Türkiye’deki İllerin Elektrik Tüketim Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi

Yıl 2019, , 351 - 365, 01.06.2019

İbrahim Koçak , Kurtuluş Boran

https://doi.org/10.2339/politeknik.444371

Cited By: 9

Öz

Enerji, günümüz dünyasındaki
ülkelerin güçlerinin ve gelişmişliklerinin önemli bir göstergesidir. Enerji
denildiğinde akla gelen en önemli bileşenlerden bir tanesi elektriktir.
Ülkeler, insanların yaşam kalitesini düşürmeden, elektriğin etkin ve verimli kullanılmasını
sağlamak için çalışma yapmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki illerin
elektrik tüketimi bazındaki etkinlik değerleri ile etkin olmayan illerin etkin
olması için gerçekleştirmesi gereken potansiyel iyileştirmeleri belirlemektir.
Bu çalışmada, veri zarflama analizi ile Türkiye’deki 81 ilin tüketici türü
bazında 2016 yılı elektrik tüketimleri karşılaştırılmıştır. Yapılan
karşılaştırmada veri zarflama analizi modellerinden olan Charnes, Cooper ve
Rhodes tarafından geliştirilen girdiye yönelik CCR (Charnes, Cooper, Rhodes)
modeli ve Banker, Charnes ve Cooper tarafından geliştirilen girdiye yönelik BCC
(Banker, Charnes, Cooper) modeli uygulanmıştır. Modellerin çözümünde EMS paket
programı kullanılarak 81 ile ait etkinlik değerleri ölçülmüştür. Böylece etkin
olan ve etkin olmayan iller tespit edilmiştir. Etkin olmayan illerin etkin
olabilmesi için potansiyel iyileştirmeler belirlenerek genel değerlendirme
yapılmıştır. Bu çalışma, elektriğin etkin kullanımı konusunda etkin olmayan
iller ve bu illere ait potansiyel iyileştirmelerin belirlenmesi ile elektriğin
etkin kullanımına yönelik alınacak olan karar ve aksiyonlarda hangi illere ve
hangi tüketici türüne öncelik verileceği hususunda karar vericilere fayda
sağlayacaktır.  

Anahtar Kelimeler

Veri zarflama analizi, elektrik tüketimi, etkinlik

Evaluation of Effectiveness of Electricity Consumption of Provinces in Turkey with Data Envelopment Analysis

Öz

Energy is an important indicator of the strengths and
developments of the countries of today's world. One of the most important
components that come to mind when energy is mentioned is electricity. Countries
are doing a lot of work to reduce electricity consumption without lowering
people's quality of life in order to ensure productive and effectiveness use of
electricity. The aim of this study is to determine the electricity consumption
of provinces in Turkey effectiveness value for the effective use of electricity
and the potential improvements that must be made in order for the non-effective
provinces to be effective. In this study, data envelopment analysis was used to
compare the consumption of electricity in the year 2016 with the consumer type
of 81 provinces in Turkey. In the comparison made, CCR (Charnes, Cooper and
Rhodes model - developed by Charnes, Cooper and Rhodes) and BCC (Banker,
Charnes and Cooper model - developed by Banker, Charnes and Cooper) models for
input were applied. Effectiveness values of 81 provinces were measured by using
EMS package program in the solution of the models. Thus, effective and
non-effective provinces have been identified. For non-effective provinces to be
effective, potential improvements have been determined and general evaluation
has been made. This study will provide the following benefits for the decisions
and actions to be taken for the effective use of electricity: which province
and consumer type will be given priority.

Anahtar Kelimeler

Data envelopment analysis, electricity consumption, effectiveness

Kaynakça

• [1] U.S. Department of Energy’s Office of Energy Efficiency and Renewable Energy, Power to the Plug: An Introduction to Energy, Electricity, Consumption, and Efficiency, Washington, D.C, (2011).
• [2] Çakmanus Ö. F., Sanayi ve Konutlarda Enerji Verimi, Elektrik Mühendisleri Odası, Ankara, (2007).
• [3] Yolalan R. ve Bear J., “İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü”, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, No 483, Ankara, (1993).
• [4] Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, “Elektrik Piyasası 2016 Yılı Piyasa Gelişim Raporu”, Ankara, (2017).
• [5] Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, “2016 Yılına İlişkin İl Bazında Tüketici Sayısı”, Ankara, (2017).
• [6] Cooper W. W., Seiford L. M. and Zhu J., “Handbook on data envelopment analysis”, Springer Science & Business Media, (2011).
• [7] Tarım A., “Veri Zarflama Analizi Matematiksel Programlama Tabanlı Göreli Etkinlik Ölçüm Yaklaşımı”, Sayıştay Yayınları, No 15, Ankara, (2001).
• [8] Gattoufi S., Oral M. and Reisman A., “Data envelopment analysis literature: a bibliography update”, Socio-Economic Planning Sciences, 38(2-3): (2004).
• [9] Charnes A., Cooper W. W., Lewin A. Y. and Seiford L. M., “Data envelopment analysis: theory, methodology and applications”, Kluwer Academic Publishers, 66, (1994). [10] Dinçer S. E., “Stratejik Planlama ve Veri Zarflama Analizinde Etkinlik Ölçümü”, Der Yayınları, İstanbul, 42-82, (2011).
• [11] Erpolat S., “Veri Zarflama Analizi: Ağırlık Kısıtlamasız, Ağırlık Kısıtlamalı, Şans Kısıtlı, Bulanık”, Evrim Yayınevi, İstanbul, 22-82, (2011).
• [12] Cooper W. W., Seiford L. M. and Zhu J., “Handbook on data envelopment analysis”, Kluwer Academic Publishers, 13: (2004).
• [13] Cooper W. W., Seiford L. M. and Tone K., “Data envelopment analysis: a comprehensive text with models, applications, references and dea-solver software”, Springer Science & Business Media, 22-152, (2007).
• [14] Güçlü A., “Türk Silahlı Kuvvetleri Hastanelerinde Teknik Verimlilik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Uygulaması”, Doktora Tezi, GATA Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 31, (1999).
• [15] Deliktaş E., “Türkiye özel sektör imalat sanayinde etkinlik ve toplam faktör verimliliği analizi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 29(3-4): 247, (2002).
• [16] Scheel H., “EMS: Efficiency Measurement System User’s Manuel - 1.3”, 1-12, (2000).
• [17] Karakoç İ. D., “Veri zarflama analizindeki ağırlık kısıtlamalarının belirlenmesinde analitik hiyerarşi sisteminin kullanımı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1-12, (2013).
• [18] Bakırcı F., “sektörel bazda bir etkinlik ölçümü: vza ile bir analiz”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2): 202-206, (2006).