The life of Halit Recep Arman and his contribution to Turkish military music

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 1, 2595 - 2632, 31.08.2021

Fatih Akman

https://doi.org/10.12975/rastmd.2021919

Cited By: 2

Öz

This study examines the life of Navy Band Lieutenant Colonel Halit Recep Arman, who marked a period in Turkish military music history with his 85 marches, 32 orchestral works and 80 orchestral arrangements including Turkish folk music, Turkish art music as well as music history book and instrument methods, and his contributions to Turkish military music. He also worked as a music teacher in various bands and schools within the Navy, Army and Air Forces. He established the first military band and music school in Afghanistan, where he went twice between 1933-1937 and 1938-1942. He founded the fifth of the Navy military band school on September 1, 1955, that one of the important institutions in the history of Turkish military music and trained many bandmaster for the Turkish Navy bands. Arman, influenced the Turkish marches composers who came after him with his understanding of melody, countermelody, harmony and orchestration that he used in his compositions. In this study in the field of historical musicology, critical biography was used as a method. In critical biography writing, not only the life of the person, but also the society, period and environmental conditions in which he lives are discussed. The life of Halit Recep Arman is discussed from a critical perspective which is supported by different data such as interviews and musical analyses as well as various documents with related with him. In the study, it has also been determined that Arman is among the pioneering composers who contributed to the repertoire of 20th century band literature consisting of large forms with operettas, fantasies and overtures he composed for bands. The study, in which documents on Halit Recep Arman’s life were published for the first time, is also a first in this respect. 

Anahtar Kelimeler

halit recep arman, turkish military music, march, marching band

Halit Recep Arman’ın yaşamı ve Türk askerî müziğine katkıları

Öz

Bu çalışmada, bestelediği 85 marş, 32 orkestra eseri ve aralarında halk müziği, sanat müziği, hafif müzik ve yabancı marşların da bulunduğu 80 orkestra düzenlemesinin yanı sıra yazmış olduğu kitap ve çalgı metotlarıyla Türk müzik tarihinin bir dönemine damgasını vuran Deniz Bando Yarbay Halit Recep Arman’ın yaşamı ve Türk askerî müziğine katkıları incelenmiştir. Askerlik yaşamı boyunca Deniz Kuvvetleri, Kara Kuvvetleri ve Hava Kuvvetleri bünyesinde bulunan çeşitli bandolarda şef ve öğretmen olarak görev yapan Arman, yurt içinde ve yurt dışında çeşitli müzik kurumlarının oluşturulması sürecinde önemli roller üstlenmiştir. 1933-1937 ve 1938-1942 yılları arasında iki kez gittiği Afganistan’da ilk çoksesli batı müziği teşkilatını ve bando okulunu kuran Arman, ülkemizin köklü müzik eğitim kurumlarından biri olan Bahriye mızıkasının beşinci kez açılması sağlamıştır. Türk marş repertuvarının büyük bir bölümünü oluşturan bestecinin eserleri armoni, ezgi, karşı ezgi, bas yürüyüşü, bas ezgisi, form, orkestrasyon ve dinamik müzik diliyle hem nicelik hem de nitelik bakımından günümüz Türk marşlarının karakteristik özelliklerini ortaya koymaktadır. Besteci, 1917 yılından itibaren bandolar için bestelediği operet, fantezi ve uvertür gibi büyük formlu yapıtlarıyla yalnızca ülkemizde değil aynı zamanda tüm dünyada bando repertuvarının gelişimine katkı sağlamıştır. Arman’ın yaşamına ilişkin birincil kaynakların ilk kez yayınlandığı bu çalışma bu yönüyle de bir ilk olma özelliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

halit recep arman, türk askerî müziği, marş, bando

Kaynakça

• Akman, Fatih (2012), “Halid Recep Arman’ın Çoksesli Türk Müziğinin Gelişimine ve Armoni Orkestrası Repertuvarına Katkıları” (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul: T.C. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı Genel Müzikoloji Programı
• Akman, Fatih (2018), “1933-1942 Yılları Arasında Çoksesli Müziğin Afganistan’da Kurumsallaşması ve Halit Recep Arman’ın Bu Sürece Katkıları”, Etnomüzikoloji Derneği Uluslararası Etnomüzikoloji Sempozyumu Müzik ve Politika Sempozyum Bildiri Kitabı, www. etnomüzikoloji.org, (Erişim tarihi: 18.06.2021)
• Akman, Fatih (2020), “Osmanlı Döneminden Günümüze Türk Askerî Bando Okulları”. Güzel Sanatlar Alanında Teori ve Araştırmalar II, (editör, Vasfi Hatipoğlu), 61-80, İstanbul: Gece Kitaplığı Yayınları Alimdar, Selçuk (2016), “Osmanlı’da Batı Müziği”, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Antep, Ersin (2011), “Türk Marşının Babası, Afganlar’ın Donizetti’si”, Andante Dergisi, sayı 63, www.muzikoloji.org/ kose/kose_yazisi_goster.aspx?yazi_id=16, (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• Arman, Halit R. (1958), Tarihte Bahriye Mızıkaları, İstanbul: Deniz Kuvvetleri Kumandanlığı Meslek Kitapları Arman, Halit R. (1929), “EK- 3/1: Arman’ın 6 Mayıs 1929 Tarihli Kara Kuvvetleri Bandolarında Çalışmak İstediğine Dair Dilekçesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1931), “Ek-2: Arman’ın 1916-1931 Yılları Arası Atama Bilgileri”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1931), “EK- 3/2: Arman’ın 28 Mart 1931 Tarihli Kara Kuvvetleri Bandolarında Çalışmak İstediğine Dair Dilekçesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi Arman, Halit R. (1931), “EK- 4: Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti Tarafından Hazırlanan Sınav Programı”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1931), “EK- 5: Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti Tarafından Hazırlanan Sınav Sonuç Belgesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1932), “Ek-1: Arman’ın Birincilik Diploması ile İlgili 14 Ocak 1932 Tarihli ve 22/6 Sayılı Dilekçesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arman, Halit R. (1936), “EK- 10: Arman’ın Afganistan Ordusuna Katılışı ve Ülkeye Dönüşüne Dair Belge”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1944), “EK- 7: Arman’ın İşitme Kaybı Nedeniyle Geri Hizmette Görev Yapmak İstediğine İlişkin Dilekçesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi Arman, Halit R. (1956), “EK- 9: Arman’ın Hizmet Yıllarını Gösteren Belge”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (1957), “EK- 8: Arman’ın Deniz Mızıka Sınıf Okulu Başöğretmenliğine Atanmasına İlişkin Katılış Belgesi”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (t.y.), “EK- 6: Arman’ın Dosya Safha Cetveli”, Ankara: MSB Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü Arşivi
• Arman, Halit R. (t.y.1), “Ek-11 Halit Recep Arman’ın Eser Listesi (Türlerine Göre)”, İstanbul: İstanbul Deniz Müzesi Komutanlığı Tarihi Deniz Arşivi Şube Müdürlüğü
• Bilgin, Bora (2010), “Bando Müziğinde THM Etkisi” Musîki Dergisi, www. arsiv2007.musikidergisi.net/?p=259, (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• Cangal, Nurhan (2011), Müzik Formları, Ankara: Arkadaş Yayınevi
• Çağlak, Erkut ve Filiz, Sevil (2018), “Türk Devlet Geleneğinde Askerî Müzik ve Askerî Müzik Eğitimi”, Sahne ve Müzik EğitimAraştırma e-Dergisi, Sayı. 7, 29-56
• Gazimihal, Mahmut R. (1955), Türk Askerî Muzıkaları Tarihi, İstanbul: Maarif Basımevi
• Gazimihal, Mahmut R. (1957), Yüzyıllar Boyunca Mehterhane ve Türk Müzik Kalkınışı, İstanbul: Maarif Basımevi İstanbul Deniz Müzesi Komutanlığı Arşivi Kaynak Kişi: Halit Recep Arman’ın Oğlu Türkay Arman ile Yapılan Telefon Görüşmesi, 11 Mart 2012
• Mugglestone, Erica (1985), “Guido Adler’s “The Scope, Method, and Aim of Musicology” (1885): An English Translation with an Historico-Analytical Commentary”, International Council for Traditional Music Stable, http://www. jstor.org/stable/768355, (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• MSB, Yön.Hiz.Gen.Md.lüğü Kültür ve Sanat Daire Bşk. Müzik Arşiv Şube Müdürlüğü Özkan, İsmail H. (2006), Türk Musıkisi Nazariyatı ve Usulleri, İstanbul: Ötüken Yayınevi
• Renders, Hans, (2008) “Did Pearl Harbor Change Everything?: The Deadly Sins of Biographers,” Journal of Historical Biography, Bahar, 3, 98-123., www.ufv.ca/jhb, (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• Tanör, Bülent (2008), Osmanlı-Türk anayasal gelişmeleri (17. Baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Tekin, Erhan (2004), “Cumhuriyet Döneminde Çoksesli Türk Askeri Müziğimizin Gelişmesinde Etkili ve Önemli Olan Bir İsim: Halit Recep Arman”, Cumhuriyet Döneminde Askeri Müzik ve Gelişimi Sempozyumu, KK Basımevi ve Basılı Evrak Depo Müdürlüğü, Ankara
• Tekin, Erhan, (2020), “Bando Yarbay Halit Recep Arman’ın Afganistan’da askerî müzik alanında bando çalışmaları ve besteleri”, Rast Müzikoloji Dergisi, Kış, Vol.8 No.2, 2444-2470
• Üngör, Etem R. (1965), “Türk Marşları”, Ankara, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları
• Üngör, Etem R. (1981), “Büyük Marş Bestekarı, İlk Ve Tek Bando Generalimiz Halit Recep Arman”, İstanbul: Musiki Mecmuası, Sayı. 458, 19-26.
• Oxford Learner’s Dictionaries, https:// www.oxfordlearnersdictionaries.com/ spellcheck/english/?q=dirigere+ (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• TDK, https://sozluk.gov.tr (Erişim tarihi: 10.05.2021)
• TDV, https://islamansiklopedisi.org. tr/vaka-i-hayriyye, (Erişim tarihi: 10.05.2021)