EKOLOJİK YAPILARIN TEMEL TASARIM ÖLÇÜTLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 27, 30.06.2021

Jale Gürel , Demet Irklı Eryıldız

Öz

Günümüzde küresel ısınma ve buna bağlı yaşanan iklim değişiklikleri, salgın hastalıklar ve doğal felaketlerin artması gibi çevresel sorunlara sebep olmuştur. Bu sorunlara çözüm üretmek amacıyla doğal kaynakların sürdürülebilirliği, enerji kaynaklarının etkin kullanılması ve gelecek nesillere sağlıklı şekilde aktarılması hedeflenmelidir. Bu bağlamda ekolojik mimarlık ve tasarım kriterleri doğrultusunda oluşturulan ekolojik yapıların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Çalışma kapsamında; doğal kaynakların sürdürülebilir ve etkin kullanımına dayanarak üretilen ekolojik yapıların işlevsel ve estetik katkılarına odaklanılmış, seçilen örnek yapılar üzerinden bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde konuyla ilgili alan yazın taraması yapılmış ve ekolojik mimarlık, ekolojik bina tasarım ilkeleri, estetik, mimari yapı estetiği ve ekolojik yapıda algı terimlerinin açıklandığı kuramsal bir çerçeve sunulmuştur. İkinci bölümde, ekolojik kriterler gözetilerek ve gözetilmeden tasarlanmış yapılardan örnekler seçilmiş ve bu iki kategori altında ekoloji ve ekolojik mimari alanında çalışmalar yapmış mimarlardan Edward Cullinan, Norman Foster, Ken Yeang, Bill Dunster, Renzo Piano ve Richard Rogers, Emillio Ambasz, Semih Eryıldız ve Gökhan Avcıoğlu’nun yapıları incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda bu yapıların temel tasarım ve ekolojik tasarım kriterlerini değerlendiren bir matris hazırlanmıştır. Bu matristen elde edilen veriler sonuç bölümünde analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekolojik Mimarlık, Mimari Estetik, Ekolojik Yapıda Algı, Ekolojik Yapı Estetik İlişkisi

AN EVALUATION OF ECOLOGICAL STRUCTURES IN TERMS OF BASIC DESIGN CRITERIA

Öz

Today, global warming and the associated climate change have led to several environmental problems such as epidemics and increasing natural disasters. Sustainability of the natural resources and effective use of energy resources for future generations should be targeted for the solution of these problems. In this context, the number of ecological structures based on ecological architecture and design criteria has been increasing day by day. This study focuses on the functional and aesthetic contributions of ecological structures that were generated based on the sustainable and efficient use of natural resources and evaluates the matter on sample structures. In the first section of the study, a literature review was made and the terms of ecological architecture, the principles of ecological building designs, aesthetics, aesthetics and qualities of architectural structures, and the perceptions in the ecological structure were defined and explained to form a theoretical framework. In the second section, several samples of structures that were designed with and without ecological criteria were chosen and the creations of worldwide known architects including Edward Cullinan, Norman Foster, Ken Yeang, Bill Dunster, Renzo Piano, Richard Rogers, Emillio Ambasz, Semih Eryıldız, and Gökhan Avcıoğlu, who have contributed to the ecological literature, were examined according to these two categories. As a result of this examination, a matrix has been created according to the basic design and the ecological design criteria and the resulting data was analyzed and discussed.

Anahtar Kelimeler

Ecological architecture, Architectural Aesthetics, Perceptions in Ecological Structure, Ecological Structure-Aesthetic Relation

Kaynakça

• Aktuna, M. (2007). Geleneksel Mimaride Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri Bağlamında Değerlendirilmesi Antalya Kaleiçi Evleri Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Aydınlı, S, (1986). Mekânsal Değerlendirmede Algısal Yargılara Dayalı Bir Model Doktora Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eryıldız, D. I. Ve Qadı, W. A. A. (2006). “Ecological Design Principe And Examples”, Creating The Future 4th Fae International Symposium Gemi konağı −Trnc, European University.
• Eryıldız, D. (2003). Çevreci Mimarlık TMMOB Mimarlar Odası Bülteni, Ankara Şubesi, Haziran 2003. Kuban, Doğan, Mimarlık Kavramları, Yem Yayınevi, İstanbul, Ss.56.
• Lang, J. (1987). Creating Architectural Theory, The Role Of The Behavioral Sciences İn Environmental Design, Van Nostrand Reinhold, New York.
• Rapoport, A. (1980). Human Aspects Of Urban Form, Towards A Man- Environment Approach To Urban Form And Design, Pergamon Press, Oxford, New York.
• Schulz, N. (1966)., Intentions İn Architecture, Crondahl And Son., Oslo.
• Soysal, S. (2008). Konut Binalarında Tasarım Parametreleri ile Enerji Tüketimi İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Stahel, H. (1990). Baukunst Und Gesundheit, At, İsviçre.
• Şentürer, A. (2004). Mimarlıkta, Estetikte, Tasarımda, Eğitimde Eleştirel Yaklaşım, Yapı Yayın, İstanbul.
• Taştan, T (2012). Ken Yeang’ın Yüksek Yapılarda Biyoiklimsel Tasarıma Yaklaşımı. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı.
• Toker Y. (2015). Tevazu Bağlamında Gömülü Yapılar Durudeniz Yerleşimi’ Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı.
• Tönük, S. (2001), Bina Tasarımında Ekoloji, Yıldız Teknik Üniversitesi Basım Yayın Merkezi, İstanbul.
• Öztürk, Ü. (2012). ‘Ekolojik ve Hıgh Tech Mimarı Tasarım İlkeleri Bağlamında 2000 Yılı Sonrası Norman Foster Yapıları’ Y.L.T. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı
• Yeang, K., (1995), Designing With Nature: The Ecological Basis For Architectural Design, Mcgraw-Hill Inc., New York.
• Yılmaz, D. Keskin K. (2019). Farklı Bakış Açılarıyla Sürdürülebilir Mimarlık-Estetik İlişkisinin Kurulması, Mimarlık ve Yaşam Dergisi Journal Of Architecture And Life 5(1), (145-160) Issn: 2564-6109 Doı: 10.26835/My.667820.
• Yücel, Ç. (2011). Ekolojik Yapı Estetik İlişkisinin Deneysel Olarak İrdelenmesi, Doktora Tezi Mimarlık Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Watson, D. (1992), Climatic Building Design Energy Efficient Building Principe And Pracrise, Mcgraw-Hill Book Company.
• Url-1 Edıtt Tower yapısına ait görseller (Fotoğraf). Web adresinden 19.Şubat 2020 tarihinde erişildi. https://inhabitat.com/edıtt-tower-by-trhamzah-and-yeang/(Erişim Tarihi: 10.02.2021).
• Url-2 Solaris Binası Görselleri https://www.archilovers.com/projects/60377/solaris-fusionopolis-2b.html. (Erişim Tarihi: 11.02.2021).
• Url-3 Commerzbank Binası Görselleri. https://www.fosterandpartners.com/projects/commerzbank headquarters/. (Erişim Tarihi: 02.01.2021).
• Url-4 Bedzed Projesi görselleri. http://www.yapi.com.tr/haberler/ingiltere-bedzed---bill-dunster_95745.html. (Erişim Tarihi: 17.02.2021).
• Url-5 Acros Fukuoka Vakfı Binası’na ait görseller https://www.greenroofs.com/projects/acros-fukuoka-prefectural-international-hall/. (Erişim Tarihi: 07.02.2021).
• Url-6 Centre Pompidou Görselleri. http://www.greatbuildings.com/buildings/centre_pompidou.html. (Erişim Tarihi: 20.01.2021).
• Url-7 California Bilim Akademisi Müzesi Görselleri.ihttps://www.arch2o.com/california-academy-sciences-renzo-piano-building-workshop/. (Erişim Tarihi: 09.02.2021).
• Url-8 Lloyd Binası görselleri http://www.greatbuildings.com/buildings/Lloyds_Building.html. (Erişim Tarihi: 10.12.2020).
• Url-9 One & Binası görselleri https://www.gadarchitecture.com/tr/one--Ortaköy--İstanbul. (Erişim Tarihi: 08.011.2020).
• Url-10 Toker, (2015). Tevazu Bağlamında Yapılar Durudeniz Yerleşimi. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı.