Suriye İç Savaşı’nın Fay Hattı Savaşlarına Göre Analizi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 256 - 272, 26.03.2025

Hasan Fidan

https://doi.org/10.30586/pek.1572321

Öz

Bu çalışma, Suriye İç Savaşı'nın başlangıcını, bölgesel ve uluslararası aktörlerin katılımını ve iç savaşın nasıl sonuçlanabileceğini açıklamayı amaçlamaktadır. Özetle kapsamlı bir Suriye İç Savaşı analizi sunmaktadır. Çalışmada süreç analizi metodu kullanılarak, olaylar arasındaki bağlantılar açıklanmış ve böylece olgusal durumun nedenleri ortaya koyulmuştur. Çalışma ikincil kaynaklara dayalıdır; sosyoloji, tarih, uluslararası ilişkiler alanına ait kaynaklardan faydalanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular, Huntington tarafından kavramsallaştırılan Fay Hattı Savaşları ve inşacı teori açıdan değerlendirilmektedir. Çalışmanın temel iddiası; Suriye İç Savaşı’nın ortaya çıkmasında ve uzun sürmesinde en belirleyici faktörün, toplumsal kimlik farklılıklarından kaynaklanan çatışmaların savaşa dönüşmesidir. Bu bağlamda, çalışma Suriye İç Savaşı’nın meydana gelmesini, bir azınlık iktidarı olan Esed rejimine karşı Sünni çoğunluğun rejim değişikliği talebine dayandırmaktadır. Esed rejiminin iktidarını dayandırdığı temel toplumsal kesim azınlıklardır ve rejim, bir azınlık koalisyonu niteliğine sahiptir. Çalışma, Huntington’ın Uygarlıklar Çatışması Teorisinin “Fay Hattı Savaşları”, “Akraba Devlet Sendromu” kavramları ile inşacılık kuramının kavramları açısından Suriye İç Savaşı’nı analiz etmektedir. Huntington’un Akraba Devlet Sendromu ve Fay Hattı Savaşları kavramları, ABD ve Rusya’nın savaşa dahil olmasını açıklamakta ise yetersiz kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriye İç Savaşı, Fay Hattı Savaş Teorisi, Akraba Devlet Sendromu

Analysis of the Syrian Civil War According to Fault Line Wars

Öz

This study aims to explain the onset of the Syrian Civil War, the involvement of regional and international actors, and how the civil war might conclude. In summary, it presents a comprehensive analysis of the Syrian Civil War. The study employs the method of process analysis to elucidate the connections between events, thereby uncovering the causes of the factual situation. It is based on secondary sources, drawing on materials from the fields of sociology, history, and international relations. The findings of the study are evaluated through the lens of Huntington’s conceptualization of "Fault Line Wars" and the constructivist theory. The primary argument of the study is that the most decisive factor in the emergence and prolonged duration of the Syrian Civil War is the transformation of conflicts arising from social identity differences into a full-scale war. In this context, the study attributes the outbreak of the Syrian Civil War to the demand for regime change by the Sunni majority against the Assad regime, which represents a minority rule. The Assad regime’s power base is predominantly derived from minority groups, and the regime exhibits the characteristics of a minority coalition.

Anahtar Kelimeler

Syrian Civil War, Fault Line Wars, Kin-State Syndrome

Kaynakça

• Adler E. and Barnett, M. (1998). Studying security communities in theory, comparison, and history, Adler, E., Barnett, M. (edi.). Security Communities . Cambridge University Press. (ss. 413-438)
• Al Qarawee, H. H. (2013). Heightened Sectarianism in The Middle East: Causes, Dynamics and Consequences, Analysis No.205, https://www.ispionline.it/sites/default/files/pubblicazioni/analysis_205_2013_0.pdf
• Arı, T. (2014). Geçmişten Günümüze Ortadoğu, Bursa: Dora Yayıncılık.
• Atlıoğlu, Y. (2018). Suriye iç savaşı ve müzmin toplumsal çatışma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(1), 129-156.
• Baczko, A., Dorronsoro, D., Quesnay, A. (2018). Suriye: Bir İç Savaşın Anatomisi, Çev. Ayşe Meral, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balanche, F. (2018). Sectarianism in Syria’s Civil War. The Washington Institute for Near East Policy, ffhalshs-01702640f, HAL Id: halshs-01702640 https://shs.hal.science/halshs-01702640
• Bieber, F. (2008). The Conflict in former Yugoslavia as a Fault Line War?, Balkanologie, III(1) URL: http://journals.openedition.org/balkanologie/283;DOI:https://doi.org/10.4000/balkanologie.
• Bilal, G. (2015). İran ve Müttefiklerinin Suriye Krizindeki Rolü, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/iran-ve-muttefiklerinin-suriye-krizindeki-rolu
• Cleveland, W. L. (2015). Modern Ortadoğu Tarihi, Çev. Harmancı, İstanbul: Agora Kitaplığı. Tayyab, M., Afridi, S. A., Hamid, M. (2020). Sectarian Divide as a Cause of Protracted Conflict: A Case of Syria (2011-2018), Liberal Arts and Social Sciences International Journal (LASSIJ), 4(2), doi: https://doi.org/10.47264/idea.lassij/4.2.23
• Dalay, G. (2016). Suriye'de Ortaya Çıkması Muhtemel Resim Nedir?, http://www.aljazeera.com.tr/gorus/suriyede-ortaya-cikmasi-muhtemel-resim-nedir
• Demirtaş, E. (2014). Ortadoğu’da Devlet ve İktidar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Eker, S. (2015). Savaş Olgusunun Dönüşümü: Yeni Savaşlar ve Suriye Krizi Örneği, Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi Turkish Journal of Middle Eastern Studies, 2, 31-66 http://ormer.sakarya.edu.tr/uploads/files/2_savas_olgusunun_donusumu_yeni.pdf
• Emeklier, B. (2015). Samuel P.Huntington, Savaş Kuramları, (Ed.) Erhan Büyükakıncı, İstanbul: Adres Yayınları.
• Fildis, A. T. (2012). Roots of Alawite-Sunni Rivalry in Syria. Middle East Policy, 19(2), 148-156.
• Ford, R. S. (2019). The Syrian Civil War a New Stage, But is It the Final One?, The Middle East Institute, Ford_The_Syrian_Civil_War.pdf
• Huntington, S. P. (1995), Medeniyetler Çatışması, Çev. Mustafa Çalık, Medeniyetler Çatışması, Der. Murat Yılmaz, Ankara: Vadi Yayınları.
• Huntington, S. P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon&Schuster Rockefeller Center, New York.
• Jasser, Z. (2014). Sectarian Conflictin Syria, http://cco.ndu.edu/Portals/96/Documents/prism/prism_4-syria/Syrias_Sectarian_Conflict.pdf
• İnanç, Y. S. (2016). Suriye iç savaşı: bir mezhep savaşından ötesi. Yeni Ortadoğu: Toplum, Siyaset ve Ekonomi Konferansı. (s.79-95). İstanbul: Işık Üniversitesi Yayınları.
• Lantis, J. S. (2020) Advocacy Coalitions and Foreign Policy Change: Understanding US Responses to the Syrian Civil War. Journal of Global Security Studies, doi: 10.1093/jogss/ogaa016.
• Mirza, M. N, Abbas, H., Qaisrani, I. H. (2021). Anatomising Syrian crisis: Enumerating actors, motivations, and their strategies (2011-2019). Liberal Arts and Social Sciences International Journal, 5(1), 41-54.
• Orhan, O. (2018). Suriye İç Savaşı ve Ortadoğu’da Güvenlik, 36-39, http://www.orsam.org.tr/files/oa/63/oytunorhan.pdf,
• Phillips C. (2015). Sectarianism and conflict in Syria, Third World Quarterly, 36(2), 357-376, Doi:10.1080/01436597.2015.1015788.
• Phillips, C., & Valbjørn, M. (2018). ’What is in a Name?’: the Role of (Different) Identities in the Multiple Proxy Wars in Syria. Small Wars and Insurgencies, 29(3), 414-433. https://doi.org/10.1080/09592318.2018.1455328.
• Reese, A. (2013). Sectarian and Regional Conflict in the Middle East, Middle East Security Report 13, http://www.understandingwar.org/sites/default/files/SectarianandRegionalConflictintheMiddleEast_3JUL.pdf
• Reus-Smit, C. (2013). Konstrüktivizm, Burchill, S., Linklater, A., Devetak, R., Donnelly, J., Nardin, T., Paterson, M., ... & True, J. (2013). Uluslararası ilişkiler teorileri. Küre Yayınları: İstanbul, (ss.279-310).
• Tür, Ö. (2022). Bölgesel ve Küresel Siyasetin Odağında Suriye Dış Politikası, Orta Doğu ve Dış Politika: Arap Ülkeleri ve İsrail, Der.: Meliha Benli Altunışık, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, (ss. 61-90).
• Ulutaş, U., Kanat, K. B., Acun, C. (2015). Sınırları Aşan Kriz Suriye, Sayı: 120- http://file.setav.org/files/pdf/20150402160617_sinirlari-asan-kriz-suriye-pdf.pdf
• Wendt, A. (1992). Anarchy is what states make of it: the social construction of power politics. International organization, 46(2), 391-425.
• Wendt, A. (1995). Constructing international politics. International security, 20(1), 71-81.
• Yalçın, H. B., Duran, B. (2016). Küresel ve Bölgesel Aktörlerin Suriye Stratejileri, https://setav.org/assets/uploads/2016/11/20161020200312_suriye-stratejileri-ozet-pdf.pdf