Sarı Mercedes Filminin Önem Arayışı Kuramı Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: Ek 1, 203 - 214, 29.12.2022

Ekrem Sedat Şahin

https://doi.org/10.18863/pgy.1085440

Öz

Bu araştırmanın amacı Önem Arayışı Kuramı ve kuramın kavramlarını film analizi yöntemi ile incelemek ve somutlaştırmaktır. Önem arayışı, insana özgü bir motivasyon olup; iyi ya da kötü eylemlerin, utanç veya kıvancın kaynağı olabilir. Bireyi önem arayışına yönelten faktörlerin başında kişinin kendisinin veya grubunun dışlanması, aşağılanması sonucunda kişisel ya da kolektif önem kaybı yaşaması bulunur. Yaşanan önem kaybının dışında karşılaşılan herhangi bir önem kaybı tehdidi de bireyi önem arayışına sevk eder. Bireyin karşısına çıkan önem kazanma fırsatları da onu önem arayışı için güdüler. Bu araştırmada Tunç Okan’ın yönetmenliğini yaptığı Sarı Mercedes filmi önem arayışına ilişkin farklı kavramlar açısından analiz edilmiştir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Sarı Mercedes filminin bazı sahneleri belirlenerek, bu sahnelerdeki olaylar üzerinden önem arayışı, önem kaybı, önem kaybı tehdidi, önem kazanma fırsatı, bireysel önem kaybı ve kolektif önem kaybı kavramları incelenerek somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Önem arayışı,, Önem kaybı,, Önem kaybı tehdidi,, Önem kazanma fırsatı, Film analizi

Analysis of “Mercedes mon Amour” Movie According to Significance Quest Theory

Öz

The aim of this study is to analyse and embody Significance Quest Theory and notions of it. Significance quest is a human-specific motivation and can be the cause of good or misdeeds, shame or pride. The primary factor driving one to quest for significance is personal or collective significance loss as a result of exclusion or humiliation of self or one’s group. Any threat of significance loss apart from the suffered significance loss is also drive one to quest for significance. Opportunities for gaining significance also motivate one to quest for significance. “Mercedes mon Amour” movie directed by Tunç Okan was analysed in terms of different notions of the significance quest. The document analysis method of qualitative research designs was adopted within this study. Notions of significance quest, significance loss, threat of significance loss, opportunity for significance gain, personal and collective significance loss were tried to be embodied by analysing some specified scenes of the movie based on the incidents of them.

Anahtar Kelimeler

Quest for significance,, significance loss,, threat of significance loss,, opportunity for significance gain,, movie analysis.

Kaynakça

• Acar, T., & Voltan Acar, N. H. (2013). Babam ve Oğlum filminin çok kuşaklı/kuşaklararası aile terapisi'nin temel kavramları açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 37-53.
• Arastaman, G., Fidan, İ. Ö., & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Bloom, M. M. (2004). Palestinian suicide bombing: Public support, market share and outbidding. Political Science Quarterly, 119, 61-88. doi:10.2307/20202305
• Boyacı, M., & İlhan, T. (2016). Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 734-746.
• Chazan, P. (1993). Psiko-sosyal ahlakçı olarak Rousseau: amour de soi ve amour-propre arasındaki ayrım. Felsefe Tarihi Quarterly, 10 (4), 341-354.
• Cherif, S. (2019). Sinemada psikoterapi tedavisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Crocker, J., Park, L. E. (2004). The costly pursuit of self-esteem. Psychological Bulletin, 130(3), 392-414.
• Crocker, J., & Wolfe, C. T. (2001). Contingencies of self-worth. Psychological Review, 108, 593-623. doi:10.1037/0033-295X.108.3.593
• Cağ, P., & Voltan Acar, N. (2015). A view of the symbolic-experiential family therapy of Carl Whitaker through movie analysis. Educational Sciences: Theory & Practice, 15(3), 575-586.
• Dent, N. J., & O'Hagan, T. (1999, January). Rousseau on" Amour-Propre". In Proceedings of the Aristotelian Society (s. 91-107). Aristotelian Society.
• Derin, S., & Yıldız, E. Ç. (2018). An Adlerian analysis of “The kid” movie. Egitim ve Bilim, 43(193), 317-335.
• Derin, S., & Voltan Acar, N. (2016). Analitik terapi bağlamında film analizi: Tehlikeli İlişki. Journal of International Social Research, 9(45), 449-460.
• Dugas, M., Bélanger, J. J., Moyano, M., Schumpe, B. M., Kruglanski, A. W., Gelfand, M. J.,... Nociti, N. (2016). The Quest for Significance motivates self-sacrifice. Motivation Science, 2, 15-32.
• Dugas, M., & Kruglanski, A. W. (2014). The quest for significance model of radicalization: Implications for the management of terrorist detainees. Behavioral Sciences and the Law, 32, 423-439.
• Elliott, G., Kao, S., & Grant, A. M. (2004). Mattering: Empirical validation of a social-psychological concept. Self and Identity, 3(4), 339-354.
• Eronat, K. (2005). Adalet Ağaoğlu’nun ‘Fikrimin İnce Gülü’adlı romanının incelenmesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 53(2005/1), 93-106.
• Gençoğlu, C. (2019). Türk sinemasında psikolojik danışma/psikoterapi algısı. Social Sciences, 14(5), 2203-2224.
• Hall, C. M. (2006). Adolescents exposed to domestic violence: The development of a treatment manual. Alliant International University, San Francisco Bay.
• Higgins, E. T. (2012). Beyond pleasure and pain: How motivation works. Oxford University Press.
• Jasko, K., Webber, D., Kruglanski, A. W., Gelfand, M., Taufiqurrohman, M., Hettiarachchi, M., & Gunaratna, R. (2019). Social Context Moderates the Effects of Quest for Significance on Violent Extremism. Journal of Personality and Social Psychology. Advance online publication. http://dx.doi.org/10.1037/pspi0000198.
• Hesley, J. W., & Hesley, J. G. (1998). Rent two films and let’s talk in the morning: Using popular movies in psychotherapy. New York: Wiley.
• Kaya, T. (2018). Filmlerde Türkiye’den Almanya’ya işgücü göçü: Son bölüm. LOJİ, 1(1), 101-121.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Koçak, S. (2016). Türkiye’den Almanya’ya işçi göçünün Türk sinemasına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 24, 173-192.
• Kolodny, N. (2010). Which relationships justify partiality? The case of parents and children. Philosophy & Public Affairs, 38(1), 37-75.
• Kruglanski, A. W., Bélanger, J. J., Gelfand, M., Gunaratna, R., Hettiarachchi, M., & Sharvit, K. (2013). Terrorism—a (self) love story: Redirecting the significance quest can end violence. American Psychologist. Forthcoming.
• Kruglanski, A. W., & Bertelsen, P. (2020). Life psychology and significance quest: a complementary approach to violent extremism and counter-radicalisation. Journal of policing, intelligence and counter terrorism, 15(1), 1-22.
• Kruglanski, A. W., Chen, X., Dechesne, M., Fishman, S., & Orehek, E. (2009). Fully committed: Suicide bombers’ motivation and the quest for personal significance. Political Psychology, 30, 331-357.
• Kruglanski, A. W., & Ellenberg, M. (2020). The quest for personal significance and ideological violence. AJOB Neuroscience, 11(4), 285-287.
• Kruglanski, A. W., Gelfand, M. J., Bélanger, J. J., Hetiarachchi, M., & Gunaratna, R. (2015). Significance quest theory as the driver of radicalization towards terrorism. In Resilience and resolve: Communities against terrorism (pp. 17-30).
• Kruglanski, A. W., Gelfand, M.J., Belanger, J.J., Sheveland, A., Hetiarachchi, M., & Gunarata, R. (2014). The psychology of radicalization and deradicalization: How significance quest impacts violent extremism. Advances in Political Psychology, 35(1), 69-94.
• Kruglanski, A. W., Jasko, K., Chernikova, M., Dugas, M., & Webber, D. (2018). To the fringe and back: Violent extremism and the psychology of deviance. In The motivated mind (pp. 344-366). Routledge.
• Kruglanski, A., Jasko, K., Webber, D., Chernikova, M., & Molinario, E. (2018). The making of violent extremists. Review of General Psychology, 22(1), 107-120.
• Kruglanski, A. W., Molinario, E., Jasko, K., Webber, D., Leander, N. P., & Pierro, A. (2022). Significance-Quest Theory. Perspectives on Psychological Science, 1-22. DOI:17456916211034825.
• Kruglanski, A. W., & Orehek, E. (2011). The role of the quest for personal significance in motivating terrorism. In J. P. Forgas, A. W.
• Kruglanski, & K. D. Williams (Eds.), The psychology of social conflict and aggression (pp. 153–164). New York, NY: Psychology Press.
• Koçak, S. (2016). Türkiye’den Almanya’ya işçi göçünün Türk sinemasına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24, 173-192.
• Mehriam, S. B. (2018). Nitel araştırma. (Çev. Ed. S. Turan). Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Milla, M. N., Putra, I. E., & Umam, A. N. (2019). Stories from jihadists: Significance, identity, and radicalization through the call for jihad. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 25(2), 111.
• Morsünbül, Ü. (2015). Analyzing Honey (Bal), Milk (Süt) and Egg (Yumurta) movies in terms of Erikson’s theory of psychosocial development. Elementary Education Online, 14(1), 181-187.
• Nadir, U. (2013). Aile danışmanlığı eğitimlerinde popüler filmlerin kullanımı ve yapısal aile terapisi kuramı ile Dalgaların Prensi filminin analizi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(1), 129-144.
• Özpay, O. (2017). Bir toplumsal dönüşüm unsuru olarak ulaşım araçlarının Türk sinemasındaki yansımaları. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 9(2), 217-236.
• Pusat, E. H. (2021). Türkiye’den Almanya’ya işçi göçünün, 1960 sonrası Türk sinemasına yansımaları. Social Sciences Research Journal, 10 (3), 631-638.
• Sağıroğlu, B. (2015). 1960lı yıllar Türk öykücülüğünde sinema dili ve anlatım teknikleri (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi, Nevşehir.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Şendil, Ö. Ç. & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.
• Sakızcıoğlu, S., & Voltan Acar, N. (2016). Uzak Filmi’nin varoluşçu terapinin temel kavramları açısından değerlendirilmesi. Journal of International Social Research, 9(43), 1288-1298.
• Schneider, I. (1987). The theory and practice of movie psychiatry. The American Journal of Psychiatry, 144(8), 996-1002.
• Schulenberg, S. E. (2003). Psychotherapy and movies: On using films in clinical practice. Journal of contemporary psychotherapy, 33(1), 35-48.
• Schumpe, B. M., Bélanger, J. J., Moyano, M., & Nisa, C. F. (2020). The role of sensation seeking in political violence: An extension of the Significance Quest Theory. Journal of Personality and Social Psychology, 118(4), 743.
• Sedikides, C., Gaertner, L., & Toguchi, Y. (2003). Pancultural selfenhancement. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 60-79. doi:10.1037/0022-3514.84.1.60
• Sharp, C., Smith, J. V., Cole, A. (2002). Cinematherapy: Metaphorically promoting therapeutic change. Counseling Psychology Quaterly, 15(3), 269-276.
• Sprinzak, E. (2001). The lone gunmen: The global war on terrorism faces a new brand of enemy. Foreign Policy, 1127, 72-73.
• Sümer, Ü. (2021). Anlatıbilimi açısından roman ve sinema etkileşimine bir örnek: Fikrimin İnce Gülü ve Sarı Mercedes (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Şenol-Durak, E., & Fışıloğlu, H. (2007). Film analizi yöntemi ile Virginia Satir aile terapisi yaklaşımına bir bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 43-62.
• Tan, C. (2021). Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü’nde Aşağılık Duygusundan Yabancılaşmaya. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61(2), 689-707.
• Tümlü, G. Ü., & Acar, N. V. (2014). “Issız Adam” filminin gerçeklik terapisine dayalı incelenmesi. İnsan ve İnsan, 1(2), 62-73.
• Yam, F. C. (2021). Uyumsuz hayal kurma kavramının film analizi yöntemiyle incelenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 13(1), 27-39.
• Walker, I., & Smith, H. J. (2002). Fifty Years of Relative Deprivation Research. I. Walker ve H. J. Smith (Ed.). Relative Deprivation: Specification, Development, and Integration (s. 1-9). New York: Cambridge University Press.
• Webber, D., Klein, K., Kruglanski, A., Brizi, A., & Merari, A. (2017). Divergent paths to martyrdom and significance among suicide attackers. Terrorism and political violence, 29(5), 852-874.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, E. (2019). Transaksiyonel analiz ego durumlarının iletişime etkisi bağlamında “ters yüz” filminin analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 30-51.