DESTEKLEYİCİ ÖRGÜT İKLİMİNİN İŞE ADANMIŞLIK ÜZERİNE ETKİSİNDE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞUN ROLÜ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 307 - 330, 31.07.2023

Mecbure Aslan , Mehtap Şeker Kayar

https://doi.org/10.33723/rs.1318350

Öz

Bu çalışmanın temel amacı destekleyici örgüt iklimi ve işe adanmışlık arasındaki ilişkide psikolojik iyi oluşun aracılık ve düzenleyicilik rolü olup olmadığını tespit etmektir. Araştırma İzmir ve Adana illerindeki yiyecek-içecek sektöründe faaliyet gösteren orta ve büyük işletmelerdeki çalışanlarla gerçekleştirilmiştir. 397 çalışan, gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Araştırmada veriler SPSS, AMOS ve Process Macro programları kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçeklerin geçerliliğini tespit etmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmış, değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için de korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırmada regresyon analizi ve aracılığı tespit etmek üzere yapısal eşitlik modeli uygulanmış, AMOS programından faydalanılmış, düzenleyici etki için Process Macro kullanılmıştır. Ulaşılan bulgular, algılanan destekleyici örgüt ikliminin psikolojik iyi oluş ve işe adanmışlık üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Bunun yanı sıra destekleyici örgüt iklimi ile işe adanmışlık arasında psikolojik iyi oluşun kısmi aracı olduğu ve düzenleyicilik rolünün bulunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Destekleyici Örgüt İklimi, Psikolojik İyi Oluş, İşe Adanmışlık

The Role of Psychological Well-Being in the Effect of Supportive Organizational Climate on Work Engagement

Öz

The main purpose of this study is to determine whether psychological well-being has a mediating and moderating role in the relationship between supportive organizational climate and work engagement. The research was carried out with the employees of medium and large business operating in the food and beverage sector in the provinces of İzmir and Adana. 397 employees voluntarily participated in the research. In the research, the data were analyzed using SPSS, AMOS and Process Macro programs. Confirmatory factor analysis (CFA) was applied to determine the validity of the scales correlation analysis was also performed to determine the relationships between the variables. Structural equation modeling was applied in the research to determine regression analysis and mediating, benefited from AMOS program, process Macro is used for moderating effect. The findings showed that the perceived supportive organizational climate has an effect on psychological well-being and work engagement. In addition, it has been observed that there is a partial mediating of psychological well-being and moderating role between supportive organizational climate and work engagement.

Anahtar Kelimeler

Supportive Organizational Climate, Psychological Well-Being, Work Engagement.

Kaynakça

• Arı, S. (2011). Örgüt ikliminin işle bütünleşme üzerine etkisi ve bir uygulama., İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ardıç, K., & Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: İşle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (32), 21-46.
• Armstrong, M. (2008). Strategic human resource management (4th ed.). London, UK: Kogan Page.
• Aydoğan, İ. (2019) Öğretmenlerin psikolojik iyi oluş düzeylerinin yordayıcısı olarak okul iklimi algıları (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Bal, E. A. (2009). İnsan kaynakları alanında yeni bir kavram: işe gönülden adanma (engagement) ve türkiye’de durum. İnsan Kaynakları ve Yönetim Dergisi, 11(6).
• Bakker, A. B., & Albrecht, S. (2018). Work engagement: Current trends. Career Development International, 23(1), 4–11.
• Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2008). Towards a model of work engagement. Career Development İnternational, 13(3), 209-223.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & stress, 22(3), 187-200
• Brunetto, Y., Teo, S. T., Shacklock, K., and Farr‐ Wharton, R. (2012). Emotional intelligence, job satisfaction, well‐ being and engagement: Explaining organisational commitment and turnover intentions in policing. Human Resource Management Journal, 22(4), 428-441.
• Baykal, E. (2019). Yenilikçi örgüt iklimi: İşe adanma üzerine etkisi. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi,1(3),266-279.
• Cooke, R. A., & Rousseau, D. M. (1988). Behavioral norms and expectations: A quantitative approach to the assessment of organizational culture. Group & Organization Studies, 13(3), 245-273.
• Diener, E., Wirtz, D., Biswas-Diener, R., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D. W. and Oishi, S. (2009). New measures of well-being, In Assessing well-being (pp. 247-266). Springer, Dordrecht.
• Esen, E. (2009). Çalışanların örgüte cezbolması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30(1), 377-390.
• Greenier, V., Derakhshan, A., & Fathi, J. (2021). Emotion regulation and psychological well-being in teacher work engagement: a case of british and iranian english language teachers. System, 97, 1–17.
• Hughes, L. W., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2008). A study of supportive climate, trust, engagement and organizational commitment. Journal of Business & Leadership: Research, Practice, and Teaching (2005-2012), 4(2), 51-59.
• Huppert, F. A. (2009). Psychological well‐being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 1(2), 137-164.
• Karcıoğlu, F. (2001). Örgüt kültürü ve örgüt iklimi ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2).
• Keyes, C. L., Shmotkin, D. and Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007-1022.
• Kır S. (2021). Hizmetkâr Liderlik Tarzının İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Algılanan Örgütsel Adaletin Aracı Rolü. İstanbul Ticaret Üniverstesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
• Kilis, S. ve Yıldırım, Z. (2018). Sorgulayıcı öğrenme topluluğu üst biliş ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 665-679.
• Korkmaz E. V. (2019). Kadın Çalışanlara Yönelik Destekleyici Örgüt İkliminin Psikolojik Sahiplenme ve Yılmazlık Düzeyleri Üzerine Etkisi Araştırması. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Konya.
• Leiter, M.P. & Bakker, A.B., (2010). Work engagement: introduction. In: Bakker, A.B., Leiter, M.P. (Eds.), Work Engagement: A Handbook of Essential Theory and Research. Psychology Press, New York, NY, pp. 1–9.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate—employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 29(2), 219-238.
• Melwin Joy, M. and Sinosh P K,. (2016). Employee engagement - an empirical study on implications for psychological well being. International Journal of Management, 7(5), 183–187.
• Oktavia, J., Eva, N. and Achmad, G. (2020). The Correlation of psychological well-being with work engagement for millennial workers in Malang city, in International Conference of Psychology, KnE Social Sciences, pages 336–351.
• Özer P.S., Topaloğlu, T., & Timurcanday Özmen, Ö. N. (2013). Destekleyici örgüt ikliminin, psikolojik sermaye ile iş doyumu ilişkisinde düzenleyici etkisi. Ege Academic Review, 13(4),437-447.
• Özkalp, E., & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker tarafindan geliştirilmiş olan işe angaje olma ölçeğinin Türkçe’de güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), 1-19.
• Rogg, K. L., Schmidt, D. B., Shull, C., & Schmitt, N. (2001). Human resource practices, organizational climate, and customer satisfaction. Journal of Management, 27(4), 431-449.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
• Ryff, C. D. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83(1), 10–28.
• Ryff, C. D. and Singer, B. (1996). Psychological well-being: Meaning, measurement, and implications for psychotherapy research, Psychotherapy and Psychosomatics, 65(1), 14-23.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their relationship with burnout and engagement: A multi‐sample study. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(3), 293-315.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71–92.
• Shimazu, A., Schaufeli, W. B., Kubota, K., & Kawakami, N. (2012). Do workaholism and work engagement predict employee psychological well-being and performance in opposite directions?, Industrial Health, 50(4), 316-321.
• Sonnentag, S., Mojza, E. J., Binnewies, C., & Scholl, A. (2008). Being engaged at work and detached at home: A week-level study on work engagement, psychological detachment, and affect. Work & Stress, 22(3), 257-276.
• Sonnentag, S., Dormann, C., & Demerouti, E. (2010). Not all days are created equal: The concept of state work engagement. In A. B. Bakker, & M. P. Leiter (Eds.). Work engagement: A handbook of essential theory and research (pp. 25–38). New York: Psychology Press.
• Tanjung, S. R. (2021, June). The Influence of organizational climate support on psychological well-being and employee loyalty with psychological capital as mediating variables. In Sixth Padang International Conference On Economics Education, Economics, Business and Management, Accounting and Entrepreneurship (PICEEBA 2020) (pp. 506-509). Atlantis Press.
• Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 374-384.
• Temiz, Ü. (2016). Destekleyici Örgüt İklimi ve Psikolojik Sermayenin Yenilikçilik Eğilimine Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Terlemez, A. G. (2012). İşveren markasının, işe adanmışlık ve işten ayrılma niyeti ile ilişkisinde örgütsel çekiciliğin rolü: Türk Hava Yolları örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitü Müdürlüğü, İstanbul.
• Tesi, A., Aiello, A., & Giannetti, E. (2019). The work-related well-being of social workers: Framing job demands, psychological well-being, and work engagement. Journal of Social Work, 19(1), 121-141.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalişma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatişmasi ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 155-179.