli bir yere sahiptir. Hatta klasik kültürel coğrafya paradigması içinde peyzaj kavramı baskındır. Bölge kavramı da coğrafyada çeşitli kullanım alanlarına sahiptir. 20. yüzyılın ilk yarısında, coğrafi disiplinin ana paradigması olan bölgesel coğrafya, bölge kavramını merkeze almıştır. Günümüzde ise bölge kavramı; siyasi coğrafya, jeopolitik, ekonomik coğrafya ve çevresel coğrafya içinde farklı olgulardan ele alınmaktadır. Çalışma boyunca, bu dört temel kavram farklı açılardan ilişkisel bir şekilde ele alınarak daha sağlıklı analiz ve sentezlere ulaşılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekân, yer, peyzaj, bölge, ilişkisellik, coğrafya

Kaynakça

• Arı, Y. (2005). “Amerikan Kültürel Coğrafyasında Peyzaj Kavramı”, Doğu Coğrafya Dergisi, 13 (1), 311 340.
• Balcı, A. (2018). “Türkiye’nin Coğrafi Bölgelere Ayrılmasına İlişkin Yaklaşımları Belirlemeye Yönelik Nitel Bir Araştırma”, Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 30-48. https://doi.org/10.14781/mcd.388279
• Başcı, E., & Kervankıran, İ. (2023). Kutsal mekânın dönüşümü: Göbekli Tepe örneği. Türk Coğrafya Dergisi (84), 187-198. https://doi.org/10.17211/tcd.1298650
• Bilgili, M. (2016). “Coğrafya Öğretiminde Mekân ve Yer Karmaşası Üzerine Bir Araştırma”, Coğrafya Eğitimi Dergisi (Turkish Journal of Geography Education), 2(1), 11-19.
• Bilgili, M. (2016). “Sosyal Bilimler Felsefesi Açısından Türkiye’deki Üniversitelerde Bölgesel Coğrafya Öğretimi”, Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 114-134. https://doi.org/10.14781/mcd.95974
• Bilgili, M. (2020). “Coğrafyada Mekân Felsefesi Üzerine Yaklaşımlar”, lnternational Journal of Geography and Geography Education, 41, 88-102. https://doi.org/10,32003/igge.674936
• Bilgili, M., ve Kocalar, A. O. (2023). “Mekân ve Materyal Odaklı Mekânsal Bakış Açısı”. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 50, 184-200. http://dx.doi.org/10.32003/igge.1371709
• Bozdoğan, S. ve Benek, S. (2021). “Modern Coğrafi Düşüncede Mekân ve Yer Kavramlarının Teorik Temelleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Coğrafya Dergisi, 43, 177-195. https://doi.org/10.26650/JGEOG2021-892074
• Caranti, L. (2007). Kant and The Scandal of Philosophy: The Kantian Critique of Cartesian Scepticism, University of Toronto Press, Toronto. https://doi.org/10.3138/9781442684485
• Casey, E. S. (2013). The Fate of Place: A Philosophical History, University of California Press.
• Coe N. M., Kelly, P. F. ve Yeung, H. (2019). Economic Geography, 5th Edition, Wiley Blackwell.
• Cresswell, T. (2015). Place: An Introduction (2nd ed.), Wiley-Blackwell, Chichester.
• Elden, S. (2020). “Space”, International Encyclopedia of Human Geography, (Ed: R. Kitchin ve N. Thrift), 2nd edition, Elsevier.
• Entrikin, N. (2018). “Geography of Experience: Place and Region”. Handbook on the Geographies of Regions and Territories (Ed: A. Paasi, J. Harrison and M. Jones), Cheltenham.
• Gratton, P. (2017). “Lefebvre, Hermeneutics, and Place”, Place, Space and Hermeneutics, (Ed: B. Janz), Springer.
• Howard, P., Thompson, I., Waterton, E. ve Atha, M. (2018). The Routledge Companion to Landscape Studies, 2nd Edition, London, Routledge.
• Howard, P., Thompson, I., Waterton, E. ve Atha, M. (2013). The Routledge Companion to Landscape Studies, London, Routledge.
• Janz, B. (2017). “Is Place A Text?”, Place, Space and Hermeneutics, (Ed: B. Janz), Springer.
• Johnston, R. (1991). “The Challenge for Regional Geography”. Regional Geography: Current Developments and Future Prospects, (Ed: R. Johnston, J. Hauer ve G. Hoekveld), London, Routledge.
• Kitchin, R. (2020). “Space and Spatiality”. International Encyclopedia of Human Geography (2nd edition), (Ed: R. Kitchin ve N. Thrift), Elsevier.
• Malpas, J. (2018). Place and Experience: A Philosophical Topography, 2nd Edition, London, Routledge.
• Malpas, J. (2021). Rethinking Dwelling: Heidegger, Place, Architecture, London, Bloomsbury Academic.
• Massey, D. (1994), Space, Place and Gender, Minneapolis, University of Minnesota Press.
• Merriman, P. (2022). Space, NY, Routledge.
• Noss, R., F. (1983). “A Regional Landscape Approach to Maintain Diversity”, BioScience, 33, 700-706.
• Özey, R. (2016). “Bölgesel Coğrafya Serüveninde Yanılgılar”, Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 98-106.
• Özey, R., Bilgili, M. ve Kocalar, A. O. (2018). “Coğrafyada Peyzaj Teorisi”, International Journal of Geography and Geography Education, 38, 127-141. https://doi.org/10.32003/iggei.441624
• Özgen, N. (2010). “Bilim Olarak Coğrafya ve Evrimsel Paradigmaları”, Ege Coğrafya Dergisi, 19/2, 1-25.
• Özgür, M. (2021). “Türk Beşeri Coğrafyasında İhmal Edilmiş Bir Paradigma: Hümanist Coğrafya”, Ege Coğrafya Dergisi, 30/1, 205-224. https://doi.org/10.51800/ecd.892187
• Paasi, A. (2009). “Regional Geography”, International Encyclopaedie of Human Geography, (Ed: R. Kitchin ve N. Thrift.), London, Elsevier.
• Paasi, A., Harrison, J. ve Jones, M. (2018). Handbook on the Geographies of Regions and Territories, Cheltenham, Edward Elgar.
• Phillips, M. (2023). “Landscape, Concise Encyclopaedia of Human Geography”, Encyclopaedias in the Social Sciences Series, (Ed: L. Lees ve D. Demeritt), Massachusetts, Edward Elgar.
• Sauer, C. O. (1925). The Morphology of Landscape, University of Californiya Publications in Geography.
• Seamon, D. (2023). Phenomenological Perspectives on Place, Lifeworlds, and Lived Emplacement: The Selected Writings of David Seamon, Taylor & Francis.
• Soja, E., W. (1996). Thirdspace: Journeys to Los Angeles and other Real-and-Imagined Places, Malden, MA, Blackwell.
• Şardağ, A. ve Kervankıran, İ. (2022). “Turizm Mekanlarının Yeniden Üretimle Metalaş(tırıl)ması: Mevlâna Müzesi ve Çevresi”, Türk Coğrafya Dergisi, (80), 71-86.
• Toprak, M. A. (2022). Giriş: Eleştirel Beşeri Coğrafya, Eleştirel Beşeri Coğrafya: Toplum, Mekân, Coğrafya, Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
• Tuan, Y-F. (1974). “Space and Place: Humanistic Perspective”, Progress in Geography, (Ed: C. Board, C., Chorley, R.J., Haggett ve P. Stoddard), London, Edward Arnold.
• Tuan, Y-F. (1977). Space and Place: The Perspective of Experience. Minneapolis, MN, University of Minnesota Press.
• Wylie, J. (2007). Landscape. London, Routledge.
• Wylie, J. (2014). “Landscape”, Introducing Human Geographies, (Ed: P. Cloke, P. Crang, ve M. Goodwin), New York, Routledge.