Suyu Kaynağından İçmek: Bağlama Eğitiminde Müzikal Söylem

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 2, 1655 - 1667, 15.09.2017

Ali Keleş

Öz

Erdal Erzincan Müzik Kursu’nda gerçekleştirilen bir etnografik alan araştırmasına dayanan bu çalışmada katılımcı gözlem ve görüşme teknikleri ile elde edilen bulgular sunulmaktadır. Amaç, kurs topluluğunu oluşturan aktörlerin inşa ettiği müzikal söylemin, müzikal davranış ve tınıya olan etkisini açıklayabilmektir. Bunun için söylemin dile getirildiği, ders içi ve ders dışı etkileşim uğrakları katılımcı bir biçimde gözlemlenmiş ve çeşitli görüşme teknikleri uygulanmıştır. Kursta yürürlükte olan müzikal söylem, doğru kaynaklardan (belirli usta müzisyenler) beslenmek üzerine kuruludur. Bu fikrin en yaygın ifadesi kursta sık sık tekrarlanan “suyu kaynağından içmek gerek” özdeyişidir. Böylece doğaya ilişkin metaforlar yoluyla ideal icranın ancak belirli usta müzisyenlerin üsluplarının örnek alınmasıyla mümkün olduğu dile getirilir. Müzikal deneyimi ifade etmeye yarayan bu tür metaforlar, eğitim sürecinde, özellikle Erdal Erzincan tarafından etkin biçimde kullanılır. Konuya ilişkin ikinci örnek ise “Kimden dinledin?” sorusudur. Bu soru ile başlayan değerlendirme icracıyı doğru kaynaklara yönlendirmede işlevseldir. Söylemin sık sık tekrarlanan bu unsurları sayesinde, bağlama eğitimi alan kişiler, bir yandan kursun müzikal söylemini içselleştirip topluluğun üyesi haline gelirken bir yandan da müziğe ilişkin davranışları ve ürettikleri tını bu söylem doğrultusunda şekillenir.

Anahtar Kelimeler

bağlama, eğitim, söylem, metafor, Erdal Erzincan

Kaynakça

• Akçalı, C. (2016). “Bağlama Metotlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, 1 (1), ss. 59-96. Arda, E. (ed.) (2003) Sosyal Bilimler El Sözlüğü, İstanbul: Alfa Yayınları. Çakırer, H. S. & Kınık, M. (2014). “Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümlerinde Bağlama Dersi Başlangıç Düzeyi Öğretim Elemanı Görüşleri”, Akdeniz Sanat Dergisi, 2014, Cilt 7, Sayı 13, ss.70-80. Demir, M. & Nacakçı, Z. (2015). “Ortaokul 6, 7 ve 8. Sınıf Öğrencilerinin Müzik Derslerinde Bağlama Çalgısının Kullanımına İlişkin Görüşleri”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, Haziran 2015, ss. 172-181. Demiray, K. (haz.), (1988) Temel Türkçe Sözlük, İstanbul: İnkılap Yayınları. Emerson, R. M., Fretz, R. I. & Shaw, L. L. (2008). Bütün Yönleriyle Alan Çalışması: Etnografik Alan Notları Yazımı, çev. A. Erkan Koca, Ankara: Birleşik Yayınları. Erol, A. (2007). “Associative Structure in the Perception of Music: The Case of Turkish Yanık (scorched)”, Journal of Interdisciplinary Music Studies, spring 2007, volume 1, issue 1, pp. 86-96. Fairclough, N. (2003). “Söylemin Diyalektiği”, Söylem ve İdeoloji: Mitoloji, Din, İdeoloji, haz. Barış Çoban ve Zeynep Özarslan, çev. Barış Çoban, ss. 172-184, İstanbul: Su Yayınları. Feld, S. (1981). “Flow like a Waterfall: The Metaphors of Kaluli Musical Theory”, Yearbook for Traditional Music, Vol. 13 (1981), pp. 22-47. Fiske, J. (1996). İletişim Çalışmalarına Giriş, çev. Süleyman İrvan, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları / ARK. İkiz, F. (2010). İstanbul’da Yaygın Eğitimde Görülen Bağlama Öğretim Problemleri, dan. Prof. Adnan Koç, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. İmik, Ü. & Haşhaş, S. (2015). “Medya Araçlarının Bağlama Sazının Öğreniminde Kullanımı”, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, ss. 31-40. Kalkan, Ş. (2004). Muhalif Bağlama “Arif Sağ Kitabı”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Keleş, A. (2016). Alevi Müzik Uyanışının Eğitim Bileşeni: Şahkulu Dergahı ve Erdal Erzincan Müzik Merkezi, Yayımlanmamış doktora tezi, dan. Prof. Dr. Ayhan Erol, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Müzik Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir. Kınık, M. (2010). Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümlerinde Bağlama Dersi Başlangıç Düzeyine Yönelik Öğretim Programı Önerisi, Yayımlanmamış doktora tezi, dan. Yard. Doç. Dr. H. Serdar Çakırer, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Konya. Kıran, Z. (2002). Dilbilime Giriş, Yayına Hazırlayan: Ayşe (Eziler) Kıran, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Merriam, A. P. (1964). The Anthropology of Music, Evanston, IL: North Western University Press. Purvis, T. & Hunt, A. (2014). “Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji, Söylem, İdeoloji…”, çev. Simten Coşar, Moment Dergi 1(1): 9-36. Sindell, P. S. (1969). “Anthropological Approaches to the Study of Education”, Review of Educational Research, Vol. 39, No. 5, Methodology of Edcutational Research (Dec. 1969), ss.593-605. Stokes, M. (2009). Türkiye’de Arabesk Olayı, çev. Hale Eryılmaz, İstanbul: İletişim Yayınları. TDK, Türkçe Sözlük, Sekizinci Baskı, 1988.