Kalkınma Hedefleri Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarını Çekmek için Yeterli Mi?

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 572 - 580, 29.09.2024

Yunus Gülcü

https://doi.org/10.30586/pek.1511629

Öz

Bu çalışmada, dünya ekonomisinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarından en yüksek payı alan ülkelerde kalkınma hedeflerinin ekonomik büyümeye katkı sağlayıp sağlamadığı araştırılmaktadır. Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, gayrisafi yurtiçi hasıla ve sürdürülebilir kalkınma endeksinde yatay kesit bağımlılığı ve düzey değerinde birim kök olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Modelde uzun dönemli ilişki bulunması nedeniyle panel vektör hata düzeltme modeli kurulmuştur. Kısa dönemde gayrisafi yurtiçi hasıla ve sürdürülebilir kalkınma endeksinden doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına doğru nedensellik bulunmamaktadır. Ancak uzun dönemde bu nedensellik elde edilmektedir. Ülke bazında ise Estonya, Finlandiya ve Almanya’da sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına doğru nedensellik bulunmaktadır. Japonya, Polonya, Kolombiya, Letonya, Finlandiya ve Slovakya'da gayrisafi yurtiçi hasıladan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına doğru nedensellik bulunmaktadır. Bu bulgular, uzun vadeli stratejik planlamaların ve kalkınma hedeflerinin yabancı sermaye çekmede kritik bir rol oynadığını göstermektedir. Ayrıca, farklı ülkelerin kalkınma hedeflerine verdikleri önemin ve ekonomik yapılarının, yabancı sermaye çekme üzerindeki etkilerinin analiz edilmesi, gelecekteki politika oluşturma süreçleri için önemli ipuçları sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan Yabancı Yatırım, Sürdürülebilir Kalkınma Endeksi, Panel Data

Are Development Goals Enough to Attract Foreign Direct Investment?

Öz

This study investigates whether development goals contribute to economic growth in countries with the highest share of foreign direct investment in the world economy. It is concluded that there is cross-sectional dependence and unit root at level value in foreign direct investment, gross domestic product and sustainable development index. Since there is a long-run relationship in the model, a panel vector error correction model is constructed. In the short run, there is no causality from gross domestic product and sustainable development index to foreign direct investment. However, in the long run, such causality is obtained. On a country basis, there is causality from Sustainable Development Goals to FDI in Estonia, Finland and Germany. In Japan, Poland, Colombia, Latvia, Finland and Slovak Rep. there is causality from Gross Domestic Product to FDI. These findings suggest that long-term strategic planning and development goals play a critical role in attracting foreign capital. Moreover, analyzing the effects of different countries' emphasis on development goals and economic structures on foreign capital attraction provides important clues for future policy-making processes.

Anahtar Kelimeler

Foreign Direct Investment, Sustainable Development Index, Panel Data

Kaynakça

• Awolusı, O. D., Pelser, T., Adelekan, A. S., (2016). Determinants of Foreign direct investment: new granger causality evidence from asian and african economies, Journal of Economics and Behavioral Studies, 8(1), 104-119.
• Bai, J., & Ng, S. (2004). A PANIC attack on unit roots and cointegration. Econometrica, 72(4), 1127-1177.
• Birsev, Ö. (2011). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına yönelik uygulanan vergi teşviklerinin etkinliği Türkiye örneği (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celal Bayar Üniversitesi).
• Breusch, T., Pagan, A., (1980). The Lagrange multiplier test and its application to model specification in econometrics. Rev. Econ. Stud. 47, 239–253.
• Castellanı, D., Melıcıanı, V., Mirra, L., (2016). The determinants of inward Foreign direct investment in business services across european regions, Regional Studies, 50(4), 671-691.
• Durgan, S. (2016). Türkiye’nin Doğrudan Yabancı Yatırım Potansiyelinin Çekim Modeli Kullanılarak Belirlenmesi, Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, T.C. Kalkınma Bakanlığı Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Emirmahmutoğlu, F. And Kose, N. (2011). Testing for Granger Causality in Heterogeneous Mixed Panels, Economic Modelling, 28, 870–876.
• Hazman, G. G. (2010). Türkiye’de Mali Nitelikteki Teşviklerin Doğrudan Yabancı Sermaye Üzerindeki Etkisi: Toda-Yamamato Nedensellik Analizi Çerçevesinde Değerlendirme. Maliye Dergisi, 158(1).
• Koyuncu, F. T. (2010). Türkiye’de Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerin Doğrudan Yabanci Sermaye Yatirimlari Üzerindeki Etkisinin Yapisal Var Analizi: 1990-2009 Dönemi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 55-62.
• Muhsin, Kar., & Tatlısöz, F. (2008). Türkiye'de Doğrudan Yabanci Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi. Karamanoğlu mehmetbey üniversitesi sosyal ve ekonomik araştırmalar dergisi, 2008(1), 436-458.
• Özcan, M. E. (2014). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiyenin ekonomik büyümesindeki rolü: 2003 öncesi ve sonrası (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Galatasaray Üniversitesi).
• Pesaran, H., M., (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Working Paper No:0435, University of Cambridge.
• Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312.
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M.H., Ullah, A., Yamagata, T., (2008). A bias-adjusted LM test of error cross section independence. Econometrics Journal 11, 105–127.
• Şaşmaz, M. Ü., & Yayla, Y. E. (2018). Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkisi: Oecd Ülkeleri Örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 359-374.
• Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and statistics, 69(6), 709-748.
• Yeldan, E. (2002). Neoliberal Küreselleşme İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler, Praksis 7, 19–34.
• Zengin, S., Yüksel, S., & Kartal, M. T. (2018). Understanding the Factors that affect Foreign direct investment in Turkey by Using mars method. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 177-192.