Etnik Çatışma Sonrası Çatışmayı Dönüştürme Safhasında Rehabilitasyon ve Teorik Çerçeve

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 32 - 45, 28.06.2024

Yusuf Çınar

Öz

Bu çalışma, çatışma yönetimi disiplininin gelişimini ve çatışmaların yapısal ile kök sebeplerini ele alarak, çatışma yönetimi süreçlerinde rehabilitasyonun etkilerini incelemektedir. Çatışma, genellikle toplumsal, ekonomik, ve kültürel faktörlerle tetiklenir ve bu faktörler, çatışmanın şiddetini ve süresini belirleyici olabilir. Çalışma, çatışmaların sadece yıkıcı değil, aynı zamanda yapıcı potansiyele sahip olduğunu ve rehabilitasyon süreçlerinin, çatışmaların kök sebeplerini ele alarak toplumların dönüşümüne nasıl katkıda bulunduğunu tartışır. Bu süreçler, çatışma sonrası toplumların yeniden yapılandırılmasını, adaletin sağlanmasını ve barışın sürdürülmesini hedefler. Özellikle rehabilitasyon, bireylerin ve devletlerin dönüşümünü destekleyerek, sürdürülebilir barış ve sosyal adaletin temellerini atar. Çalışma, çatışma yönetimi disiplininin interdisipliner doğasını ve uluslararası ilişkiler teorisi ile olan ilişkisini de gözden geçirerek çatışma çözümü ve dönüşüm süreçlerinin teorik ve pratik boyutlarına dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

çatışma, etnik çatışma,, Rehabilitasyon, Şiddet

Etik Beyan

Makale Çalışmam Doktora tezimden türetilmiştir.

Rehabilitation and Theoretical Framework in the Conflict Transformation Phase after Ethnic Conflict

Öz

This study examines the development of the discipline of conflict management, the structural and root causes of conflict, and the impact of rehabilitation in conflict management processes. Conflict is often triggered by social, economic, and cultural factors, and these factors can determine the severity and duration of conflict. The study discusses how conflicts are not only destructive but also have constructive potential and how rehabilitation processes contribute to the transformation of societies by addressing the root causes of conflict. These processes aim to rebuild post-conflict societies, achieve justice, and sustain peace. Rehabilitation, in particular, supports the transformation of individuals and states, laying the foundations for sustainable peace and social justice. The study also reviews the interdisciplinary nature of the conflict management discipline and its relationship with international relations theory, drawing attention to the theoretical and practical dimensions of conflict resolution and transformation processes.

Anahtar Kelimeler

conflict, rehabilitation, violence, ethnic conflict

Kaynakça

• Akay, A. (1996). Şiddetin Bağlamından Çıkmak Üzere. Cogito, (6-7), 432-437.
• Akyeşilmen, N. (2013). Çatışma Yönetimi: Kavramsal ve Kuramsal Bir Analiz. İçinde N. Akyeşilmen (Ed.), Barışı Konuşmak. ODTÜ Yayınevi.
• Akyeşilmen, N. (2015). Çatışma Analizi: Hak-Temelli Stratejik Bir Barış Modeli Çerçevesi. İçinde E. Efegil & E.
• Pakin Albayrakoğlu (Eds.), Türkiye'nin Yakın Havzasındaki Devlet-İçi Çatışmaların Analizleri. Gündoğan Yayıncılık.
• Archer, D., & Gartner, R. (1996). Barış Dönemi Kayıpları: Savaşa Katılmayanların Şiddet İçeren Davranışlarında Savaşın Etkisi. Cogito, (6-7), 237-252.
• Arendt, H. (1996). Şiddet Üzerine. Cogito, (6-7).
• Ascenso, S. (2014). Barış Eğitimini Yaygınlaştırma Metodolojiler, Yaklaşımlar ve Vizyonlar Uygulama Kılavuzu. Life Learning Programme.
• Atanasov, P. (2006). The Progress of the ‘Ohrid Process’ in Macedonia. İçinde J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community. National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Avruch, K. (2009). Culture Theory, Culture Clash, and the Practice of Conflict Resolution. İçinde D. J. D. Sandole-Staroste & J. Senehi (Eds.), Handbook of Conflict Analysis and Resolutions. Routledge.
• Babbitt, E. (2001). Conflict Resolution as a Field of Inquiry: Practice Informing Theory. International Studies Review, 13, 46-57.
• Bar-Tal, D., & Bennink, G. H. (2004). The Nature of Reconciliation as an Outcome and as a Process. İçinde Y. Bar-Siman-Tov (Ed.), From Conflict Resolution to Reconciliation (pp. 11-83). Oxford University Press.
• BİLTES. (1998). World Report Racism. Intermedia.
• Boudreau, T. E. (2009). Human Agonistes: Interdisciplinary Inquiry into Ontological Agency and Human Conflict. İçinde D. J. D. Sandole-Staroste & J. Senehi (Eds.), Handbook of Conflict Analysis and Resolutions. Routledge.
• Byrne, S., & Senehi, J. (2009). Conflict Analysis and Resolution as a Multidiscipline: A Work in Progress. İçinde D. J. D. Sandole-Staroste & J. Senehi (Eds.), Handbook of Conflict Analysis and Resolutions. Routledge.
• Caselli, I. (2013, June 17). Wikileaks Editörü Assange'ı neler bekliyor? BBC.
• Coady, C. A. J. (1996). Terörün Ahlakı. Cogito, (6-7).
• Cüceloğlu, D. (2014). İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramları. Remzi Kitabevi.
• Çınar, Y. (2014). Tamil Sorunu, Tarihsel Gelişim, Çatışma Süreci ve Çözüm. Hükümdar Yayınları.
• de Dardel, J.-J. (2006). Human Rights as a Fundamental Standard of Post-Conflict Rehabilitation.
• J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P. Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community. National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Demokratik Gelişim Enstitüsü. (2013). Hayırlı Cuma Anlaşması. Demokratik Gelişim Enstitüsü.
• Engels, F. (1996). Tarihte Şidetin Rolü. Cogito, (6-7).
• Ergüden, I. (1996). Örnek Bir Şiddet Mekânı: Hapishane. Cogito, (6-7).
• Erler Bayır, Ö., & Sarı, Ö. S. (2015). Quinc Wright. İçinde E. Büyükakıncı (Ed.), Savaş Kuramları. Adres Yayınları.
• Erten, Y., & Ardalı, C. (1996). Saldırganlık, Şiddet ve Terörün Psikososyal Yapıları. Cogito, (6-7).
• Galtung, J. (2004). Transcend Transform: An Introduction to Conflict Work. Pluto Press.
• Galtung, J. (2009). Toward a Conflictology: the Quest for Transdisciplinarity. İçinde D. J. D. Sandole, S. Byrne, I. Sandole-Staroste, & J. Senehi (Eds.), Handbook of Conflict Analysis and Resolution. Routledge.
• Gazdag, F. (2006). EU and OSCE Approaches to Post-Conflict Rehabilitation. İçinde J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P. Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community (pp. 62-85). National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Hamad, A. (2005). The Reconceptualisation of Conflict Management. Peace, Conflict and Development: An Interdisciplinary Journal, 7.
• Honaker, J. (2015). Unemployment and Violence in Northern Ireland: A Missing Data Model for Ecological Inference. http://tercer.bol.ucla.edu/papers/ni.pdf
• Jeong, H. W. (2008). Understanding Conflict and Conflict Analysis. Sage.
• Kelman, H. C. (2009). A Social-Psychological Approach to Conflict Analysis and Resolution. İçinde D. J. D. Sandole, S. Byrne, I. Sandole-Staroste, & J. Senehi (Eds.), Handbook of Conflict Analysis and Resolution. Routledge.
• Kriesberg, L. (2004). Comparing Reconciliation Actions within and between Countries. İçinde Y. Bar-Siman-Tov (Ed.), From Conflict Resolution to Reconciliation. Oxford University Press.
• Kurubaş, E. (2006). Asimilasyondan Tanınmaya Uluslararası Alanda Azınlık Sorunları ve Avrupa Yaklaşımı. Asil Yayınları.
• Lee, M. M., Perl, R., & Woehrel, S. (2016). Bosnia War Crimes: The International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia and U.S. Policy. http://www.fas.org/sgp/crs/row/96-404.pdf
• Lorenz, K. (1996). Saldırganlığın Spontanlığı. Cogito, (6-7).
• Machiavelli, N. (2009). Prens (D. Karagöz, Trans.). Doruk Yayınları.
• Mitscherlich, A. (1996). Zulüm Üstüne Savlar. Cogito, (Bahar).
• Onursal, B. (2013). Barış Kültürü ve Eğitimi Çalıştayı. 21. Yüzyıl Eğitim ve Kültür Vakfı.
• Osmançavuşoğlu, E. (2000). The Wars of Yugoslav Dissolution and Britain’s Role in Shaping Western Policy. SAM Yayınları.
• Özlük, E. (2008). Uluslararası İlişkiler Disiplininde Davranışsalcı Paradigmanın Anlamı, Kökeni, Çatışma Çözümlemesi Örneğinde Davranışsalcılığın Katkısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 375-394.
• Pantev, P. (2006). Lessons on Post-War Rehabilitation in South East Europe and by South East Europeans. İçinde J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P. Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community. National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Pantev, P., & Petkov, V. (2006). Security Sector Governance Issues in Post-Conflict Societies: Concept, Tasks, Experience in South East Europe. İçinde J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P. Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community. National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Popescu, N. (2006). Post Conflict Rehabilitation in Moldova. İçinde J.-J. de Dardel, G. Gustenau, & P. Pantev (Eds.), Post-Conflict Rehabilitation Lessons from South East Europe and Strategic Consequences for the Euro-Atlantic Community (pp. 194-210). National Defence Academy and Bureau for Security Policy at the Austrian Ministry of Defence in co-operation with PfP Consortium of Defence Academies and Security Studies Institutes.
• Posthuma, R. A., Garoupa, N. R., & Gata, J. E. (2012). Conflict Management and Emotions. International Journal of Conflict Management, 23.
• Rasler, K., & Thompson, W. R. (2000). Explaining Rivalry Escalation to War: Space, Position And Contiguity In the Major Power Subsystem. International Studies Quarterly, 44.
• Sarı, Ö. S. (2015). Manus I. Midlarsky. İçinde E. Büyükakıncı (Ed.), Savaş Kuramları (pp. 822-852). Adres Yayınları.
• Siver, S. (2005). A Process Oriented View of Conflict Resolution. http://stanfordsiver.net/wp-content/themes/twentyten/pdf/ConflictResolution.pdf
• Somersan, S. (1996). Şiddetin İki Yüzü. Cogito, (6-7).
• Swanström, N. L. P., & Weissmann, M. S. (2005). Conflict, Conflict Prevention and Conflict Management and Beyond: a Conceptual Exploration. Central Asia-Caucasus Institute & Silk Road Studies Program – A Joint Transatlantic Research and Policy Center Johns Hopkins University-SAIS, Summer 2005.
• Topal, A. H. (2005). Uluslararası Terörizm ve Uluslararası Ceza Mahkemesi. Uluslararası Hukuk ve Politika, 1(3), 77-92.
• United States Institute of Peace. (2007). Natural Resources, Conflict, and Conflict Resolution: A Study Guide Series on Peace and Conflict for Independent Learners and Classroom Instructors (pp. 3-6). United States Institute of Peace.
• Wallensteen, P. (2006). Understanding Conflict Resolution: War, Peace and Global System. Sage.
• Waltz, K. (2009). İnsan, Devlet, Savaş, Teorik Bir Analiz. Asil Yayınları.
• Wendt, A. (2012). Uluslararası Siyasetin Sosyal Teorisi. Küre Yayınları.
• Werstein, I. (1969). The Cruel Years. Messner Certified Editions.
• Yılmaz, L. (2003). Siyasal Kültür-Kriz Etkileşimi Çerçevesinde Türk Siyasal Kültürünün Kriz Alanları. Unpublished master's thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi.