Anomalies In In Behavioral Finance: Investor Decisions And An Application On Istanbul Stock Exchange

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 118 - 128, 29.12.2023

Mehmet Maruf Üster

Öz

The traditional financial approach seeks to understand financial markets by using models where investors are rational. But in reality, people tend to be irrational when investing. Studies have shown that people show similar irrationality, inconsistency and inadequacy when they encounter uncertainty due to unpredictable results when making decisions. Behavioral finance seeks to find the causes of such non-rational human behavior, to better understand and explain how emotions and cognitive dynamics affect investors, and to focus on their psychological aspects. In addition, behavioral finance with the help of psychology and other social sciences can shed a significant light on explaining many financial market anomalies, market bubbles and financial crises. In this article, the meaning and importance of behavioral finance and its impact on investment decisions will be examined specially for investors trading on Istanbul Stock Exchange. As the method of the study the questionnaire which was prepared according to 5-point Likert scale and passed the reliability test was applied. The aim of this study is to investigate how investors are affected by psychological and sociological factors and how they shape their investments as a result of these effects.

Anahtar Kelimeler

Behavioral Finance, Investor Decision, Financial Anomaly.

Davranışsal Finansta Anomaliler: Yatırımcı Kararları ve Borsa İstanbul’da Bir Uygulama

Öz

Geleneksel finans yaklaşımı, yatırımcıların rasyonel olduğu modelleri kullanarak finansal piyasaları anlamaya çalışır. Ama gerçekte insanlar yatırım yaparken irrasyonel davranma eğilimindedirler. Yapılan çalışmalar insanların karar verirken öngörülemeyen sonuçlardan dolayı belirsizlik ile karşılaştıklarında benzer şekilde irrasyonellik, tutarsızlık ve yetersizlik gösterdiğini ortaya koymuştur. Davranışsal finans, bu tür rasyonel olmayan insan davranışlarının nedenlerini bulmaya, duyguların ve bilişsel dinamiklerin yatırımcıları nasıl etkilediğini daha iyi anlamaya ve açıklamaya çalışır ve psikolojik yönlerine odaklanır. Ayrıca psikoloji ve diğer sosyal bilimlerin yardımıyla davranışsal finans birçok finansal piyasa anomalisini, piyasa balonlarını ve finansal krizleri açıklama üzerine bir ışık tutabilir. Bu makale de davranışsal finansın anlam ve önemi ile yatırım kararlarında olan etkisi Borsa İstanbul’da alım-satım yapan yatırımcılar özelinde incelenecektir. Araştırmanın yöntemi olarak 5’li Likert ölçeğine göre hazırlanmış ve güvenilirlik testinden geçmiş anket uygulanmıştır. Bu çalışmanın amacı yatırımcıların psikolojik ve sosyolojik faktörlerden ne kadar etkilendiğini ve bu etkiler sonucunda yatırımlarını nasıl şekillendirdiğini araştırmaktır.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Finans, Yatırımcı Kararı

Kaynakça

• Aksoy, T., ve Şahin, I. (2009). Belirsizlik Altında Karar Alma: Geleneksel ve Modern Yaklaşımlar (No. 2009/7). Discussion Paper, Turkish Economic Association.
• Arbel, A., ve Strebel, P. (1982). The neglected and small firm effects. Financial Review, 17(4), 201-218.
• Bandopadhyaya, A., ve Truong, D. (2010). Who Knew: Financial Crises and Investor Sentiment.
• Barak, O. (2008). İMKB’de Aşırı Reaksiyon Anomalisi ve Davranişsal Finans Modelleri Kapsaminda Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 207-229.
• Budhiraja, K., Raman, T. V., ve Bhardwaj, G. N. (2018). Impact Of Behavioral Finance In Investment Decision Making. International Journal of Civil Engineering and Technology (IJCIET) Vol, 9, 1151-1157.
• Chen, G., Kim, K. A., Nofsinger, J. R., ve Rui, O. M. (2007). Trading performance, disposition effect, overconfidence, representativeness bias, and experience of emerging market investors. Journal of Behavioral Decision Making, 20(4), 425-451.
• Dayı, F., ve Çetin, Z. N. (2021). Kişilik Özelliklerinin Bireylerin Finansal Tutumları Üzerindeki Rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 1234-1251.
• Ege, İ., Topaloğlu, E. E., ve Coşkun, D. (2012). Davranışsal finans ve anomaliler: Ocak ayı anomalisinin İMKB’de test edilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (56), 175-190.
• Etbiga, R. (2023). Behavioral Management And Behavioral Economics: Evaluation of the Executive in Terms of Corporate Leadership Role and Individual Investor Role . Quantrade Journal of Complex Systems in Social Sciences , 5 (1) , 45-51 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/quantrade/issue/78696/1292287
• Frankfurter, G. M., ve McGoun, E. G. (2001). Anomalies in finance: What are they and what are they good for?. International review of financial analysis, 10(4), 407-429.
• Hilferding, R. (1981). Finans Kapital. Yılmaz Öner (Çev.), Belge Yayınları, İstanbul.
• Tversky, A., ve Kahneman, D. (1974). Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. science, 185(4157), 1124-1131.
• Kahneman, D., Tversky, A., (1979). Prospect theory: An analysis of decision under risk, Econometrica. 47(2), 263-292.
• Karan, M. B., ve Somuncu, K. (2005). Uluslararası Portföy Yatırımlarının İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerindeki Etkisi. 9. Ulusal Finans Sempozyumu, (s. 328). Nevşehir - Kapadokya.
• Kendirli, S. & Cihangir, A. E. (2023). Zihinsel Muhasebeye Kavramsal Bir Bakış . Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 10 (1) , 235-244 . DOI: 10.34086/rteusbe.1298600
• Kula Kartal, S., Mor Dirlik, E. (2016). Geçerlik kavramının tarihsel gelişimi ve güvenirlikte en çok tercih edilen yöntem: Cronbach Alfa Katsayısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(4), 1865-1879
• Khresna B, R., Hooy, C. W., ve Ahmad, Z. (2012). Psychological factors on irrational financial decision making: Case of day-of-the week anomaly. Humanomics, 28(4), 236-257.
• Kıraç, Z. K. (2020). Social Media and Political Participation . Quantrade Journal of Complex Systems in Social Sciences , 2 (1) , 37-45 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/quantrade/issue/55193/721767
• Konak, F. , Civek, F. ve Özkahveci, E. (2022). Farklı disiplinlerde kavramsal farklılaşma: Sürü davranışı . Business Economics and Management Research Journal , 5 (3) , 121-134 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/bemarej/issue/73285/1130925
• Ormancı, G., Civek, F. ve Ulusoy, T. (2022). “Bireysel Yatırımcıların Kararlarında Davranışsal Finans Eğilimlerinin İncelenmesine Yönelik Amprik Bir Çalışma”, International Journal of Disciplines Economics ve Administrative Sciences Studies, (e-ISSN:2587-2168), Vol:8, Issue:48; pp: 908-917
• Özmen, Tahsin (1997) Dünya Borsalarında Gözlemlenen Anomaliler ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerine Bir Deneme, Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, No.61.
• Schinckus, C. (2011). Archeology of Behavioral finance. IUP Journal of Behavioral Finance, 8(2), 7.
• Uğurlu, M., ve Demir, Y. (2016). Firma Büyüklüğü Anomalisinin Varlığının BİST’te Test Edilmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 4(3), 106-116.
• Ulusoy, T. (2008). Systematic Risk and Firm Financial Structure: Evidence on Istanbul Stock Exchange. The Business Review, Cambridge, 11(2), 226-231.
• Ulusoy, T., Civek, F. (2020). İnsani İhtiyaçlar Değişiyor Mu? Maslow İhtiyaçlar Hiyarirşisinden Covid-19 İhtiyaçlar Hiyararşisine Teorik Bir Değerlendirme. Social Sciences Studies Journal, 10.
• Ulusoy, T., ve Civek, F. (2021). Determining the effect of emotional intelligence in investment decisions in sustainable finance. Social Mentality And Researcher Thinkers Journal, 7(52), 2830-2836.
• Virlics, A. (2013). Investment decision making and risk. Procedia Economics and Finance, 6, 169-177.
• Yurdakul, M. ve Dalkılıç, N. (2006). İlişkisel Pazarlama Anlayişinin Sigorta Müşterilerinin Bağliliği Üzerindeki Etkisi . Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (16)