KİŞİ-ÖRGÜT UYUMUNUN PROSOSYAL SES ÇIKARMA DAVRANIŞINA ETKİSİNDE ETİK LİDERLİĞİN ROLÜ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 301 - 326, 31.07.2024

Şerife Karagöz

https://doi.org/10.33723/rs.1517949

Öz

Araştırmanın amacı, kişi-örgüt uyumunun prososyal ses çıkarma davranışına etkisinde etik liderliğin rolünü tespit etmektir. Araştırma, Antalya ilinde faaliyet gösteren kamu ve özel sektör çalışanları ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde, istatistik paket programlarından (SPSS 22 ve AMOS 24) yararlanılmıştır. Ölçme araçlarının yapısal geçerliliği doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Ölçeklerin güvenirliği iç tutarlılık katsayıları hesaplanarak değerlendirilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde tanımlayıcı istatistikler ile korelasyon ve yapısal eşitlik modeli analizleri kullanılmıştır. Araştırma sürecinde, verilerin toplanması için anket yöntemi kullanılmış olup, örnekleme yöntemi olarak kolayda örnekleme tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda, kişi-örgüt uyumunun etik liderlik ve prososyal ses çıkarma davranışı sergileme düzeylerini pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Bununla birlikte etik liderlik prososyal ses çıkarma davranışını pozitif yönde ve anlamlı olarak etkilediği belirlenmiştir. Aynı zamanda kişi-örgüt uyumunun prososyal ses çıkarma davranışı üzerindeki etkisinde etik liderliğin düzeyinde aracılık rolüne sahip olduğu görülmüştür. Bu çalışma, yazında daha önceden ele alınmamış olan bu üç değişkenin bir araya getirildiği araştırma modeli ile önemli bir katkı sağlayabilir. Ayrıca Türkçe yazında genellikle “çalışan sesliliği” ve “ses çıkarma davranışı” gibi kavramlar üzerine odaklanılmakta fakat bu çalışmada “prososyal ses çıkarma davranışı” kavramının öne çıkarılmak istenilmesinin bu çalışmanın özgünlüğünü ve önemini oluşturacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kişi-Örgüt Uyumu, Etik Liderlik, Prososyal Ses Çıkarma Davranışı

The Role of Ethical Leadership in the Impact of Person-Organization Fit on Prosocial Voice Behavior

Öz

The aim of the study is to determine the role of ethical leadership in the impact of person-organization fit on prosocial voice behavior. The research was conducted with public and private sector employees operating in the province of Antalya. Statistical package programs (SPSS 22 and AMOS 24) were utilized for data analysis. The structural validity of measurement tools was tested through confirmatory factor analysis, and reliability was assessed using internal consistency coefficients. Descriptive statistics, correlation analyses, and structural equation modeling were employed to analyze the research data. Data collection involved the use of a survey method, and convenience sampling was chosen as the sampling method. The study found that person-organization fit positively and significantly influences the levels of ethical leadership and prosocial voice behavior. Additionally, ethical leadership was found to positively and significantly affect prosocial voice behavior. Furthermore, it was observed that ethical leadership plays a mediating role in the impact of person-organization fit on prosocial voice behavior. This study may contribute significantly by integrating these three variables into a research model that has not been previously addressed in the literature. Moreover, while Turkish literature generally focuses on concepts like “employee voice” and “voice behavior” emphasizing the concept of “prosocial voice behavior” in this study is believed to enhance its uniqueness and importance.

Anahtar Kelimeler

Person-Organization Fit, Ethical Leadership, Prosocial Voice Behavior

Kaynakça

• Akhmadi, A., Hendryadi, Suryani, Sumail, L. O., & Pujiwati, A. (2023). Islamic work ethics and employees’ prosocial voice behavior: The multi-role of organizational identification. Cogent Social Sciences, 9(1), 2174064.
• Aksoy Kuru, S. (2020). Etik liderlik ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişki: Kişi örgüt uyumunun aracılık etkisi. Business and Economics Research Journal, 11(2), 515-530.
• Alparslan, A. M., Çiçek, H. & Soydemir, S. (2015). Birey-örgüt uyumunu güçlendiren öncül: İşyeri arkadaşlığı. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 32, 175-194.
• Bandura, A. (1977). Social learning theory Englewood Cliffs: NJ: Prentice-Hall.
• Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: Wiley
• Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The leadership quarterly, 17(6), 595-616.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97, 117- 134.
• Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of management, 31(6), 874-900.
• Dhar, R. L. (2016). Ethical Leadership and its impact on service innovative behavior: The role of LMX and job autonomy, Tourism Management, 57, 139-148
• Elçi, M. Alpkan, L. & Çekmecelioğlu, G. H. (2008). The ınfluence of person organization fit on the employee’s perception of organizational performance. 4th International Strategic Management Conference, Sarajevo, Bosnia-Herzegovnia, 19-21, 58-593.
• Gamarra, M. P., & Girotto, M. (2022). Ethical behaviour in leadership: A bibliometric review of the last three decades. Ethics and Behaviour, 32(2), 124-146.
• George, D. & Mallery, P. (2019). IBM spss statistics 25 step by step: A simple guide and reference. fifteenth edition. Routledge Press.
• Goode, W. J. (1960) A theory of role strain, American Sociological Review, 25, 483-496.
• Grobler, S., & Grobler, A. (2021). Ethical leadership, person-organizational fit, and productive energy: A South African sectoral comparative study. Ethics & Behavior, 31(1), 21-37.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Jr., Black, W. C., Babin, B. J. and Anderson, R. E. (2009). Multivariate data Analysis. NJ: Prentice Hall.
• Heale, R., & Twycross, A. (2015). Validity and reliability in quantitative studies. Evidence Based Nursing, 18(3), 66-67.
• Hirschman, A. (1970). Exit, voice, and loyalty: Responses to decline in firms, organizations, and states. MA: Harvard University Press.
• Howard, M. C. & Holmes, P. E. (2020). Social courage fosters both voice and silence in the workplace, Journal of Organizational Effectiveness: People and Performance, 7(1), 53-73.
• Hu, L. & Bentler, P.M. (1999). Cutoff criteria for FIT indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, SEM, 6(1), 1-55.
• Kanten, P., Pazarcık, Y., Durmaz, M. G. & Arda, B. (2022). İşyerinde sosyal cesaretin prososyal ses çıkarma davranışı üzerindeki etkisinde proaktif kişiliğin aracılık rolünün belirlenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(4), 2867-2877.
• Karaburç, A. E. (2022). Belediyelerde yöneticilerin etik liderlik davranışlarının çalışanların birey-örgüt uyumu üzerindeki etkileri [Master Thesis, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi].
• Kerse, G. (2021). A leader indeed is a leader in deed: The relationship of ethical leadership, person–organization fit, organizational trust, and extra-role service behavior. Journal of Management & Organization, 27(3), 601-620.
• Kristof, A. L. (1996), Person-Organization Fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Personnel Psychology. 49, 1-49.
• Lawler, E. J. & Thye, S. R. (1999). Bringing emotions into social exchange theory. Annual Review of Sociology, 25, 217-244.
• LePine, J. A., & Van Dyne, L. (2001). Voice and cooperative behavior as contrasting forms of contextual performance: evidence of differential relationships with big five personality characteristics and cognitive ability. Journal of Applied Psychology, 86(2), 326-336.
• LePine, J. A., & Van Dyne, L. (1998). Predicting voice behavior in work groups. Journal of Applied Psychology, 83(6), 853-868.
• Li, C., & Wu, K. (2015). Investigation of motive between transformational leadership and prosocial voice: An empirical study in China. International Journal of Leadership Studies, 9(1), 115-130.
• Matkar, A. (2012). Cronbach’s Alpha reliability coefficient for standard of customer services in maharashtra state cooperative bank. The IUP Journal of Bank Management, 11(3), 89-95.
• Mea, M. H. C. D. (2024). Can ethical leadership using the person-organization fit as a mediating role encouraging subordinate ethical behavior? Maker: Journal Manajement, 10(1), 24-38.
• Meydan, C. H. & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Morrison, E. W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management Annals, 5(1), 373-412.
• Netemeyer, R. Boles, J. Mckee, D. & Mcmurrian, R. (1997). An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context. Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• Neubert, M. J., Wu, C., & Roberts, J. A. (2013). The influence of ethical leadership and regulatory focus on employee outcomes. Business Ethics Quarterly, 23(02), 269- 296.
• Ng, T. W. & D. C. Feldman. (2012). Employee voice behavior: A meta-analytic test of the conservation of resources framework. Journal of Organizational Behavior, 33(2), 216-234.
• Nunnally, J. (1978). Psychometric theory. McGraw-Hill.
• Qi, Y., & Ming-Xia, L. (2014). Ethical leadership, organizational identification and employee voice: examining moderated mediation process in the Chinese insurance industry. Asia Pacific Business Review, 20(2), 231-248.
• Sadeghian, S., Rahimnia, F., Shirazi, A. & Kaffashpoor, A. (2018). Investigating the effect of prosocial voice on psychological empowerment of employees. European Journal of Sustainable Development, 7(2), 191-202.
• Seçilmiş, C. & Ceylanlar, N. A. (2019). Birey-örgüt uyumunun etik algı ve örgütsel bağlılık arasındaki aracılık etkisi: Helal konseptli otel işletmelerinde bir araştırma. İş Ahlakı Dergisi, 12(1), 39-73.
• Sidal, Ö., & Akbaba, A. (2023). The moderating role of ethical leadership in the relationship between person-organization fit and organizational commitment: A case study in accomodation establishments. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 857-886.
• Tang, P. M. (2016). Ethical leadership in social enterprises: Multilevel investigation of its inflfluence on team and individual prosocial voice [Master Thesis, Lingnan University].
• Tuna, M., Bircan, H. & Yeşiltaş, M. (2012). Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 26 (2), 143-156.
• Van Dyne, L. & Lepine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: Evidence of construct and predictive validity. Academy of Management Journal, 41(1), 108-119.
• Van Dyne, L., & LePine, J. A. (1998). Helping and voice extra-role behaviors: Evidence of construct and predictive validity. Academy of Management journal, 41(1), 108-119.
• Yavuz, A. (2022). Psikolojik sahiplenme birey-örgüt uyumu, işgören sesliliği ve motivasyon araçları perspektifinden değerlendirme. Eğitim Yayınevi.
• Yonathan, A., & Satrya, A. (2019). Effect of benevolent leadership on prosocial voice behavior and upward safety communication with perceived organizational support as mediation. In K. S. Soliman (Ed.), Proceedings of the 33rd International Business Information Management Association Conference, IBIMA 2019: Education Excellence and Innovation Management through Vision (pp. 8035-8046). International Business Information Management Association, IBIMA.
• Zhu, W., He, H., Treviño, L. K., Chao, M. M., & Wang, W. (2015). Ethical leadership and follower voice and performance: The role of follower identifications and entity morality beliefs. The Leadership Quarterly, 26(5), 702-718.