Mobbing in Work Life: A Theoretical Overview

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1-Prof. Dr. Feyzullah EROĞLU Armağan Sayısı, 365 - 380, 30.05.2023

Melek Sermin Efeoğlu , Abdullah Karaman

https://doi.org/10.47097/piar.1274982

Cited By: 2

Öz

Mobbing is the conscious, systematic aggressive actions targeting a person or group by one or more people that occur as a result of social interaction in business life. The purpose of these verbal and/or physical actions is to cause psychological harm to the victim and to leave the organization. The aim of this study is to draw attention to the formation and effects of mobbing, which is one of the obstacles of sustainable human resources in business life, and to gain a new perspective on solution-oriented systematic methods to be applied in the stages of this process. In the study carried out for this purpose, the mobbing phenomenon and the reasons for its emergence, stages, types of aggressive actions and the application of mobbing as an organizational strategy, after examining the results of the reflection of mobbing on the individual and the organization in the working life, the ways of combating mobbing are explained. In this framework, it is emphasized the usefulness and importance of determining the stage of mobbing in the organization and developing solutions accordingly.

Anahtar Kelimeler

Bullying, Intimidation, Work Life, Effects of Mobbing

Çalışma Yaşamında Mobbing: Kavramsal Bir Bakış

Öz

Mobbing, iş yaşamında sosyal etkileşim sonucu ortaya çıkan bir veya birden fazla kişi tarafından bir kişiyi veya grubu hedef alan bilinçli, sistematik saldırgan eylemlerdir. Sözlü ve/veya fiziki olarak gerçekleşen bu eylemlerin amacı, mağdur üzerinde psikolojik zedelenmeye yol açarak örgütten ayrılmasına yöneliktir. Bu çalışmanın amacı, iş yaşamında sürdürülebilir insan kaynağının engellerinden biri olan mobbingin oluşumu ve etkilerine dikkat çekilmesi ile bu sürecin aşamalarında çözüm odaklı uygulanacak sistemli metotlara yönelik yeni bir bakış açısı kazandırılmasıdır. Bu amaçla gerçekleştirilen çalışmada, mobbing olgusu ve bu olgunun ortaya çıkış nedenleri, aşamaları, saldırgan eylem türleri ile örgüt stratejisi olarak mobbing uygulanması, mobbingin çalışma yaşamında bireye ve örgüte yansımasının sonuçlarının incelenmesinin ardından mobbingle mücadele yolları açıklanmaktadır. Bu çerçevede, örgütte uygulanan mobbingin hangi aşamada olduğunun tespit edilmesinin ve buna bağlı olarak çözüm yolları geliştirilmesinin faydası ve önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, Yıldırma, Çalışma Yaşamı, Yıldırmanın Etkileri

Kaynakça

• Akgeyik, T., Güngör-Delen, M., Uşen, Ş. ve Omay, U. (2010). İşyerinde Psikolojik Taciz Olgusu: Niteliği, Yaygınlığı ve Mücadele Stratejisi. Journal of Social Policy Conferences, 0(56), 91-150.
• Alıcı, E. (2015). “Mobbing Nedir, Ne Değildir?”. URL: https://hukuksokagi.com/guncel/mobbing-nedir-ne-degildir/. (Erişim Tarihi: 04.03.2023).
• Altuntaş, C. (2010). Mobbing Kavramı ve Örnekleri Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 5(18), 2995-3015.
• Atman, Ü. (2012). İş Yerinde Psikolojik Terör: Mobbing. Sağlıkta Kalite ve Performans Dergisi, 3, 157-174.
• Avcı, U. ve Kaya, U. (2013). Yıldırma Algısı ve Etkileri: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68(2), 1-25.
• Bayrı, H. (2023a). “İşyerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Unsurları”. URL: https://www.hanifibayri.av.tr/doc/mobbing-psikolojik-taciz/isyerinde-psikolojik-tacizin-mobbing-unsurlari/. (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
• Bayrı, H. (2023b).“Yatay Mobbing Nedir?”. URL: https://www.hanifibayri.av.tr/doc/mobbing-cesitleri-turleri/yatay-mobbing-nedir/. (Erişim Tarihi: 06.01.2023).
• Branch, S., Ramsay, S. & Barker, M. (2012). Workplace Bullying, Mobbing and General Harassment: A Review. International Journal of Management Reviews, 15(3), 280-299.
• Christian, H., Yohana, F. & Meilani, C. P. (2022). Effect of Organizational Culture, Mobbing, Organizational Justice, and Professional Attitude Towards Hospital Nurse Work Performance. Budapest International Research and Critics Institute-Journal, 5(2), 8690-8700.
• Cornoiu, T. S. & Gyorgy, M. (2013). Mobbing in Organizations. Benefits of Identifying the Phenomenon. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 78, 708-712.
• ÇSGB (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) (2017). İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü İstihdam Politikaları Daire Başkanlığı, Ankara: Ses Reklam.
• Ege, H. (2000). Mobbing. Il Terrore Psicologico Sul Posto Di Lavoro E Le Sue Conseguenze Psicofisiche Sull’individuo. Leadership Medica, 3.
• Eroğlu, F. (2014). Türkiye’de Yönetici Yetersizliği ve Yenilmişlik Psikolojisi. Yeni Fikir Dergisi, 6(13), 8-17.
• Eroğlu, F. (2021). Değişimler Karşısında Yönetici Yetersizliği ve Yönetim Paradoksu. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(2), 690-696.
• Eroğlu, F. ve Eroğlu, Ş. G. (2014). “Kitle Kültürü Ortamında Stratejik Tutarsızlık ve Örgütsel İkiyüzlülük: Kredi ve Yurtlar Kurumuna Bağlı Yurtlarda Bir Araştırma”. International Conference on Eurasian Economies, Üsküp, Makedonya, 804-811.
• Gentle, S. (2011). “Monster Global Poll Reveals Workplace Bullying is Endemic”. URL: https://www.onrec.com/news/news-archive/monster-global-poll-reveals-workplace-bullying-is-endemic. (Erişim Tarihi: 23.04.2023).
• Girardi, P., Monaco, E., Prestigiacomo, C., Talamo, A., Ruberto, A. & Tatarelli, R. (2007). Personality and Psychopathological Profiles in Individuals Exposed to Mobbing. Violence and Victims, 22(2), 172-188.
• Göymen, Y. (2020). İş Hayatında Mobbing ve Mobbingle Başa Çıkma Yolları. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 31-60.
• ILO (International Labour Organization) (2022). “Experiences of Violence and Harassment at Work: A Global First Survey”. URL: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/publication/wcms_863095.pdf. (Erişim Tarihi: 16.04.2023).
• İnanduçar, M. (2022). “Türkiye Mobbing Araştırması Sonuçlandı”. URL: https://isyasami.yenibiris.com/turkiye-mobbing-arastirmasi-sonuclandi/. (Erişim Tarihi: 23.04.2023).
• Kartal, M. T., Depren, Ö. ve Kılıç-Depren, S. (2019). Türk Bankacılık Sektöründe Psikolojik Taciz (Mobbing) Üzerine Bir Araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(54), 180-195.
• Kaygısız, E. G. (2023). Mobbing in Social Media. Analyse YouTube and Twitter Users’ Comments. Business & Management Studies: An International Journal, 11(1), 226-242.
• Kayhan, N. ve Ünlü, S. E. (2016). Türkiye’de Sağlık Sektöründe Mobbinge Götüren Sebepler ve Mücadele Yolları: Gaziantep Sağlık Çalışanları Örneği. Toplum Bilimleri Dergisi, 10(19), 301-324.
• Kök, S. B., Bursalı, Y. M. ve Eroğlu, Ş. G. (2014). Psikolojik Şiddetin Bireysel ve Örgütsel Yansıması: Yıldırma. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 1(1), 44-62.
• Letelier, G., Navarrete, E. & Farfan, C. (2014). Sindromes Organizacionales: Mobbing y Burnout. Revista Iberoamericana de Ciencias, 1(1), 29-40.
• Leymann, H. (1990). Mobbing and Psychological Terror at Workplaces. Violence and Victims, 5(2), 119-126.
• Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Leymann, H. & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at Work and the Development of Post-Traumatic Stress Disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
• Mercanlıoğlu, Ç. (2010). Çalışma Hayatında Psikolojik Tacizin (Mobbing) Nedenleri, Sonuçları ve Türkiye’deki Hukuksal Gelişimi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 37-46.
• Oflaz, M. ve Polat, E. (2023). İşyeri Zorbalığı ve İş Tatmininin İş Stresi Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 7(1), 258-280.
• Özkuşcu, E. ve İhtiyaroğlu, N. (2021). Okul Müdürlerinin ve Öğretmenlerin Mobbing Davranışlarına Yönelik Algılarının İncelenmesi. Erciyes Journal of Education, 5(1), 23-50.
• Özten, E. ve Beşpınar, F. U. (2018). Türkiye’deki Beyaz Yakalıların Ayrımcılığa Dayalı Mobbing Deneyimleri: Mücadele Yolları ve Öneriler. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 210-252.
• Öztürk, A. (2019). Akademisyenlerin Algıladıkları Mobbing ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim 2019 Özel Sayısı, 314-325.
• Paksoy, S. (2020). Mobbing. (Editörler: M. Şerif Şimşek, Adnan Çelik, Tahir Akgemci, Ahmet Diken) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi içinde (ss. 353-360). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Rehman, F., Javed, F., Khan, A., Nawaz, T. & Hyder, S. (2015). Determining the Effects of Mobbing on Organizational Commitment: A Case of Educational Sector in Pakistan. Journal of Education and Practice, 6(22), 101-106.
• Saeidipour, B., Akbari, P. & Alizadeh, Z. (2021). The Role of Organizational Silence & Organizational Mobbing on the Turnover Intention. International Journal of Ethics & Society, 3(1), 59-69.
• Serinkan, C. (2019). Akademik Personelin Yıldırma Algılamalarının Değerlendirilmesi: Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Örneği. Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, 6(2), 111-122.
• Serinkan, C., Akşit, İ., Avcik, C., Arat, G. & Alacaoğlu, D. (2013). The Study of Students’ Perceptions of Mobbing at Pamukkale University. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 856-861.
• Şahin, M. ve Bedük, A. (2019). Mobbing (Yıldırma). (Editör: Aykut Bedük) Örgüt Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar, Güncel Konular içinde (ss. 137-158). Konya: Atlas Akademi.
• Şenerkal, R. ve Çorbacıoğlu, S. (2015). Akademik Personelin Algıladığı Psikolojik Taciz Davranışları İle İş Performansı, Psikolojik ve Fizyolojik Sağlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 107-135.
• Tınaz, P. (2006a). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing). Çalışma ve Toplum, 4(11), 13-28.
• Tınaz, P. (2006b). Çalışma Yaşamında Psikolojik Bir Dram: Mobbing. Toprak İşveren Dergisi, 71, 4-14.
• Tınaz, P. (2020). Mobbing, Diğer Taciz Türlerinden Farklı Olarak Sinsi ve Gizlice Yapılan Bir Taciz Türüdür. Toprak İşveren Dergisi, 125, 1-9.
• Tınaz, P., Gök, S. ve Karatuna, I. (2010). Türkiye’de İşyerinde Psikolojik Taciz Oranının ve Türlerinin Belirlenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 34(9), 1-11.
• Tutar, H. (2004a). İşyerinde Psikolojik Şiddet. Ankara: Platin Yayınları.
• Tutar, H. (2004b). İşyerinde Psikolojik Şiddet Sarmalı: Nedenleri ve Sonuçları. Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 101-128.
• Uluğ, F. (2020). Çalışma Ortamının Zehirleyici Öğesi Mobbing ve Mobbingle Mücadele Stratejileri. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi, (TİHEK Akademik Dergisi / Şiddetin Önlenmesi Özel Sayısı), 175-194.
• Ünlüsoy-Dinçer, N., Görgülü, R. S. ve Boyacıoğlu, A. (2023). Hemşirelerin İşyeri Şiddetine Maruz Kalma Durumları ile İş Doyumları ve İşten Ayrılma Eğilimleri. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, (Özel Sayı), 42-54.
• Yortan, N. ve Olataş, M. (2021). Türkiye’de Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarının Maruz Kaldıkları Mobbing ve Ruh Sağlığı Sorunları İlişkisi. Journal of International Social Research. 14(76), 895-902.
• Zapf, D. (1999). Organisational, Work Group Related and Personal Causes of Mobbing/Bullying at Work. International Journal of Manpower, 20(1/2), 70-85.
• Zulfiqar, A., Bashir, I., Ahmad, M. M., Fatima, N. & Ajaz, S. (2020). Mobbing Exerts Pressure on Employees; an Empirical Study Exploring the Mediating Role of Mobbing Between Organizational Silence and Turnover Intentions. Paradigms, (SI), 32+.