POSTMODERN YOKSULLUK KARŞISINDA DİNDAR TAVRINA DAİR SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 10, 29 - 64, 01.12.2016

Erol Sungur

Öz

Postmodern tüketim anlayışı en ücra bölgeleri dahi etkiler olmuştur. Herkesin tüketime teşvik edildiği bir ortamda, yoksullar bu yarışta geri bırakılmaktadır. Çünkü onlar tüketim için gerekli şartları yerine getiremeyen gruplardır. Yoksulları dikkate alması beklenen dindarlar, son dönemlerde bu görevlerini yerine getirmedikleri iddiasıyla eleştirilmektedir. Bu makale, dindarların postmodern tüketim karşısında ne tür bir tavır takındıklarını görmek için yapılan yerel bir alan araştırmasını içermektedir. Araştırma Rize İl merkezinde yaşayan ve çalışan otuz dindar katılımcıyla, mülakat tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Örneklem beş vakit namazını kılan, orucunu tutan ve diğer dini ibadetlerini yerine getiren dindarlardan müteşekkildir. Örnekleme sorulan sorular, kendileri hakkında değil, daha çok diğer dindarların sosyal davranışlarına yönelik yorumları içermektedir. Araştırma sonucuna göre; zenginleşen dindarların zekatlarını vermedikleri, fakir ve yoksulları unuttukları, toplumun diğer bireylerinden kendilerini daha seçkin ve üstün gördükleri, sahip oldukları zenginlikle gösteriş yaptıkları gibi düşünceler ortaya çıkmıştır

Anahtar Kelimeler

Postmodern Tüketim, Yoksulluk, Dindarlar, Din Sosyolojisi

بحث حول موقف المتدين حيال الفقر في ما بعد الحداثة

Öz

 إنّ مفهوم الاستهلاك في ما بعد الحداثة صار ذا تأثير حتى في أقصى المناطق. في محيط سباقي يُشَجَّع فيه

الاستهلاك تخلف الفقراء لأنهم مجموعة لم تستطع الوفاء بشروط الاستهلاك. وفي الآونة الأخيرة يوجَّه النقد إلى

المتدينين الذين يُتوقَّع منهم أن ينتبهوا إلى الفقراء. يناقش هذا االبحث نتيجة عمل ميداني تم القيام به لرصد موقف

المتدينين حيال الاستهلاك في ما بعد الحداثة. تم هذا العمل الميداني في مركز مدينة ريزه عن طريق إجراء مقابلات مع

ثلاثين متدينا ذوي عمل وهم من القائمين بالصلاة والصوم والعبادات الأخرى. تحتوي الأسئلة الموجهة لأفراد العينة

تعليقات عن المتدينين بشكل عام لا عن المشاركين أنفسهم. وفي نهاية العمل تبين لنا ملاحظات منها أن المستغنين من

المتدينين انقطعوا عن تأدية الزكاة ويعتبرون أنفسهم متميزين بمكانة عالية قياسا بعامّة المجتمع وينسون الفقراء.

Anahtar Kelimeler

الاستهلاك في ما بعد الحداثة, الفقر, التدين, علم الاجتماع الديني

A Sociological Research on the Attitude of Religious People against Postmodern Poverty

Öz

The postmodern consumption understanding has been affecting even the remotest regionWithin the atmosphere that everyone is encouraged to consume, the poor people are outdistanced in this race. Because, they are the groups, which are unable to fulfill the requirements for consumption atmosphere. The religious people, who are supposed to take the poor people into consideration, are criticized with the claims of not performing this duty recently. This article includes a local area study carried out to see what kind of attitude the religious people have against postmodern consumption. The research was carried out with thirty religious participants, who work and live in the province center of Rize, by using interview technique. The sample has been consisted of the religious people; who perform five times prayer a day, fast, and fulfill other religious serviceThe questions that are asked to the sample are about their comments on the social behaviors of the other religious people, rather than being about themselveAccording to the result of the study, the thoughts that have emerged were: the richer the religious people get, the less they practice charity, they start forgetting the poor people, they consider themselves as more distinguished and superior than the other people of the society, and they demonstrate with the richness they have.

Anahtar Kelimeler

Postmodern consumption, poverty, religious, sociology of religion

Kaynakça

• Arslan, Hüsamettin, “Önsöz”, John W. Murphy, Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Eleştiri, çev. Hüsamettin Arslan, İstanbul: Paradigma, 2000. Barbarosoğlu, Fatma, İmaj ve Takva, İstanbul: Profil Yayıncılık, 2010. Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu, çev. Hazal Deliceçaylı, Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012. Baudrillard, Jean, Nesneler Sistemi, çev. Oğuz Adanır, Aslı Karamollaoğlu, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2011. Bauman, Zygmunt, Küreselleşme, çev. Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012. Bauman, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum, çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011. Bauman, Zygmunt, Etiğin Tüketiciler Dünyasında Bir Şansı Var Mı?, çev. Funda Çoban, İnci Kantarcı, Ankara: De ki Basım Yayıncılık, 2010. Bulaç, Ali, Postmodern Kaosta Kıble Arayışı, İstanbul: İnkılap Yayıncılık, 2012. Chaney, David, Yaşam Tarzları, çev. İrem Kutluk, Ankara: Dost Kitabevi, 1999. Eagleton, Terry, Postmodernizmin Yanılsamaları, çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011. Galbraith, John Kenneth, İktisat Tarihi, çev. Müfit Günay, Ankara: Dost Kitabevi, 2010. Gül, Ali Rıza, “Tüketimde Meşruiyet Sorunu ve Kur’an”, Dini Araştırmalar Dergisi, 12, (2009): 59-96. Haenni, Patrick, Piyasa İslamı İslam Suretinde Neoliberalizm, çev. Levent Ünsaldı, Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı, 2011. Harvey, David, Postmodernliğin Durumu, çev. Sungur Savran, İstanbul: Metis Yayınları, 1999. Illich, Ivan, Şenlikli Toplum, çev. Ahmet Kot, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011. Kemerlioğlu, Eyüp, Toplumsal Tabakalaşma ve Hareketlilik, İzmir: Saray Kitabevi, 1996. Kete, Nazmiye, “Yoksulluk, Mahremiyet ve Ölüm İlişkisini Medya Üzerinden Okumak”, Medya Mahrem, (ed.) Hüseyin Köse, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2011. Kırdar, Yalçın, Postmodern Pazarlama ve Tüketim Kültürü, İstanbul: Moss Akademi, 2012. Kurt, Abdurrahman, İşadamlarında Dindarlık ve Dünyevileşme, Bursa: Emin Yayıncılık., 2009. Lefebvre, Henri, Modern Dünyada Gündelik Hayat, çev. Işın Gürbüz, İstanbul: Metis Yayınları, 2010. Macit, Mustafa, “Yoksulluk ve Din”, Din Sosyolojisi El Kitabı, (ed.) Niyazi Akyüz, İhsan Çapcıoğlu, Ankara: Grafiker Yayıncılık., 2012. Marcuse, Herbert, Karşıdevrim ve Başkaldırı, çev. Gürol Koca, Volkan Ersoy, İstanbul: Ara Yayıncılık, 1991. Miller, Geoffrey, Tüketimin Evrimi Cinsiyet, Statü ve Tüketim, çev. Gülçin Vardar, İstanbul: Alfa Bilim Yayıncılık, 2012. Murphy, John W., Postmodern Sosyal Analiz ve Postmodern Sosyal Eleştiri, çev. Hüsamettin Arslan, İstanbul: Paradigma, 2000. Odabaşı, Yavuz, Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2013. Özbolat, Abdullah, “Postmodern Perspektifte Tüketimin Toplumsal Anlamına Sosyolojik Bir Yaklaşım”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17, (2012): 117-129. Peters, Frank, “Religion and Schools in a Liquid World”, Journal of Social Sciences, 8, (2012): 447-453. Sennett, Richard, Karakter Aşınması Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, çev. Barış Yıldırım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2012. Simmel, Georg, Bireysellik ve Kültür, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları, 2009. Slater, Don, “İhtiyaçlar/İstekler”, çev. Mualla Yıldız, Temel Sosyolojik Postmodern Yoksulluk Karşısında Dindar Tavrına Dair Sosyolojik Bir... 31 Dikotomiler, (ed.) Chris Jenks, (çev.ed.) İhsan Çapcıoğlu, Ankara: Birleşik Yayıncılık, 2012, s. 429-446. Şahin, Çağatay Edgücan, “Tüketim Toplumu: Mükemmele Evrilen Politika”, Medya, Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları, (der.) Banu Dağtaş, Erdal Dağtaş, Ankara: Ütopya Yayıncılık, 2009, s. 103-142. Tekin, Mustafa, Kutsal Sekülarizm, İstanbul: Açılım Kitap, 2011. Turner, Robyne S., “The Politics of Design and Development in the Postmodern Downtown”, Journal of Urban Affairs, 24, (2002): 533- 548. Twenge, Jean M., Campbell, W. Keith, Asrın Vebası: Narsisizm İlleti, çev. Özlem Korkmaz, İstanbul: Kaknüs Yayıncılık, 2010. Ülgener, Sabri F., Zihniyet ve Din, İstanbul: Der Yayınları, 1981. Weber, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev. Gülistan Solmaz, Ankara: Alter Yayıncılık, 2010. White, Jenny B., “İslamcılığın Açmazları”, Kültür Fragmanları Türkiye’de Gündelik Hayat, (haz.) Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber, İstanbul: Metis Yayınları, 2012, s. 201-226. Yıldırım, Ali, Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011. Yılmaz, Hüseyin, “Türk Müslümanlığı, Dindarlık ve Modernlik”, İslamiyat, 5, (2002): 57-66. Yunus, Muhammed, Yoksulluğun Bulunmadığı Bir Dünyaya Doğru, çev. Gülden Şen, İstanbul: Doğan Kitap, 1999. Zorlu, Abdülkadir, Modern Tüketim Tarihinden Tüketim Araştırmalarına Tüketim Sosyolojisi, Ankara: Glocal Yayıncılık, 2006. Zorlu, Abdülkadir, Üretim ve Tüketim Teorileri, Ankara: Glocal Yayıncılık, 2006.