COVID-19 SALGINI SÜRECİNDE SAĞLIK ÇALIŞANLARININ YAŞADIĞI OLUMSUZ DURUMLARIN VE SOSYAL DAMGALANMA ALGISININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 4, 288 - 298, 31.12.2020

Perihan Eren Bana

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2020.1325

Öz

Amaç- Bu çalışmada sağlık çalışanlarının salgın sürecinde sosyal damgalanmayla ilgili algısını ve salgın süreciyle ilgili değerlendirmelerini ortaya koymak amaçlanmıştır.
Yöntem- Sağlık çalışanlarının sosyal damgalanma algısını değerlendirmek amacıyla bu çalışmaya özgü bir ölçme aracı oluşturulmuştur. Araştırma elektronik ortamda oluşturulan anket formu aracılığıyla gerçekleştirilmiş, toplamda 151 katılımcıya ulaşılmıştır. Elde edilen veriler nitel ve nicel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Nicel verilerin değerlendirilmesinde IBM SPSS 24.0 paket programı kullanılmış, nitel veriler ise fenomenolojik yöntemle oluşturulan temalarla değerlendirilmiştir.
Bulgular- Ölçeğin alt boyutları arasında mesleki saygınlık boyutu dışında genel olarak orta düzeyde ve olumlu yönde ilişki bulunmaktadır. Araştırma kapsamında elde edilen diğer bulgu, sağlık çalışanlarının % 51,2 oranda sosyal damgalanma yaşadığı yönündedir. Yapılan T-testi sonuçları ölçek toplam puanı ve alt boyutlarında cinsiyete ve medeni duruma göre farklılık bulunmadığını, ANOVA Testi sonuçları da aynı değişkenlerde yaş gruplarına ve eğitim durumuna göre farklılaşma olmadığını göstermektedir (p>0.05). Meslek grupları arasında yapılan karşılaştırmalarda teknisyen ve teknikerlerin içinde yer aldığı grubun, hemşirelere göre olumsuz yönde farklılaştığı görülmüştür (p<0.05). Nitel değerlendirmeler sonucunda sağlık çalışanlarının en çok insanların kendilerinden uzak durması ve kendilerine yapılan maaş ödeme süreçlerindeki adaletsizlikleri olumsuz durumlar olarak nitelendirdiği görülmüştür.
Sonuç- Sosyal damgalanmanın ortaya çıkma nedenleri ve olumsuz sonuçları konusunda toplumsal bilincin artırılması yönünde çalışmalar yapılması önemlidir. Uzun dönemde oldukça fazla olumsuz etkisi olan sosyal damgalanma algısının azaltılması için sağlık çalışanlarında benlik duygusunu geliştirecek çalışmalar yapılması gerektiği düşünülmektedir. Sağlık hizmetlerinin sunulması sürecinde hizmet kalitesinin sürdürülebilmesi noktasında ana aktör olan sağlık çalışanlarında olumsuz duygu ve düşüncelerin azaltılması, salgın süreci dışında da göz ardı edilmemesi gereken önemli bir konudur.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, pandemi, sağlık çalışanları, sosyal damgalanma

EVALUATION OF THE ADVERSE SITUATION AND SOCIAL IMPLICATION PERCEPTION OF HEALTHCARE EMPLOYEES IN THE COVID-19 OUTBREAK PROCESS

Öz

Purpose- In this study, it is aimed to reveal the perception about social stigmatization in the epidemic process and the evaluations of healthcare professionals on this issue.
Methodology- In order to evaluate the social stigma perception of healthcare professionals, a measurement tool specific to this study was created. The research was carried out through the questionnaire form created electronically, reaching a total of 151 participants. The data obtained were evaluated by qualitative and quantitative methods. In the evaluation of quantitative data, IBM SPSS 24.0 package program was used, and qualitative data were evaluated with the themes created by the phenomenological method.
Findings- In addition to the professional reputation dimension, there is a medium and positive relationship between the sub-dimensions of the scale. Another finding obtained in the scope of the research is that healthcare professionals experience 51.2% social stigma. T-test results show that there is no difference in scale total score and sub-dimensions according to gender and marital status, while ANOVA Test results show that there is no difference in the same variables according to age and educational status (p> 0.05). In comparisons made between occupational groups, it was observed that technician and technician groups showed negative differences compared to nurses (p <0.05). As a result of qualitative evaluations, it has been observed that healthcare professionals mostly avoid people from themselves and the injustices in their salary payment processes as negative situations.
Conclusion- It is important to work on raising social awareness about the reasons and negative consequences of social stigmatization. It is thought that studies should be conducted to improve the sense of self in healthcare professionals in order to decrease the perception of social stigmatization, which has a very negative impact in the long term. Reducing negative emotions and thoughts in healthcare professionals, who are the main actors in maintaining the quality of service during the provision of health services, is an important issue that should not be ignored outside the epidemic process.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, pandemic, healthcare workers, social stigma

Kaynakça

• Açıkel, G. Y., & Pakyüz, S. Ç. (2015). Akciğer tüberkülozlu hastalarda damgalanmanın değerlendirilmesi. FN Hem. Dergisi, 23(2), 136-145.
• Adom, Dickson, and Jephtar Adu Mensah. "The Psychological Distress and Mental Health Disorders from COVID-19 Stigmatization in Ghana." Social Sciences & Humanities Open, 1-22 (http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3599756 Erişim Tarihi: 29/06/2020)
• Arslanoğlu-Çetin Ece (2016) Koşullu Salıverme İle Tahliye Olmuş Hükümlülerde Damgalanma Algısı ve Damgalanma İle Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişki T.C. İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Aslan, R. (2020). Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Covid-19. Ayrıntı Dergisi, 8(85).
• Badrfam R, Zandifar A, Arbabi M. Mental Health of Medical Workers in COVID-19 Pandemic: Restrictions and Barriers. J Res Health Sci. 2020; 20(2); e00481.
• Bernard H.R. (2013) ‘Social Research Methods- Qualitative and Quantitative Approaches’ SagePublications (S:20-21) ISBN: 978-1-4129-7854-5
• Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., & Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet.
• Bruns, Debra Pettit, Nina Vanessa Kraguljac, and Thomas R. Bruns. (2020)"COVID-19: Facts, Cultural Considerations, and Risk of Stigmatization." Journal of Transcultural Nursing 31.4: 326-332.
• Budhwani, H., & Sun, R. (2020). Creating COVID-19 Stigma by Referencing the Novel Coronavirus as the “Chinese virus” on Twitter: Quantitative Analysis of Social Media Data. Journal of Medical Internet Research, 22(5), e19301.
• Çam, O., & Çuhadar, D. (2011). Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalanma süreci ve içselleştirilmiş damgalanma. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(3), 136-140.
• Chua, S. E., Cheung, V., McAlonan, G. M., Cheung, C., Wong, J. W., Cheung, E. P., ... & Lee, P. W. (2004). Stres and psychological impact on SARS patients during the outbreak. The Canadian Journal of Psychiatry, 49(6), 385-390.
• Demirkıran Bedriye Cansu (2019) Sedef Hastalarında İçselleştirilmiş Damgalanma Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi T.C. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Doğanavşargil-Baysal, G. Ö. (2013). Damgalanma ve ruh sağlığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 22(2), 239-251.
• Ertem, M . (2020). COVID-19 Pandemisi ve Sosyal Damgalama . İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi , 5 (2) , 135-138 .
• Grbich C.,(2007) Qualitative Data Analysis ‘Qualitative Data Analysis’ (S. 3-14), ‘Phenomenology’ (S.84-94) SagePublications ISBN 97-1-4129-2142-8.
• Güler A., Halıcıoğlu H.B. ve Taşğın S. (2013) ‘Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri – Fenomenolojik Araştıma’ S:234-255 Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Hawryluck, L., Gold, W. L., Robinson, S., Pogorski, S., Galea, S., & Styra, R. (2004). SARS control and psychological effects of quarantine, Toronto, Canada. Emerging Infectious Diseases, 10(7), 1206.
• Hocaoğlu Ç ve Erdoğan A. (2020) COVID-19 ve İntihar, Türkiye Klinikleri, Ankara.
• Hopman, Joost, Benedetta Allegranzi, and Shaheen Mehtar. (2020)"Managing COVID-19 in low-and middle-income countries." Jama 323.16 1549-1550.
• Karslıoğlu Sena (2018) The Experience of Receiving a Tuberculosis Diagnosis and Stigmatization: A Qualitative Study. İstanbul Bilgi University Institute of Social Scıences Clinical Psychology Master’s Degree Program, İstanbul
• Koçel Tamer (2013) İşletme Yöneticliği, Beta Basım Yayım, İstanbul. SS:636
• Kohrt, B. A., Turner, E. L., Rai, S., Bhardwaj, A., Sikkema, K. J., Adelekun, A., ... & Jordans, M. J. (2020). Reducing mental illness stigma in healthcare settings: Proof of concept for a social contact intervention to address what matters most for primary care providers. Social Science & Medicine, 250, 112852.
• Kuş E. (2007) ‘Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri- Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri: Nicel mi? Nitel mi?’ (S.11, 15, 78, 84,) Anı Yayıncılık, Ankara ISBN 6376-01-5
• Liu, W., Wang, H., Lin, Y., & Li, L. (2020). Psychological status of medical workforce during the COVID-19 pandemic: a cross-sectional study. Psychiatry Research, 112936.
• Liu, X., Shao, L., Zhang, R., Wei, Y., Li, J., Wang, C., ... & Zhou, F. (2020). Perceived Social Support and Its Impact on Psychological Status and Quality of Life of Medical Staffs After Outbreak of SARS-CoV-2 Pneumonia: A Cross-Sectional Study.
• Logie, Carmen H., and Janet M. Turan. "How do we balance tensions between COVID-19 public health responses and stigma mitigation? Learning from HIV research." AIDS and Behavior (2020): 1-4.
• Maunder, R., Hunter, J., Vincent, L., Bennett, J., Peladeau, N., Leszcz, M., & Mazzulli, T. (2003). The immediate psychological and occupational impact of the 2003 SARS outbreak in a teaching hospital. Cmaj, 168(10), 1245-1251.
• Ramaci, T., Barattucci, M., Ledda, C., & Rapisarda, V. (2020). Social Stigma during COVID-19 and its impact on HCWs outcomes. Sustainability, 12(9), 3834.
• Singh, R., & Subedi, M. (2020). COVID-19 and stigma: Social discrimination towards frontline healthcare providers and COVID-19 recovered patients in Nepal. Asian journal of psychiatry.
• Sotgiu, G., Carta, G., Suelzu, L., Carta, D., & Migliori, G. B. (2020). How to demystify COVID-19 and reduce social stigma. Int J Tuberc Lung Dis, 24(6), 640-642.
• Verma, S., Mythily, S., Chan, Y. H., Deslypere, J. P., Teo, E. K., & Chong, S. A. (2004). Post-SARS psychological morbidity and stigma among general practitioners and traditional Chinese medicine practitioners in Singapore. Ann Acad Med Singapore, 33(6), 743-8.
• Williams, J., & Gonzalez-Medina, D. (2011). Infectious diseases and social stigma. Applied Innovations and Technologies, 4(1), 58-70.
• World Health Organization. (2020). Mental health and psychosocial considerations during the COVID-19 outbreak, 18 March 2020 (No. WHO/2019-nCoV/MentalHealth/2020.1). World Health Organization.
• Yalçınay Merve (2015) Discrimination and Grief Symptoms in Cancer Patients Republic of Turkey Bahceşehir University Graduate School of Social Sciences Clinical Psychology Perceived Stigmatization İstanbul.
• Zhang, Z., Liu, S., Xiang, M., Li, S., Zhao, D., Huang, C., & Chen, S. (2020). Protecting healthcare personnel from 2019-nCoV infection risks: lessons and suggestions. Frontiers of Medicine, 1-3.1
• https://www.psikiyatri.org.tr/uploadFiles/243202003110-DamgalanmaCOVID.pdf (Erişim Tarihi: 01/08/2020)