Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Riskli Yapı Tespit Süreci, Teşvikler ve Maliyet Analizi: Bir Vaka Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 4, 1431 - 1439, 01.12.2023

Coşkun Çakmak , Mürsel Erdal , Ertuğrul Ekinci

https://doi.org/10.2339/politeknik.1114577

Cited By: 1

Öz

Aktif deprem kuşağında yer alan Türkiye’de birçok deprem meydana gelmiş, yaşanan bu depremlerde çok sayıda can kaybı yaşanmıştır. Ülkede derin izler bırakan bu doğal afetlerden sonra Türkiye’de mevcut yapı stokunun güvenilirliği tartışma konusu olmuş ve ülkenin gündemini oluşturan önemli maddelerden birisi haline gelmiştir. Mevcut yapı stoku ile ilgili incelemeler, araştırmalar ve bulgular çeşitli dönemlerde yayımlanmış ve konu hakkındaki bilgi birikimi düzeyinin arttırılması amaçlanmıştır. Yapılan çalışmalardan elde edilen bulgularla, mevcut durumun vahameti birçok tedbir almayı gerektirmiştir. Bu kapsamda yapıların olası bir depremde nasıl davranacağının tespitinin yapılabilmesinin gerekliliği ortaya çıkmış ve 2007 yılında yayınlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik’te (DBYBHY) bu konu ilk kez ele alınmıştır. DBYBHY’nin riskli binaların tespiti ve değerlendirilmesi konusunda hem yüksek maliyeti hem de fazla zaman alması nedeniyle 2012 yılında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun yayımlanmış ve bu kanunun Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar isimli ekinde tespitler sırasında kullanılacak kurallar belirlenmiştir. Bu çalışmada riskli bina dönüşüm sürecinde yapılması gerekenlerden bahsedilmiş, kanun kapsamında süreci yürütmek isteyen vatandaşların devletten alabileceği destekler detaylıca irdelenmiştir. Ayrıca Ankara’da, bu kanun ve esaslar kapsamında yıkılıp, yeniden inşa edilmiş olan Sağlam Apartmanı’nın güçlendirme ve yeniden yapım maliyet tahminleri karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Riskli yapı tespiti, güçlendirme maliyeti, yeniden yapım maliyeti

Risky Building Detection Process in Scope of Law on Transformation of Areas under Disaster Risk, Incentives and Cost Analysis: A Case Study

Öz

Many earthquakes have occurred in Türkiye which is located in an active earthquake zone. A large number of casualties has been experienced in these earthquakes. After these natural disasters that left deep scars in the country, the reliability of existing building stock has been a subject of debate and has become one of the key matters that make up the agenda of the country. Investigations, researches and findings related to the existing building stock were published in various periods and aimed to increase the level of knowledge on the subject. As a result of the findings obtained from the studies, the severity of the current situation required many precautions to be taken. In this context, the necessity of determining how the structures will behave in a possible earthquake has emerged and this issue has been addressed for the first time in the Regulation on Buildings to be Built in Earthquake Zones (DBYBHY) published in 2007. Since DBYBHY takes both high cost and time to identify and evaluate risky buildings, the Law on Transformation of Areas under Disaster Risk with no 6306 was published in 2012 and the rules to be used during the determinations are determined in the annex of this law titled as Principles Regarding the Determination of Risky Structures. In this study, the actions to be done in risky building conversion processes are briefly mentioned and supports that citizens who want to carry out the process within the scope of the law can receive from the state are examined in detail. In addition, strengthening and re-building costs for the Sağlam Apartment in Ankara, demolished within the scope of these laws and principles were compared.

Anahtar Kelimeler

Risky building detection, strengthening cost, re-production cost, , re-production cost

Kaynakça

• [1] Şenol C., “Türkiye’de Meydana Gelen Büyük Depremlerin Yerleşme ve Demografik Yapı Üzerindeki Etkileri (1927-2020)”, USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(4): 620–644, (2020).
• [2] https://www.csb.gov.tr/bakan-kurum-depremle-mucadeleyi-istikbal-mucadelesi-olarak-goruyoruz-bakanlik-faaliyetleri-30887. (Erişim Tarihi: 23.12.2021)
• [3] Balkaya C., Konya’da Çöken Zümrüt Apartmanının Çökme Nedenleri̇, Teknik Güç, 135: 7-8, (2004).
• [4] Uğur L. O., Saka M., ve Aliefendioğlu, Y., “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'a göre riskli yapı tespitinde karşılaşılan uygulama problemlerinin vaka tabanlı incelenmesi: Tekirdağ ili örneği”, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(1): 354-375, (2016).
• [5] Uslu G., Uzun B., “Kentsel Dönüşüm Projelerinde Deprem Etkisi”, Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(2): 1-11, (2014).
• [6] Uluöz D., “Mevcut Binaların Güçlendirme Maliyetlerine Etki Eden Parametreler”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2010).
• [7] Mutlu A.H., “Mevcut Yapıların Güçlendirilmesi ya da Yıkılmasına Karar Verilmesi Aşamasında Göz Önüne Alınması Gereken Kriterler”, Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, İzmir, 14-16, (2015).
• [8] Bağdatlı E., “Kentsel Dönüşüm Kanunu Kapsamında Niğde İli İçin Riskli Yapıların Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2020).
• [9] Ekinci E., “Türkiye’de Riskli Yapı Stokuna Yönelik Kentsel Dönüşüm Çalışmaları ve Maliyet Analizi: Bir Vaka Çalışması”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2018).
• [10] Deniz, A. Y., ve Penpecioglu, M. “Dönüşümsüzlük ve Beklemek: Devlet Öncülüğündeki Kentsel Dönüşümün Kurumsal Darboğazları ve Güvencesiz Mekanları”, İDEALKENT, 13(35): 6-39, (2022).
• [11] https://webdosya.csb.gov.tr/db/altyapi/icerikler/2021-yili-k-ra-yardimi-tablosu-20210616111552.pdf. (Erişim Tarihi: 10.06.2022)
• [12] https://webdosya.csb.gov.tr/db/altyapi/icerikler/fa-z-desteg--2021-20210305081400.pdf. (Erişim Tarihi: 10.06.2022)
• [13] Bayram, S., Öcal, M. E., Laptalı Oral, E. ve Atiş, C. D. “Yapım Maliyeti Tahmininde Birim Fiyat Yöntemi - Yapı Yaklaşık Maliyetleri Kıyaslaması”, Politeknik Dergisi, 19(2): 175-183, (2016).