Researching Development Plans with Multi-Criteria Decision-Making Methods

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 90 - 106, 02.07.2022

Tahsin Avcı , Eren Ergen

https://doi.org/10.47097/piar.1096563

Cited By: 1

Öz

The problem of development is encountered in increasing the welfare level of countries. Some countries think that the planned economy is the solution to overcome the development problem. It bases its development strategy in Turkey on plans. The aim of this study is to evaluate the performance of the development plans implemented in Turkey in terms of fiscal policy. In this context, multi-criteria decision-making methods are used. In the study, performance ranking is made with the VIKOR method. The findings show that the first two plan periods have the best performance. It is concluded that the period with the worst performance is the Seventh Five-Year Development Plan. In addition, the TOPSIS method is calculated in the study and according to the findings, it is seen that all plans have the same performance ranking, except the Third Five-Year Development Plan and the Ninth Five-Year Development Plan.

Anahtar Kelimeler

VIKOR, TOPSIS, Development Plan, Fiscal Policy

Kalkınma Planlarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Araştırılması

Öz

Ülkelerin refah seviyesinin artırılmasında kalkınma sorunsalıyla karşılaşılmaktadır. Kalkınma sorunsalının aşılmasında bazı ülkeler planlı ekonominin çözüm olduğunu düşünmektedir. Türkiye’de de kalkınma stratejisini planlara dayandırmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de uygulanan kalkınma planlarının performansını maliye politikası açısından değerlendirmektir. Bu kapsamda çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmaktadır. Çalışmada VIKOR yöntemi ile performans sıralaması yapılmaktadır. Elde edilen bulgular ilk iki plan döneminin en iyi performansa sahip olduğunu göstermektedir. En kötü performansa sahip dönemin Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı olduğu sonucu yer almaktadır. Ayrıca TOPSIS yöntemi de çalışmada hesaplanmakta ve elde edilen bulgulara göre Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı ile Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı dışında tüm planların aynı performans sıralamasına sahip olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

VIKOR, TOPSIS, Kalkınma Planı, Maliye Politikası.

Kaynakça

• Ada, A. A. (2011). Kümeleme Analizi ile AB Ülkeleri ve Türkiye'nin Sürdürülebilir Kalkınma Açısından Değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, 319-332.
• Akyüz, B. E. ve Çetin, E. İ. (2022). İnsani Gelişme Endeksi ve VIKOR Yöntemine Göre Türkiye'deki İllerin Sıralaması. Verimlilik Dergisi, (1), 60-77.
• Altay Topçu, B. ve Oralhan, B. (2017). Türkiye ve OECD Ülkeleri’nin Temel Makroekonomik Göstergeler Açısından Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Karşılaştırılması, 3(14), 260-277.
• Altay, A. (2005). Yoksulluk Sadece Devletin Sorunu mu? Kamu Harcamaları Açısından Bir Değerlendirme, Sosyoekonomi, 2, 155-178.
• Coşkun, B. ve Pank Yıldırım, Ç. (2018). Türkiye’de Stratejik Planlama: Son Dönem Gelişmelerin İncelenmesi, Strategic Public Management Journal, 4(8), 1-16.
• Çataloluk, C. (2009). Kamu Borçlanması, Gerçekleşme Biçimi ve Makro Ekonomik Etkileri Teorik Bir Yaklaşım, Türkiye Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 240-258.
• DPT. (1972). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). Ankara: DPT.
• DPT. (1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, (1996-2000). Ankara: DPT.
• Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E. (2013). Kamu Maliyesi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Eker, A., Altay, A. ve Sakal, M. (2004). Maliye Politikası (Teori, İlkeler ve Yöntemler), Kanyılmaz Matbaası, 4. Baskı, İzmir.
• Ersungur, Ş. M. ve Topcuoğlu, A. (2014). Kalkınma Planlarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkisi Üzerine Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 299-317.
• Göztepe, B. H. ve Çetin, E. İ. (2016). OECD’ye Üye Ülkelerin Sağlık Sisteminin VIKOR Yöntemiyle Değerlendirilmesi. In Internatıonal Congress of Management Economy and Polıcy Proceedıngs Volume Iı (p. 1466).
• Genç, A., Avcı, T. ve Sevgin, H. (2017). Karadeniz Ekonomik İşbirliği Üye Ülkelerine İlişkin Etkinlik Analizi: TOPSIS, ARAS ve MOORA Yöntemleriyle Bir Uygulama, Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 4(2), 15-40.
• Hicks, J. R. (1937). Mr. Keynes and the “Classics”; A Suggested Interpretation, Econometrica, 5(2), 147-159.
• Ju, Y. ve Wang, A., (2013), “Extension of VIKOR Method for Multi-Criteria Group Decision Making Problem With Linguistic Information”, Applied Mathematical Modelling, 37(5), 3112–3125.
• Keynes, J. M. (2013). The General Theory of Employment, Interest and Money, Cambridge University Press, 4. Edition, New York.
• Kuznets, S. (1973). Modern Economic Growth: Findings and Reflections, The American Economic Review, 63(3), 247-258.
• Künç, G. Y. ve Yaşa, A. A. (2019). Türkiye-OECD Ülkelerine Ait Bütçe Göstergelerinin TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile Karşılaştırılması. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 366-384.
• Lerner, A. P. (1943). Functional Finance and The Federal Debt, Social Research, 10(1), 38-51.
• Lerner, A. P. (1952). The Economics of Control, The Macmillan Company, Sixth Edition, New York.
• Musgrave, R. A. ve Musgrave, P. B. (1989). Public Finance in Theory and Practice, Fifth Edition, McGraw-Hill International Editions.
• Oktayer, A. (2010). Türkiye’de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi. Maliye Dergisi, 158(1), 431-447.
• Opricovic, S., ve Tzeng, G. H. (2004). Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS. European journal of operational research, 156(2), 445-455.
• Paksoy, S. (2015). Ülke Göstergelerinin VIKOR Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 153-169.
• Rao, R. V. (2013). Decision Making in the Manufacturing Environment Using Graph Theory and Fuzzy Multiple Attribute Decision Making Methods. Springer-Verlag, Vol. 2, London.
• Samuelson, P. A. (1954). The Pure Theory of Public Expenditure, The Review of Economics and Statistics, 36(4), 387-389.
• Sweezy, A. (1972). The Keynesians and Government Policy, 1933-1939, The American Economic Review, 62(1/2), 116-124.
• Teune, H. (1982). Decentralization and Economic Growth, The Annals of The American Academy of Political and Social Science, 459, 93-102.
• Tezergil, S. A. (2016). VIKOR Yöntemi ile Türk Bankacılık Sektörünün Performans Analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 357-373.
• Türk, İ. (1959). Enflasyonla Mücadelede Maliye Politikası, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 14(4), 1-23.
• Türk, İ. (2013). Maliye Politikası, Turhan Kitabevi, 25. Baskı, Ankara.
• Uslu, Y. D. (2021). TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri Kullanılarak OECD Ülkelerinin Sağlık Kaynağı Göstergeleri Açısından Karşılaştırılması. OPUS International Journal of Society Researches, 18(44), 7668-7692.
• Wei, J. ve Lin, X. (2008). The Multiple Attribute Decision-Making VIKOR Method and Its Application, In 2008 4th international conference on wireless communications, networking and mobile computing, IEEE, 1-4.
• Wilkinson, M. (1992). Taxation, The Macmillan Pres LTD, First Published, London.
• Yanık, L. ve Eren, T. (2017). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Otomotiv İmalat Sektörü Firmalarının Finansal Performanslarının AHP, TOPSIS, ELECTRE ve VIKOR Yöntemleri ile Analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 165-188.
• Yaraşır Tülümce, S. ve Yavuz, E. (2018). Tanzi-Schuknecht Modellemesi Çerçevesinde Kamu Kesimi Performansının OECD Ülkeleri Açısından Analizi: ARAS Yöntemi, 3. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler’de Akademik Araştırmalar – V, Editör: Prof. Dr. Levent AYTEMİZ, Prof. Dr. Ekrem KARAYILMAZLAR, Basım sayısı:1, Sayfa sayısı:820, ISBN:978-605-288-397-6, Bölüm Sayfaları: 207-234.