Covid-19 Salgını Sürecinde Kent Planlamasında Yeşil Mimari

Yıl 2023, , 87 - 95, 30.03.2023

Faris Karahan , Merve Açar

https://doi.org/10.5152/Planarch.2023.22007

Cited By: 1

Öz

Son zamanlarda nüfus yoğunluğundaki artış, teknolojiinin gelişimi gibi etkenlerle birlikte hızla tüketim artıyor, kentler plansız bir şekilde büyüyor, doğa tahrip oluyor ve bunların sonucu olarak dünya iklim değişikliği, salgın hastalıklar gibi kriz durumlarıyla karşı karşıya kalıyor. Geçmişte yaşanmış salgın hastalıkların nedenleri ve sonuçlarına yönelik yapılan araştırmalar incelendiği zaman, salgın hastalıkların kaynağının bir parçasının da kent ve binaların planlamalarındaki eksiklikler ve yanlışlıklar olduğu, çözümlerinde de kentlerin ve binaların planlamalarına yönelik yapılan değişikliklerin son derece önemli olduğu görülmektedir. Yapılan bu çalışmanın amacı; konu ile ilişkili şimdiye kadar yapılmış çalışmalar, geçmiş salgınların etkileri ve sonuçları, pandemi etkisinde tasarlanmış örnek projeler incelenerek covid-19 sürecinde kent planlamasındaki yeşil mimarinin öneminin vurgulanmasıdır. Covid-19 ve benzeri salgın hastalıkların çözümlerinin temelinde sürdürülebilir ve dirençli kentlerin yattığı, sürdürülebilir ve dirençli kent planlamalarının temelinde ise yeşil-ekolojik kavramların son derece önemli bir yer teşkil ettiği gözlemlenmiş ve bu kapsamda yeşil mimarinin önemi vurgulanmıştır. Bu sürdürülebilir mimari yaklaşımın, ileride ortaya çıkabilecek salgın hastalıkların önüne geçilebilmek adına bir adım niteliğinde olabilmesi ve benzer bir durum ile karşı karşıya gelindiği zaman ise insanların fizyolojik ve psikolojik açıdan daha iyi mücadele verebilmeleri beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 salgını, yeşil mimari, sürdürülebilirlik, dirençlilik, iklim değişikliği

Green Architecture in Urban Planning during the Covid-19 Epidemic

Öz

Recently, cities have been growing unplanned, nature has been disappearing, and as a result of these, the world has been facing with crisis situations such as climate change and epidemics with factors such as the increase in population density and the development of technology, and consumption has been increasing rapidly. When the researchers examined on the causes and consequences of epidemics in the past, it is seen that the deficiencies and mistakes in the planning of cities and buildings is also a part of the source of epidemics, and the changes made in the planning of cities and buildings are extremely important also in their solutions. The aim of this study is to emphasize the importance of green architecture in urban planning in the covid-19 process by examining the studies done so far on the subject, the effects and results of past epidemics, and sample projects designed under the effect of pandemics. It has been observed that sustainable and resilient cities are the basis of the solutions of covid-19 and similar epidemic diseases, and that green-ecological concepts constitute an extremely important place in the basis of sustainable and resilient urban planning, and the importance of green architecture is emphasized in this context. It is expected that this sustainable architectural approach can be a step against preventing future epidemics, and when faced with a similar situation, people will be able to fight better physiologically and psychologically.

Anahtar Kelimeler

Covid-19 outbreak, green architecture, sustainability, resilience, climate change

Kaynakça

• Aldeek, Z. (2020). Green architecture and sustainability in the complex transformation of the built urban environment in Jordan. International Journal of Design and Nature and Ecodynamics, 15(1), 113–120. [CrossRef]
• Alessandro, D., Gola, M., Appolloni, L., Dettori, M., Fara, G., Rebecchi, A., Settimo, G., & Capolongo, S. (2020). Covid-19 and Living space challenge. Well-being and public health recommendations for a healthy, safe, and sustainable housing. Acta Biologica et Medica, 91(9), 61–75.
• Aliamin, Y. (2021). Pathways toward sustainable architecture: Green architecture and circular built environment. In IOP Conference Series. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 794, No. 1, p. 012155). IOP Publishing. [CrossRef]
• Anonim 1. (2020). Covid 19 Günlerinde Balkon. [Eko Yapı Dergisi]. https ://www. eko yapid ergis i.org /covi d-19- gunle rinde -balk on. Erişim: 01.10.2021.
• Anonim 2. (2020). Timgad- Roma İmparatorluğunun En İyi Korunan Antik Kenti. https ://li mitsi zm.co m/tim gad-a ntik- kenti /. Erişim: 02.11.2021.
• Anonim 3. (2020). Pandeminin Etkisinde Tasarlanan Konut Projesi. Eko Yapı Dergisi. https ://ww w.eko yapid ergis i.org /pand emini n-etk isindetasarlan an-ko nut-p rojes i. Erişim: 10.11.2021.
• Atalan, Ö. (2018). Geleneksel mimaride ekolojik i̇zler ve yeşil mimari anlayışı. In A. S. Akdemir (Ed.), International Conference on Language Education and Culture (s. 113–122). Ahmet Ocak Akdemir.
• Birleşmiş Milletler (BM). (2021). Hükümetlerarası i̇klim değişikliği paneli: Küresel isınma i̇nsan kaynaklı ve daha önce görülmemiş bir seviyede. https ://turkey. un.org/tr/ 13935 0-hukumetlerarasi-iklim-degisikligi-paneli-kuresel -isinma-insan-kaynakli-ve -daha -once . Erişim, 10.2021.
• Birleşmiş Milletler Habitat. (2020). UN-Habitat Covid-19 Response plan. https ://un habitat.or g/sit es/de fault /file s/202 0/04/ final_n- abitat_-10_response_ plan. pdf.
• Bora, A. (2012). Yeşil binaların proje yönetimi üzerine bir i̇nceleme (Tez No: 315955) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Bütüner, H. (1993). Kentsel çevrenin şekillenmesinde alternatif bir yaklaşım: 'yeşil mimari'. Mimarlık, 32–34.
• Chambliss, W., & Eglitis, D. (2018). Discover sociology. SAGE Publications.
• Cilliers, L., & Retief, F. P. (2012). City planning in Graeco-Roman times with emphasis on health facilities. Akroterion, 51, 43–56. [CrossRef]
• Coppala, D. (2007). Introduction to international disaster management. Elsevier.
• Crutzen, P. J. (2006). The Anthropocene: The current human-Dominated Geological era paths of discovery pontifical. Academy of Sciences, 18, 199–200.
• Çalapkulu, S. (2021). Sanayi devrimleri ve endüstri 4.0. https ://www. sektorum dergi si.co m/san ayi-d evrim leri- ve-en dustr i-4-0 /. Erişim: 02.11.2021.
• Çınar, T. (2000). Bahçekent modelinin düşünsel kökenleri ve kent bilime katkıları. Ankara Üniversitesi SBF Dergi, 55(1), 27–50.
• Eltarabily, S., & Elghezanwy, D. (2020). Post-Pandemic cities- the impact of Covid19 on cities and urban design. Architecture Research, 10(3), 75–84.
• Ersoy, M. (2016). Kentsel planlama ansiklopedi sözlük (ss. 21–26). Ninova Yayıncılık.
• Güler, M. B. (2020). Mimari-doğa i̇lişkisi ve doğayla uyumlu mimari tasarım yaklaşımları üzerine bir i̇nceleme (Tez No: 101022) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü]. Yüksek Öğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Güner, U. (2020). Çevresel sürdürülebilirlik. Utku Güner. https://books. google.com.tr/books?id=g9rNDwAAQBAJ&printsec=frontcover&re dir_esc=y#v=onepage&q&f=false
• Harrouk, C. (2020). Ronald Lu & partners imagines Tomorraow’s workplace, meeting post-Pandemic needs. Arcdaily. https ://ww w.arc hdail y.com /9489 68/ro nald- lu-an d-par tners -imag ines- tomor rowsworkplace- meeti ng-po st-pa ndemi c-nee ds. Erişim: 10.11.2021.
• Harrouk, C. (2020). Stefano Boeri designs the Tirana riverside neighborhood, tackling post Covid-19 needs. Arcdaily. https ://ww w.arc hdail y.com /9408 56/st efano -boer i-des igns- the-t irana -rive rside -neighborh ood-t ackli ng-po st-co vid-1 9-nee ds. Erişim: 10.11.2021.
• Havlíček, F., & Morcinek, M. (2016). Waste and pollution in the ancient roman empire. Journal of Landscape Ecology, 9(3), 33–49. [CrossRef]
• IPPC. (2018). 1,5°C Küresel Isınma Özel Raporu. https ://ww w.ipc c.ch/ sr15/
• Jakob, T. (2008). Urbanization and epidemic disease. In J Byrne. (Ed.),
• Encyclopedia of Pestilence, Pandemics, and Plagues (ss. 737–742).Greenwood Publishing Group.
• Karahan, A., Açar, M., & Karahan, F. (2021). Major Epidemics in History and the impact of climate change on outbreaks. CEDESU. Proceedings of the Book, 273.
• Kılıç, M., & Erikli, M. (2021). Yeşil bina kullanımının önemi ve Türkiye’de yeşil bina kullanımı. Online Journal of Art and Design, 9, 3.
• Lacroix, R. N., & Stamatiou, E. (2007). Green architecture and sustainable development: Applications & perspectives. International Conference on Energy Environment, Ecosystems and Sustainable Development, 603–606.
• Lubell, S. (2020). Commentary: Past pandemics changed the design of cities. https ://ww w.lat imes. com/e ntert ainme nt-ar ts/st ory/2 020-0 4- 22/coronav irus- pandemics- architecture-urban-design
• Mahmoud, S. H., & Gan, T. Y. (2018). Urbanization and climate change implications in flood risk management: Developing an efficient decision support system for flood susceptibility mapping. Science of the Total Environment, 636, 152–167. [CrossRef]
• Mumford, L. (2013). Tarih boyunca kent (G. Koca & T. Tosun, Çev.). Ayrıntı Yayınları. (Orijinal yayın tarihi 1773).
• Pirenne, H. (2014). Ortaçağ kentleri (Ş. Karadeniz, Çev.). İletişim Yayınları.
• Ragheb, A., El-Shimy, H., & Ragheb, G. (2015). Green Architecture: A Concept Of Sustainability. Social and Behavioral Sciences, 216(2016), 778–787.
• Robinson, J. M., Brindley, P., Cameron, R., MacCarthy, D., & Jorgensen, A. (2021). Nature’s Role in Supporting Health during the Covid-19 Pandemic: A Geospatial and Socioecological Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(5), 1–20. [CrossRef]
• Roy, M. (2008). Importance of green architecture today. Dept. Of architecture, Jadavpur University, Kolkata, India.
• Senan, E. (2012). Priene antik kenti/ Gelebeç, Söke-Aydın. http: //erk mensenan. blogsp ot.co m/201 2/08/ prien e.htm l. Erişim: 02.11.2021.
• Sert, G. (2018). Ebenezer Howard bahçe kent modeli. https ://ww w.sli deshare.ne t/GKH ANSER T8/eb eneze r-how ard-b ahe-k ent-m odeli garden-ci ty-mo del. Erişim tarihi: 02.11.2021.
• Shen, M., Huang, W., Chen, M., Song, B., Zeng, G., & Zhang, Y. (2020). (Micro). plastic crisis: Un-ignorable contribution to global greenhouse gas emissions and climate change. Journal of Cleaner Production, 254, 120138.
• Teuling, A. J., De Badts, E. A. G., Jansen, F. A., Fuchs, R., Buitink, J., Hoek van Dijke, A. J., & Sterling, S. M. (2019). Climate change, refor estat ion/ a ffore stati on, and urbanization impacts on evapotranspiration and streamflow in Europe. Hydrology and Earth System Sciences, 23(9), 3631–3652. [CrossRef]
• TSKB. (2020). Dünya Sağlık Örgütü Sağlık ve İklim Değişikliği COP24 Özel Raporu Çevirisi https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/ 276405/9786057496713-tur.pdf. Erişim: 10.11.2021
• Tuğaç, Ç. (2020). Kentsel sürdürülebilirlik ve kentsel dirençlilik perspektifinden tarihteki pandemiler ve Covid-19 pandemisi. Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 259–292.
• Türkeş, M. (2008). Küresel iklim değişikliği nedir? Temel kavramlar, nedenleri, gözlenen ve öngörülen değişiklikler. İklim Değişikliği ve Çevre, 26–37.
• Wilde, R. (2019). Public health during the Industrial Revolution. https :// www.tho ughtc o.com /publ ic-he alth- in-th eindu stria l-rev oluti on- 1221641 .
• Wong, Y. W. A. (2021). The aesthetics of climate change on glaciers (The example of Lake Baikal, Iceland and Greenland) [İklim değişikliğinin buzullar üzerine olan estetiği (Baykal Gölü, İzlanda ve Grönland örneği)]. Journal of Awareness, 6(2), 117–135. [CrossRef]
• Yılmazsoy, B. K., Kırkıkaydemir, K., & Akdemir, Ç. (2021). Tarihi süreçte salgın hastalıklar ve değişim: Covid-19 sonrası mimari ve kent. Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, 1–8.
• Yüksel, S. (2016). Sanayi öncesi kentlerin ortak özellikleri (Ortaçağ kentleri). https ://do cplay er.bi z.tr/ 25980 16-Sa nayi- onces i-ken tleri n-tem elozellikleri- ortac ag-kentler i.html.
• Yüksel, T., & Acarkan, B. (2021). Yeşil binalar ile aydınlatma için tüketilen enerjideki tasarruf potansiyelinin ve ekonomik katkıların belirlenmesi. http: //www .emo. org.t r/ekler/12 5a01288524 25e_ek.pdf