Türkiye'de Kısa Vadeli Sermaye Akımlarının İktisadi Dalgalanmalar Üzerindeki Etkileri: Bir Uzun Dönem Kısıtlı SVAR Modeli

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 22 - 72, 30.06.2017

Şükrü Apaydın , Hasan Şahin

https://doi.org/10.30586/pek.312914

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada finansal serbestleşme
sonrası dönemde kısa vadeli sermaye akımlarının, Türk ekonomisinde gözlemlenen
iktisadi dalgalanmalar üzerindeki etkileri araştırılmaktadır. Çalışmada sermaye
hareketlerinin etkilerine yönelik kuramsal açıklamalar ele alındıktan sonra, bu
kuramların ortaya koyduğu reel döviz kuru mekanizması Uzun Dönem Kısıtlı Yapısal
Vektör Otoregresyon (SVAR) modeli ile analiz edilmektedir. Türkiye’nin
1992:Q1-2007:Q3 üçer aylık verileri çerçevesinde yapılan analizde, kısa vadeli
sermaye  akımlarının reel kur aracılığıyla ekonominin reel kesiminde önemli
dalgalanmalara neden olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kısa Vadeli Sermaye Akımları, İktisadi Dalgalanmalar, Uzun Dönem Kısıtlar, Yapısal Vektör Otoregresyon Modeli

Kaynakça

• Agenor, P.-R., C. J. McDermott, and E. M. Ucer, (1997) “Financial Imbalances, Capital Inflows, and the Real Exchange Rate: The Case of Turkey.” European Economic Review, no.41, pp. 819- 825. Akyüz, Y. ve K. Boratav (2002), The Making of the Turkish Financial Crisis”, UN Conference on Trade and Development, Discussion Papers, No. 158. Alper, C. E. (2000), “Stylized Facts of Business Cycles, Excess Volatility and Capital Flows: Evidence from Mexico and Turkey”, IV. ODTÜ Ekonomi Konferansı, 14 Eylül, Ankara. Alper, C. E. (2000), “Stylized Facts of Business Cycles, Excess Volatility and Capital Flows: Evidence from Mexico and Turkey”, IV. ODTÜ Ekonomi Konferansı, 14 Eylül, Ankara. Altunoğlu, A. E. ve B. Güloğlu (2002), “Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri”, İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi, No. 27. Amisano, G. & C. Giannini (1997), Topics in Structural VAR Econometrics, Second Edition, Springer-Verlag, Berlin, Germany. Apaydın, Ş. (2015a), Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin İktisadi Dalgalanmalar Üzerindeki Etkileri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Apaydın, Ş. (2015b), Adam Smith’ten Günümüze Kriz ve Konjonktür Kuramları, Nota Bene Yay., Ankara. Arestis, P. ve M. Glickman (2002), “Financial Crisis in Southeast Asia: Dispelling Illusion the Minskyan Way”, Cambridge Journal of Economics, 26, pp. 237-260. Arın, T. (2003), “Türkiye’de Mali Küreselleşme ve Mali Birikim ile Reel Birikimin Birbirinden Kopması”, içinde Köse, A. H., F. Şenses ve E. Yeldan (Der.), İktisat Üzerine Yazılar I – Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar: Korkut Boratav’a Armağan, İletişim Yay., İstanbul, ss. 93-141. Arrighi, G. (2000), Uzun Yirminci Yüzyıl: Para, Güç ve Çağımızın Kökenleri, (Çev. Recep Boztemur), 1. B., İmge Kitabevi, Ankara. Aslan, N., Terzi, N. Ve Siampan, E. (2014), “Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme ve Reel Döviz Kuru ile İlişkisi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, C. 5, S. 10, ss. 15-32. Balkan, E., Biçer, F. Gül ve E. Yeldan (2002), “Patterns of Financial Capital Flows and Accumulation in the Post-1990 Turkish Economy”, www.bilkent.edu.tr/~yeldane/BBYmetu2002-2.pdf. Bernanke, B. (1986), “An Alternative Explanations of Money-Income Correlation”, NBER Working Papers, No: 1842. Beveridge, S. & C. Nelson (1981), “A New Approach to Decomposition of Economic Time Series into Permanent and Transitory Components with Particular Attention to Measurement of the Business Cycle”, Journal of Monetary Economics, Vol 7, March, pp. 151-174. Blanchard, O. J. & D. Quah (1989), “The Dynamic Effects of Aggregate Demand and Supply Disturbances”, American Economic Review, Vol. 79, No: 4, pp. 655-673. Blaug, M. (1978), Economic Theory in Retrospect, Third Ed., Cambridge University Press, Cambridge, USA. Boratav, K. (1993), “External Financial Liberalization in Developing Countries: Some Adverse Consequences”, ODTÜ Gelişme Dergisi, C.20, S.1-2:1-17. Boratav, K. (1995), “İktisat Tarihi 1981-1994”, Bugünkü Türkiye 1980-1995, Der. Sina Akşin, C.5 : 159-213. Boratav, K. (2000), Yeni Dünya Düzeni: Nereye?, İmge Kitabevi Yay., Ankara. Boratav, K. (2001), “2000/2001 Krizinde Sermaye Hareketleri” İktisat, İşletme ve Finans, S. 186, Eylül, ss. 7-17. Boratav, K. (2003), “Yabancı Sermaye Girişlerinin Ayrıştırılması ve Sıcak Para: Tanımlar, Yöntemler, Bazı Bulgular”, içinde Köse, A. H., F. Şenses ve E. Yeldan (Der.), İktisat Üzerine Yazılar II – İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar: Oktar Türel’e Armağan, İletişim Yay., İstanbul, ss. 17-30. Boratav, K. ve E. Yeldan (2001), “Turkey, 1980-2000: Financial Liberalization, Macroeconomic (In)-Stability and Patterns of Distribution”, http://www.bilkent.edu.tr/~yeldane/B&YCEPA2002.PDF. Boratav, K., O. Türel ve E. Yeldan (1996), “Dilemmas of Structural Adjustment and Environmental Policies Under Instability: Post-1980 Turkey”, World Development, Vol. 24, No. 2, pp. 373-393. Breitung, J., R. Brüggemann & H. Lütkepohl (2004), “Structural Vector Autoregressive Modeling and Impulse Responses”, içinde Lütkepohl, H. & M. Kratzig (Ed.), Applied Time Series Econometrics, pp. 159-196. Çimenoğlu, A. & N. Yentürk (2002), “Impacts of International Capital Inflows on the Turkish Economy, ODTÜ Ekonomi Kongresi, 11-15 Eylül, Ankara. Civcir, İ. (2005), “Dollarization and Its Long-run Determinants in Turkey”, Middle East Economics Series, Vol. 6, pp. 201-232. Danışoğlu, A. (1999), “Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye Üzerindeki Etkileri”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), İstanbul. Davidson, P. (1990), “Keynes and Money”, içinde Roger Hill (Ed.), Keynes, Money and Monetarism, St. Martin’s Press, New York, USA, pp. 2-26. Davidson, P. (1994), Post Keynesian Macroeconomic Theory: A Foundation for Successful Economic Policies for the Twenty-first Century, Edward Elgar Publishing Ltd., England. Davidson, P. (1998), “The Case for Regulating International Capital Flows”, paper presented at Social Market Foundation Seminar on Regulation Capital Movements, November, London. Dickey, D. & W. A. Fuller (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statictical Association, Vol. 74, No: 366, pp. 427-431. Dickey, D. & W. A. Fuller (1981), “A Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, Vol. 49, July, pp. 1057-1072. Dow, S. C. (1986-87), “Post Keynesian Monetary Theory for an Open Economy”, Journal of Post Keynesian Economics, winter, Vol. IX, No. 2, ss. 237-257. Eichengreen, B., vd., (1999b), “Liberalizing Capital Movements: Some Analytical Issues”, http://www.imf.org/external/pubs/ft/issues/issues17. Enders, W. (1995), Applied Econometric Time Series, John Wiley and Sons, INC., New York. Gordon, R. A. (1961), Business Fluctuations, 2nd Edition, Harper and Brothers Pub., New York. Güloğlu, B. (2008), Ekonometri Ders Notları, PAÜ Ekonomi Yaz Seminerleri, Denizli. Haberler, G. (1946), Prosperity and Depression, United Nations Lake Success, New York, USA. İnsel, A. ve N. Sungur (2003), “Sermaye Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği – 1989:III – 1999:IV”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2003/8, http://www.tek.org.tr. Jiménez, J. F. P. (2001), “Business Cycles In Small Open Economies: The Case Of Costa Rici”, http://www.adlib.iss.nl/adlib/uploads/wp/wp330. Johansen, S. (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol. 12, pp.231-254. Johansen, S. & K. Juselius (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration wit Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol. 52, pp.169-209. Kadılar, C. (2000), Uygulamalı Çok Değişkenli Zaman Serileri Analizi, H. Ü. Fen Fakültesi İstatistik Bölümü, Ankara. Keynes, J. M. (1921), A Treatise on Probability, Macmillan and Co., Ltd. St. Martin’s Street, London. Keynes, J. M. (1936 [1939]), The General Theory of Employment, Interest and Money, Macmillan and Co., Ltd, London. Keynes, J. M. (1937a), “The General Theory of Employment”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 51, No. 2, pp. 209-223. Köse, A. H. & A. Öncü (2003), “İktisadın Piyasası, Kapitalizmin Ekonomisi”, içinde Köse, A. H., F. Şenses ve E. Yeldan (Der.), İktisat Üzerine Yazılar I – Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar: Korkut Boratav’a Armağan, İletişim Yay., İstanbul, ss. 93-141. Kregel, J. A. (1998), “Yes, ‘It’ Did Happen Again - A Minsky Crisis Happened in Asia”, The Jerome Levy Economics Institute Working Paper, No. 234. Kwiatkowski,D., P. C. B. Phillips, P. Schmidt & Y. Shin (1992), “Testing the Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of a Unit Root: How Sure Are We that Economic Time Series Have a Unit Root”, Journal of Econometrics, Vol. 54, No: 1-3, October-December, pp. 159-178. Kydland, F. E. & E. C. Prescott (1990), “Business Cycles: Real Facts and a Monetary Myth”, Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, Vol. 14, No: 2, pp. 3-18. Lütkepohl, H. (2005), A New Introduction to Multiple Time Series Analysis, Springer-Verlag, Berlin, Germany. Mandel, E. (2008), Marksist Ekonomi El Kitabı, 3. Baskı, (Çev. Orhan Suda), Özgür Üniversite Kitaplığı No. 68, Maki Basın Yayın, Ankara. Marx, K. (1867 [2007]), Kapital, Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili, Birinci Cilt, (Çev. Alaattin Bilgi), 8. Baskı, Sol Yayınları, Ankara. Marx, K. (1894 [2006]), Kapital, Ekonomi Politiğin Eleştirisi, Üçüncü Cilt, (Çev. Alaattin Bilgi), 5. Baskı, Sol Yayınları, Ankara. Minsky, H. P. (1975), John Maynard Keynes, Columbia University Press, USA. Minsky, H. P. (1986 [2013]), İstikrarsız Bir Ekonominin İstikrarı, (Çeviren: Oğuz Esen), Efil Yayınevi, Ankara. Minsky, H. P. (1992), “The Financial Instability Hypothesis”, The Jerome Levy Economics Institute of Bard College Working Paper, No. 74. Mishkin, F. (1996), “Understanding Financial Crises: A Developing Country Perspective”, NBER Working Paper, No. 5600. Mishkin, F. (1998), “International Capital Mobility, Financial Volatility and Financial Instability”, NBER Working Paper, No. 6390. Mishkin, F. (1999), “Lessons from the Asian Crisis”, Journal of International Money and Finance, 18, pp. 709-723. Mitchell, W. C. (1951), “Business Cycles”, içinde Readings in Business Cycle Theory, Richard D. Irwin, Inc., ss.43-60. Ng, S. and P. Perron (2001), “Lag Length Selection and the Construction of Unit Root Tests with Good Size and Power”, Econometrica, Vol. 69, No: 6, pp. 1519-1554. Oğuz, H. (1995), “Devresel Dalgalanma Teorileri ve Türk Ekonomisindeki Devresel Dalgalanmalar”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara. Oğuz, H. (1999), “Türk Ekonomisindeki Devresel Dalgalanmalar: Betimsel Bir Çalışma”, H.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, C.17, Sayı 1, s. 77-103. Öncü, A. (2008), “Küreselleşme”, içinde Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü: Eleştirel Bir Giriş, (Ed. Fikret Başkaya ve Aydın Ördek), Özgür Üniversite Yayınları, No. 72, ss. 741-753. Özatay, F. (1986), “Türkiye Ekonomisinde Devresel Hareketler”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Ankara. Özatay, Fatih & Güven Sak (2002), “The 2000-2001 Financial Crisis in Turkey”, http://www.brookings.edu. Özkan, G. (2003), “Currency and Financial Crises in Turkey 2000-2001: Bad Fundamentals or Bad Luck?”, The World Economy, Vol. 28, Issue 4, p.541. Perron, P. & Serena Ng, (1996), “Useful Modifications to Unit Root Tests with Dependent Errors and Their Local Asymptotic Properties”, Review of Economic Studies, Vol. 63, pp. 435-465. Persons, W. M. (1926), “Theories of Business Fluctuations”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 41, No. 1, November, pp. 94-128. Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988), “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrica, 75, pp. 335-346. Ricardo, D. (1817 [2007], Ekonomi Politiğin ve Vergilendirmenin İlkeleri, (Çev. Tayfun Ertan), Belge Yay., No. 568, İstanbul. Schumpeter, J. A. (1954), History of Economic Analysis, Oxford University Press, USA. Schwert, G. W. (1989), “Tests for Unit Roots: A Monte Carlo Investigation”, Journal of Business and Economic Statisticsk, 7, pp: 147-160. Shaikh, A. (2009), “Bunalım Kuramlarının Tarihine Giriş”, içinde Dünya Kapitalizminin Krizi, (Der. Nail Satlıgan ve Sungur Savran), Belge Yayınları, No. 600, 2. B., İstanbul, ss. 126-171. Sims, C. (1980), “Macroeconomics and Reality”, Econometrica, Vol. 48, No: 1, January, pp. 1-48. Sims, C. (1986), “Are Forecasting Models Usable for Policy Analysis?”, Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review”, Winter, pp. 3-16. Smith, A. (1776 [2007]), An Inquiry into the Nature and Causes of Wealth of Nations, Metalibri, http://metalibri.incubadora.fapesp.br. Somçağ, S. (2002), “Türkiye’nin Ekonomik Krizi: Oluşumu ve Çıkış Yolları”, http://www.bagimsizsosyalbilimciler.org/Yazilar_Diger/somcagAgu02.doc. Stock, J. H. & M. W. Watson (2001), “Vector Autoregressions”, Journal of Economic Perspectives, Vol. 15, No: 4, pp. 101-115. Tanyılmaz, K. (2002), “Dalgaları Aş(ama)mak: Kapitalizmi Dönemleştirme Teorileri Üzerine Düşünceler”, Praksis, 5, 323-356. Uygur, E. (2001a), “Krizden Krize Türkiye: 2000 Kasım ve 2001 Şubat Krizleri”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, No. 2001/1. Uygur, E. (2001b), “Türkiye’nin Yürürlüğe Koyduğu İstikrar Programlarının Başarısında Yabancı Sermaye Girişlerinin Yeri ve Önemi”, TCMB Ekonomik İstikrar ve Yabancı Sermaye Semineri, ss. 1287-143. Yeldan, E. (2001), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yay., İstanbul. Zarnowitz, V. (1985), “Recent Work on Business Cycles in Historical Perspective: A Review of Theories and Evidence”, Journal of Economic Literature, Vol. 23, pp. 523-580. Zarnowitz, V. (1991), “What is a Business Cycle?”, NBER Working Paper, No. 3863.