Öğretmen Eğitiminde Kişisel ve Duyuşsal Gelişimde Dramanın Önemi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 40 - 57, 29.06.2024

Mehtap Karacil

Öz

Bu araştırma, öğretmen eğitiminde kişisel ve duyuşsal gelişimde dramanın önemi ile ilgili ulusal ve uluslararası çalışmaları analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Google Scholer, Scopus h-index, Science Direct, Dergipark, YÖK veri tabanları taranarak, araştırmada 2004-2024 yılları arasında yazılmış ve bilimsel hakemli dergilerde açık erişimli olarak yayımlanmış çalışmalar sistematik derleme yaklaşımından yararlanılarak incelenmiştir. Araştırmalar analiz edilirken çalışmaların yapıldığı yıllara, kullanılan anahtar kelimelere, hedeflere, kullandıkları yöntemlere, araştırma gruplarına, veri toplama araçlarına, veri analizlerine, inceledikleri konulara, sonuçlara ve araştırmacıların belirttikleri önerilere göre değerlendirilmiştir. Dramanın öğretmen eğitiminde kişisel ve duyuşsal gelişimde etkisi ile ilgili incelenen çalışmalar kategorilendirilmiş, kategoriler tartışılmıştır. Yapılan içerik analiz sonucunda konuyla ilgili yayınlarda hem disiplin hem de yöntem olarak kullanılan dramanın öğretmen eğitiminde bireyi bir bütün olarak yani bilişşsel, duyuşsal ve devinissel açıdan geliştirdiği özellikle kişisel ve duyuşsal bakımdan bireyin kendini gerçekleştirmesine katkı sağladığı tespit edilmiştir. İncelenen çalışmalardan hareketle araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kişisel gelişim, duyuşsal gelişim, öğretmen eğitimi, drama

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (2003). Etkili Öğrenme ve Öğretme. (5. Baskı). İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Adıgüzel, H. Ö. (2013). Eğitimde Yaratıcı Drama. (8. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akdemir, H. (2020). Drama yönteminin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve mesleki benlik saygı düzeylerine etkisi. Drama Dergisi, 15(1), 113-130.
• Akın, A. (2007). Öz güven ölçeği'nin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-176.
• Akoğuz, M. (2002). İletişim becerilerinin geliştirilmesinde yaratıcı dramanın etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi).
• Altınova, H.H., & Adıgüzel, Ö. (2012). Yaratıcı drama yönteminin kadınların özsaygı düzeyine etkililiği. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 145-164.
• Altıntaş, H. (2024). Sınıf öğretmenlerinin öğrencilerin duygu düzenleme becerilerini geliştirmek için kullandıkları stratejiler konudaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(2), 85-102.
• Altuntaş, O., & Altınova, H. H. (2015). Drama yönteminin üniversite öğrencilerinin sosyal sorun çözme becerilerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 10(4).
• Antepli, S., & Ceylan, Ş. (2009). Yaratıcı drama dersinin üniversite öğrencilerinin benlik algısı üzerinde etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(8).
• Arabacı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 48-72 ay arası çocukların özdüzenleme becerilerinin incelenmesi: Karaman ili örneği (Doctoral Dissertation, Marmara Universitesi, Turkey).
• Arslan, S., & Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63.
• Arslan, E., Erbay, F., & Saygın, Y. (2010). Yaratıcı drama ile bütünleştirilmiş iletişim becerileri eğitiminin çocuk gelişimi ve eğitimi bölümü öğrencilerinin iletişim becerilerine etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 1-8.
• Aytaş, G. (2013). Eğitim öğretimde alternatif bir yöntem: Yaratıcı drama. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), Nisan 2013.
• Başçı, Z., & Gündoğdu, G. (2011). Öğretmen adaylarının drama dersine ilişkin tutumları ve görüşleri: Atatürk Üniversitesi örneği. İlköğretim Online, 10(2), 454-467.
• Bayraktar, A., & Okvuran, A. (2012). Improving students' writing through creative drama. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 51, 662-665.
• Calp, Ş. (2020). Özgür düşünme ve özgüven: Drama yöntemiyle kazandırılabilir mi? Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(2), 1026-1043. https://doi.org/10.24106/kefdergi.702942
• Ceylan, Ġ., & Ömeroğlu, E. (2007). Okulöncesinde drama dersinin üniversite öğrencilerine katkısının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 1, (3-4), 57-77. Ankara.
• Cüceloğlu, D. (2000). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çayır, A. N., & Gökbulut, Ö. Ö. (2015). Yaratıcı drama yöntemi ile öğretmen yeterliklerinden kişisel gelişim üzerine nitel bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), Ağustos 2015.
• Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Türk eğitim sistemi ve PISA sonuçları. XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildiri Kitabı, 102. Çevrim içi: http://ab.org.tr/ab11/bildiri/ (Erişim tarihi: 14 Haziran 2012).
• Çevik, H. (2006). Çocuklara yabancı dil öğretiminde drama tekniğinin kullanımı. Adana: Çukurova Üniversitesi. (Yüksek Lisans Tezi).
• Çiftçi, H. D. (2013). İletişim becerileri. Ankara: Turgut Özal Üniversitesi Yayınları.
• Denham, S. A., & Burton, R. (2003). Social and emotional prevention and intervention programming for preschoolers. New York: Kluwer Academic/Plenum.
• Dikici, H., Koç, M., & Gündoğdu, R. (2003). Yaratıcı dramanın problem çözme becerilerine etkisi. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 9-11 Temmuz, Malatya.
• Dowd, T., & Teirney, J. (2005). Teaching social skills to youth (Second Edition). Boys Town Press: Nebraska.
• Dökmen, Ü. (2000). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dökmen, Ü. (2005). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Duatepe, A., & Ubuz, B. (2004). Drama temelli geometri ders planlarının geliştirilmesi ve uygulanması. Sabancı Üniversitesi Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, 17-18 Ocak, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• Durmuş, E. (2008). Yaratıcı drama ile bütünleştirilmiş grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(1), 93-114.
• Edmunds, R., & Richardson, J. T. (2009). Conceptions of learning, approaches to studying and personal development in UK higher education. British Journal of Educational Psychology, 79, 295-309.
• Epçaçan, C. (2012). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin yaratıcı drama yönteminin etkililiğine ilişkin görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 16(52), 281-298.
• Erbay, E. (2008). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sosyal becerilere sahip olma düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Fenli, A., Acar, V., & Şahin, H. (2009). Drama dersinin iletişim becerilerine katkısı. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresinden sunulan sözlü bildiri, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Freeman, G. D., Sullivan, K., & Fulton, C. R. (2003). Effects of creative drama on self-concept, social skills and problem behavior. Journal of Educational Research, 96, 131-139.
• Genç, H. N. (2004). Drama dersinin üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeyine etkisi. In N. Aslan (Ed.), Türkiye 6. Drama Liderleri Buluşması ve Ulusal Drama Semineri (s. 63-72). Ankara: Fersa Matbaacılık.
• Gizir, Z., & Baran, G. (2003). Anaokuluna devam eden dört-beş yaş çocuklarında sosyal davranışların gelişimi ile benlik saygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(25), 118-133.
• Gökçearslan Çifci, E., & Altınova, H. H. (2017). Sosyal hizmet eğitiminde drama yöntemiyle iletişim becerisi geliştirme: Ders uygulaması örneği. İlköğretim Online, 16(4), 1384-1394. https://doi.org/10.17051/İlkonline.2017.342961
• Güler, M., & Kandemir, Ş. (2015). Öğretmenlerin drama yöntemine yönelik görüşleri ve öz yeterlik düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(1), 111-130.
• Güneysu, S., & Tekmen, B. (2009). Dramanın duygusal zekâ gelişimine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 35-48.
• Gürel, E., & Özşenler, S. D. (2021). Türkiye’de kişisel gelişim yazını: Meta-tematik bir analiz. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1096-1116.
• Güven, İ. (2009). Yaratıcı drama yoluyla öğretim stratejilerinin geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7).
• Hamarta, E., Arslan, C., Saygın, Y., & Özyeşil, Z. (2009). Benlik saygısı ve akılcı olmayan inançlar bakımından üniversite öğrencilerinin stresle başaçıkma yaklaşımlarının analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 25-42.
• Hamurcu, H. (2008). The effects of creative drama on self-efficacy beliefs of class teacher candidates in science education. In ICES’08. Eastern Mediterranean University, Famagusta, North Cyprus. Proceedings of International Conference on Educational Science, Volume, 965-975.
• Hogan, K., & Speakman, J. (2012). Gizli ikna taktikleri, her koşulda ‘’Hayır’’ yanıtını anında ‘’Evet’’ e çevirmenin gücü. (T. Gezer, Çev.). İstanbul: Yakamoz Kitap.
• Ilgaz, E. (2014). Eğitici drama oyunlarından sonra yapılan değerlendirme çalışmalarının 60-72 aylık çocukların duyu kavramlarını kazanmaları üzerinde etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Kaf-Hasırcı, Ö., Bulut, M. S., & İflazoğlu-Saban, A. (2008). Öğretmen adaylarının yaratıcı dramın bireysel ve akademik kazanımlarına ilişkin görüşleri. Yaratıcı Drama Dergisi, 3(6), 63-83.
• Kara, Y., & Çam, F. (2007). Yaratıcı drama yönteminin bazı sosyal becerilerin kazandırılmasına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 32.
• Karabulutlu, E. Y., Yılmaz, S., & Yurttaş, A. (2011). Öğrencilerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 75-79.
• Karateke, E. (2006). Yaratıcı dramının ilköğretim 1. kademedeki 6. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerine olan etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Kereks, J., & King, P. K. (2010). The king’s carpet: Drama play in teacher education. International Journal of Instruction, 3(1), 39-60.
• Kılıç, B. (2012). İlköğretim okullarında uygulanan mesleki çalışmalarda yaratıcı drama uygulamasının öğretmenlerin iletişim becerilerine etkisi. Yaratıcı Drama Dergisi, 7(14).
• Kıncal, R. (Ed.). (2016). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Grafiker Yayıncılık. Koç, S., & Gün, N. (2007). Özsaygı: Öncelikler listende kaçıncı sıradasın? (3. Baskı). İstanbul: Kural Yayıncılık.
• Köksal-Akyol, A. (2012). Okul öncesi eğitimde drama ve öğretmenin rolü. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 105-115.
• Küçükkaragöz, H., & Selçioğlu Demirsöz, E. (2007). Öğretmen adaylarında duygusal zekâ ve yaratıcı drama. Sunulan sözlü bildiri, Ege Üniversitesi Uluslararası Duygusal Zeka Sempozyumu, İzmir, 7-9 Mayıs 2007.
• Lavasani, M. G., Afzali, L., & Afzali, F. (2011). Cooperative learning and social skills. Cypriot Journal of Educational Science, 4, 186-193.
• Lee, B., Cawthon, S., & Dawson, K. (2013). Elementary and secondary teacher self-efficacy for teaching and pedagogical conceptual change in a drama-based professional development program. Teaching and Teacher Education, 30, 84-98.
• Lin, Y. (2010). Taiwanese university students’ perceptions of university life. Counselling Psychology Quarterly, 23(2), 189-202.
• Mantione, R., & Smead, S. (2003). Weaving through words: Using the arts to teach reading comprehension strategies. International Reading Association: Delaware, USA.
• McCaslin, N. (2006). Creative drama in the classroom and beyond. Retrieved from http://catalogue.pearsoned.co.uk/samplechapter/0205451160
• McNaughton, M. J. (2004). Educational drama in the teaching of education for sustainability. Environmental Education Research, 10(2), 139-155.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Retrieved from http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/
• MEGEP. (2010). Yaratıcı drama. Ankara.
• Morris, R. V. (2001). Drama and authentic assessment in a social studies classroom. Social Studies, 92(1), 41-45.
• Namdar, A., & Çamadan, F. (2016). Yaratıcı drama uygulamalarının öğretmen adaylarının sosyal becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi. GEFAD / GUJGEF, 36(3), 557–575.
• Özdemir, L. (2003). Yaratıcı drama dersinin duygusal zeka gelişimine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Öztürk, A. (2006). Öğretmen yetiştirmede yaratıcı drama yöntemiyle işlenecek tiyatro dersinin öğretmen adaylarındaki sözel iletişim becerilerine etkileri. In H. Ö. Adıgüzel (Ed.), Yaratıcı drama yazıları 1985-1998 (2. baskı, ss. xx-yy). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Özyürek, A., & Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi çocuklarda sosyal becerilerin desteklenmesi konusunda öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ss. 99-114.
• Özyürek, A., & Meydan, A. (2021). Çevre eğitimi dersinde drama uygulamalarının empati becerisini geliştirmesine etkisinin öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Parmaksız, İ., & Avşaroğlu, S. (2012). Öğretmen adaylarının benlik saygısı düzeylerine göre iyimserlik ve stresle başa çıkma stillerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 11(2), 543-555.
• Paylan, N. (2013). İlkokulda yapılan yaratıcı drama etkinliklerinin öğrencilerin özgüven gelişimine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Pehlivan, Z., & Aldemir, G. (2001). Beden eğitimi öğretmeni yetiştirmede ‘drama’ tekniğinin kullanılması. Ulusal Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Sempozyumu, 21-23 Aralık 2001. Bursa: Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Bildiri Kitabı, 308-314.
• Pomerantz, A. M. (2003). Who plays client? Collaborating with theatre departments to enhance clinical psychology role-play training exercises. Journal of Clinical Psychology, 59, 363-368.
• Poston-Anderson, B. (2008). Drama: Learning connections in primary schools. Australia: Oxford University Press.
• Rances, J. N. (2005). Student perceptions of improving comprehension through drama as compared to poetry and fiction in college English freshman composition courses. (Çevrim içi). Retrieved from http://www.oecd.org/dataoecd/39/47/34990905.pdf
• Saçlı, F. (2013). Yaratıcı drama eğitiminin aday beden eğitimi öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerileri ve eğilimleri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• San, İ. (2006). Yaratıcı dramanın eğitsel boyutları. In H. Ö. Adıgüzel (Ed.), Yaratıcı drama 1985-1998 yazılar (2. baskı, ss. 113-120). Ankara: Naturel Yayıncılık.
• Sedef, A. (2012). Yaratıcı drama etkinliklerinin ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri, bilimsel yaratıcılıkları ve öz düzenlemelerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Şimsek, H. (2014). Eğitim sisteminde öğretmenin rolü ve öğretmenlik mesleği. In H. B. Memduhoğlu & K. Yılmaz (Edt.), Eğitim bilimine giriş (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Tanrıseven, İ., & Aykaç, M. (2013). Üniversite öğrencilerinin yaratıcı dramanın kişisel ve mesleki yaşantılarına katkısına ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 329-348.
• Tanrıverdi, B., & Apak, Ö. (2013). Öğretmen yeterlikleri açısından eğitim fakültesi programlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(2), 297-318.
• Tschannen-Moran, M., & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Tuğrul, B. (2003). Drama ve öğrenme-öğretme. In A. Öztürk (Ed.), Çocukta yaratıcılık ve drama içinde (ss. 121-128). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Turner, H., Mayall, B., Dickinson, R., Clark, A., Hood, S., Samuels, J., & Wiggings, M. (2004). An evaluation of the National Theatre’s drama work in primary schools. Social Science Research Unit Institute of Education University of London.
• Uşaklı, H. (2011). Drama ve iletişim becerileri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Üstündağ, T. (2007). İletişim sürecinde yaratıcı drama. In N. Aslan (Ed.), Dramaya çok yönlü bakış içinde (ss. 29-35). Ankara: Oluşum Yayınları.
• Wardrope, W. J. (2002). Department chairs’ perceptions of importance of business communications skills. Business Communication Quarterly, 65(4), 60-72.
• Wright, P. (2006). Drama education and development of self: Myth or reality? Social Psychology of Education, 9, 43-65.
• Yavuzer, H. (2002). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yaya-Kocayörük, A. (2000). İlköğretim öğrencilerinin sosyal becerilerini geliştirmede dramanın etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, S., & Ceylan, T. (2020). Sosyal bilgiler derslerinde drama yöntemiyle öğretimin sosyal beceri, empatik beceri ve akademik başarıya etkisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(30), 385-412.