Bauman’ın Sosyal Eşitsizlik Felsefesi Kapsamında Alejandro Aravena’nın Sosyal Konut Örneklerinin İrdelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 202 - 212, 15.03.2025

Ümran Sofuoğlu Demirbaş , Nuriye Nida Çelebi Şeker

https://doi.org/10.54864/planarch.1580590

Öz

Küreselleşmenin etkisiyle toplumsal yapı ve toplumun yaşadığı değişimler sosyal eşitlikleri arttırmaktadır. Küreselleşmenin ortaya çıkardığı toplumsal sorunları insan ilişkilerinin önemine değinerek açıklayan Zygmunt Bauman, konuyu sosyal eşitsizlik felsefesi ile değerlendirmektedir. Toplumun yaşadığı süreçlerin ve eşitsizliklerin görünür olduğu, insanın içinde gerçeklik kazandığı mekânı da etkilemektedir. Bu nedenle mekânın tasarlanma süreci ve tasarımcının sorumluluğu oldukça önemlidir. Tasarlanan mekânlar tüm insanlara hizmet etmeli, eşit ve adil olmalıdır. Bu bağlamda farklı ekonomik şartlar altında değerlendirilen konut üretim sürecinde, tasarımcının kullanıcıyı anlaması ve sosyal sorumluluğunun gündeme getirilmesi çalışmanın temel çıkış noktasıdır. Felsefe-mimarlık ilişkisinin ortaya çıkarılmaya çalışıldığı araştırmanın amacı, Bauman’ın sosyal eşitsizlik felsefesi kapsamında mimar Alejandro Aravena’nın tasarladığı sosyal konutları değerlendirmektir. Araştırmanın kapsamı, Aravena önderliğinde Elemantal Grubu ile aynı amaç ve ilkelerle tamamladıkları Elemantal’ın internet sitesinde detayları yer alan yapılar olarak sınırlandırılmıştır. Araştırma için nicel araştırma türlerinden nedensel-karşılaştırmalı görsel analiz modeli tercih edilmiştir. Sonuç olarak, sosyal eşitsizlik felsefesi kapsamında bir taraf olan Aravena’nın tasarımlarındaki rolünün ve sorumluluğunun sağduyulu bir yaklaşımla yönetildiği görülmüştür. Araştırma sonucunda, Bauman’ın felsefesi ile Aravena’nın tasarım yaklaşımının örtüştüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zygmunt Bauman, sosyal eşitsizlik, Alejandro Aravena, sosyal konut, mekân sosyolojisi.

Examination of Alejandro Aravena’s Social Housing Examples within the Scope of Bauman’s Philosophy of Social Inequality

Öz

The effects of globalization on social structure and the changes experienced by society are increasing social inequalities. Zygmunt Bauman, who discusses the social issues arising from globalization, evaluates the topic through the philosophy of social inequality, emphasizing the importance of human relationships. The processes and inequalities experienced by society also influence the spaces in which individuals gain reality. Therefore, the design process of these spaces and the responsibility of the designer are crucial. Designed spaces should serve all people and be equal and just. In this context, the fundamental starting point of this study is to emphasize the designer's understanding of the user and the necessity of social responsibility in the housing production process evaluated under different economic conditions. The aim of the research is to explore the relationship between philosophy and architecture by evaluating the social housing projects designed by architect Alejandro Aravena within the framework of Bauman's philosophy of social inequality. The scope of the research is limited to the structures detailed on the website of Elemental, which were completed with the same goals and principles under Aravena’s leadership. For the research, a causal-comparative visual analysis model, which is one of the quantitative research types, was preferred. As a result, it was observed that Aravena’s role and responsibility in his designs were managed with a prudent approach within the framework of the philosophy of social inequality. The research concluded that there is a convergence between Bauman's philosophy and Aravena’s design approach.

Anahtar Kelimeler

Zygmunt Bauman, social inequality, Alejandro Aravena, social housing, sociology of space.

Kaynakça

• Aguillard, F. (2018, 4 Kasım). Kind of a building. PLAT.
• Aras, L. (2019). İnsan Yaşamına Mimarca Dokunmak: Sosyal Sorumluluk ve ‘Ev’ Halleri. GRID - Mimarlık Planlama Ve Tasarım Dergisi, 2(2), 1-23. https://doi.org/10.37246/grid.473068
• Aravena, A. (2011). Alejandro Aravena ile sosyal konut üzerine söyleşi, Konut Gazetesi, ss. 6-9 (son erişim: 13.04.2024).
• Aravena, A. (2013). More than the Enigma of a stone. I like it’s calmness. ArchIdea, Vol. 47, 10- 15.
• ArchDaily. (2008). Quinta Monroy / ELEMENTAL. https://www.archdaily.com/10775/quinta-monroy-elemental?ad_medium=office_landing&ad_name=article (son erişim: 04.04.2024).
• ArchDaily. (2010). Monterrey Housing / ELEMENTAL. https://www.archdaily.com/52202/monterrey-housing-elemental (son erişim: 05.04.2024).
• ArchDaily. (2013). Villa Verde Housing / ELEMENTAL. https://www.archdaily.com/447381/villa-verde-housing-elemental (son erişim: 07.04.2024).
• Architect, (2016). Villa Verde. https://www.architectmagazine.com/project-gallery/villa-verde_o (son erişim: 07.04.2024).
• Arquitectura Viva. (2016). Lo Barnechea Neighborhood, Santiago. https://arquitecturaviva.com/works/colonia-lo-barnechea-7 (son erişim: 07.04.2024).
• Başyazıcı, B. (2019). Mimarlıkta Seçkinlik Sıradanlık İlişkisi ve Temsil Mekanizmaları. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bauman, Z. (1999). Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar. çeviren: Ümit Öktem. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bauman, Z. (2014a). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm: Küresel Çağda Sosyal Adaletsizlik. (2. Basım). İstanbul: Say Yayınları.
• Bauman, Z. (2014b). Küreselleşme: Toplumsal Sonuçları. çeviren: Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2016). Sosyolojik Düşünmek. çeviren: Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Akışkan Modernite. Çeviren: Sinan Okan Çavuş. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Bauman, Z. & Raud, R. (2018). Benlik Pratikleri. çeviren: Mehmet Ekinci. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2019). Azınlığın Zenginliği Hepimizin Çıkarına mıdır?, çeviren: Hakan Keser. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Boano, C. & Perucich, F. V. (2016). Half-Happy Architecture. Viceversa, Vol. 4, 59-81, erişim adresi: https://viceversamagazine.com/wp-content/uploads/2019/05/VV_04_09_Boano-Vergara_ENG.pdf (son erişim: 01.04.2024)
• Elemental. (2016). https://www.elementalchile.cl/en/ (son erişim: 05.04.2024).
• Ertoy, M. & Yalçın, H. (2017). Bauman’ın Sosyolojisi ve (Sosyal) Bilime Bıraktığı Miras. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (42), 183-198.
• Huxtable, A. L. (1981, 15 Mart). Architecture View; Le Corbusier’s Housing Project–Flexible Enough to Endure. The New York Times, erişim adresi http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9D07E7DD1239F936A25750C0A967948260 (son erişim: 10.01.2025).
• Jencks, C. (1977). The language of postmodern architecture. New York: Rizzoli.
• Karagöz, M. (2016, 19 Nisan). Modern Mimarlığın Ölümü: Pruitt-Igoe., erişim adresi https://www.themagger.com/modern-mimarligin-olumu-pruitt-igoe/ (son erişim:11.01.2025).
• Kömürlü R. (2006). Ülkemizde Toplu Konut Üretimine Yönelik Kaynak Oluşturma Model Yaklaşımları. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kırlangıç Yoldaş, Ö. (2012). Dar Gelirliler İçin Konut Üretiminde Bir Yöntem Olarak Mimari Tasarımda “Kullanıcı Katılımı”. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• McGuirk, J. (2009). “Alejandro Aravena”, ICON Magazine, erişim adresi www.iconeye.com/icon-067-january-2009/alejandro-aravena (son erişim: 08.04.2024).
• McGuirk, J. (2014). Radical cities: Across Latin America in search of a new architecture, New York.
• Moore, R. (2016). Alejandro Aravena: the shape of things to come. https://www.theguardian.com/artanddesign/2016/apr/10/architect-alejandro-aravena-pritzker-prize-elemental-housing-iquique-constitucion-tsunami-defences (son erişim: 10.05.2024).
• Orakçı, M. (2022). Mimarlıkta Standardizasyon-“Yer” Gerilimi Bağlamında Kullanıcı Katılımı ve “Half a House”. Akdeniz University Journal of the Faculty of Architecture, 1(2), 151-172.
• Önür, H. (2022). Bauman’da Sosyal Eşitsizlik Meselesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 279-297. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1054382
• Schumacher, P. (2016). Facebook Post. https://www.facebook.com/patrik.schumacher.10/posts/10207222111024032 (son erişim: 12.05.2024).
• Smith, D. (1999). Zygmunt Bauman: Prophet of Postmodernity. Cambridge: Polity Press.
• Spinuzzi C. (2005). The Methodology of Participatory design, Technical Communcation, 52(2), 163-174.
• Tapan M. (1996). “Toplu Konut ve Türkiye’deki Gelişimi, Tarihten Günümüze Anadolu’da Konut ve Yerleşme”, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, s. 366-378.
• The Guardian. (2016, 26 Mayıs). Alejandro Aravena’s Venice Architecture Biennale, erişim adresi https://www.theguardian.com/artanddesign/2016/may/26/venice-architecture-biennale-alejandro-aravena (son erişim: 13.05.2024).
• UN-Habitat. (2003). The Challenge of Slums, Global Report on Human Settlements, Earthscan Publications, London, erişim adresi http://www.unhabitat.org (son erişim: 01.05.2025).
• Whitehead C. & Scanlon K. (2007). Social Housing in Europe. London School of Economics and Political Science, London.