TAHİR ALANGU’NUN ÇİNGENE HİKÂYELERİ ADLI ESERİNDE YER ALAN BALKAN ÇİNGENE HİKÂYELERİNİN OLAY ÖRGÜSÜ BAKIMINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 35 - 48, 17.06.2022

Gonca Gülvodina

Öz

Bu çalışmada Tahir Alangu’nun Çingene Hikâyeleri adlı eserinden seçilen 7 adet hikâyede çingenelerin olay örgüsü içinde ne şekilde ele alındığına bakılarak onların gerek yaşayışları gerekse toplumdaki duruşları ile ilgili saptamalar yapılmıştır. Çalışmamızda hikâye türünün doğuşu ve hikâyelere konu olan çingenelerle ilgili genel bilgiler verilerek hikâyelerin olay örgüsü kısmına geçilmiştir. Çalışmamızın amacı, toplum içinde genelde renkli, eğlenceli, kendilerine has bazen de tehlikeli, riskli olarak nitelendirilen çingenelerin ele aldığımız hikâyelerdeki duruşunu belirlemektir. Buradan hareketle çingenelerin hikâyelerin olay örgüsü içindeki rollerine bakılarak sosyo-kültürel ve ekonomik açıdan imajları gün yüzüne çıkarılmıştır. Nerdeyse dünyanın her noktasında kendilerine yaşam alanı oluşturan bu topluluk, haklarında ortaya atılan olumsuz anlatılardan dolayı toplum tarafından dezavantajlı bir kesim olarak nitelendirilmiştir. Ele alınan hikâyelere bakıldığında da çingenelerin iyi-kötü, doğru-yanlış, zengin-fakir gibi zıt kutuplar ve durumlar arasında kaldıkları görülmektedir. Fiziksel özellikleri ve yaşam tarzları nedeniyle olumlu ve olumsuz olarak adlandırılan çingeneler incelediğimiz hikâyelerde de bu biçimlerde karşımıza çıkmıştır. Çok zincirli olay örgüsünün işlendiği hikâyelerde birbirine benzer olayların yanında birbirinden bağımsız olayların da ele alındığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

tahir alangu, hikaye, çingene hikayeleri

THE EVALUATION OF BALKAN GIPSY STORIES WITHIN GIPSY STORIES BY TAHIR ALANGU IN TERMS OF PLOT

Öz

In this study, by looking at how gypsies are handled in the plot in 7 stories that are selected from Tahir Alangu's work Gypsy Stories, determinations were made about both their lifestyles and their stance in society. In our study, general information about the appearance of the story genre and the gypsies who are the subject of the stories were given, and then the plot part of the stories was excamined. This study aims to determine the prefered of the gypsies, who are generally described as colorful, funny, and unique but sometimes risky, in the selected stories. In this context, the images of the gypsies in terms of socio-cultural stance and economic aspects were revealed by looking at the roles of the gypsies in the plot of the stories. This community, which creates a living space for themselves in almost every part of the world, has been described as a disadvantageous group by society due to the negativenarratives about them. It's seen in these stories that the gypsies remain between opposite poles and situations such as good-bad, right-wrong, rich-poor. Gypsies, who are described as positive and negative due to their physical characteristics and lifestyle, appeared in these forms in the stories we examined. In stories with multi-chain plots, in addition to similar events, events that occurred independently from each other were also discussed.

Anahtar Kelimeler

Story, Plot, Gypsies, Gypsies Stories

Kaynakça

• ALANGU Tahir, “Dünyadan ve Bizden Çingene Hikâyeler”, Özaydın Matbaası, Nil Kitabevi, 1972.
• ATEŞ Hamza, Ed. “ Tarihten Günümüze Türkiye’de Romanlar”, Star Matbaacılık, Bursa, 2016.
• BERGER Hermann, Çingene Mitolojisi, Çev: Musa Yaşar Sağlam, Ankara, Ayraç Yayınevi, 2000.
• ÇETİŞLİ, İsmail, Metin Tahlillerine Giriş/2, 2. Basım, Ankara, Akçağ Yayınları, 2009.
• FRASER Angus, Avrupa Hakları Çingeneler, İstanbul, Homer Kitapevi, 2005.
• KUDRET Cevdet, Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman, 5. Baskı, İnkilap Kitabevi, İstanbul, 1987.
• KYUCKHUKOV Hristo, HANCOCK Ian, “Romanlar: Tarihleri, Kökenleri, Göç Yolları, Dilleri, Eğitimleri ve Gelenekleri”, Ed. Emine Dingeç, Trakya Üniversitesi Roman Dili Ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, Edirne, 2020.
• İLHAN Süleyman, Fırat Muhammet, Bir İnşa Süreci Olarak Çingenelik: Kuramsal Bir Çözümleme”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:27, S. 2, S. 265-276.
• KENRİCK Donald, Çingeneler, Ganj’dan Thames’e, Çev. Bahar Tırnakçı, İstanbul, Homer Kitabevi ve Yay., 2006.
• OYMAK Alparslan, “Türk ve Batı Edebiyatında Çingene İnançları”, Folklor-Edebiyat Dergisi, Yıl: 2021, Yıl 27, Sayı 107, s. 885-904.
• SINAR Alev, “Yazarlarımızın Gözüyle Çingeneler”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 8, İstanbul 2003.
• TAĞ Muhammed, “Temettuât kayıtlarına Göre Osmanlı Devleti’nde Romanların Mesleki Yapıları ve Geçim Kaynakları”, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, Sayı: 18, Güz 2018, s. 303-319.
• TANPINAR Ahmet Hamdi, 19.Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi (Sekizinci Baskı), İstanbul, 1997.
• TÜRK DİL KURUMU, Türkçe Sözlük, Ankara, 1998.
• https://islamansiklopedisi.org.tr/hikaye (Erişim tarihi: 04.04.2022)