ÂDEM İLE HAVVA’NIN YERYÜZÜNDE İŞLEDİKLERİ İDDİA EDİLEN İLK GÜNAH: ŞİRK (A’RÂF SÛRESİ, 189-190. ÂYETLER BAĞLAMINDA)

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 7, 65 - 101, 01.12.2015

Muhammet Yılmaz

Öz

Bu makalede, Kur’an’da insanın ilk yaratılışına işaret edilerek, “Sizi bir tek nefisten yaratan ve gönlünün huzura kavuşacağı eşini de ondan var eden Allah’tır” ilâhî hitaptan (A’râf, 7/189) hareketle, âyette geçen “nefs-i vâhide/bir tek nefis” ve “zevc/eş” kavramlarıyla kimlerin kastedildiği incelenmiştir. Zira söz konusu âyette geçen “nefs-i vâhide” ve “zevc” kavramlarıyla, ilk insan Âdem ile onun eşi Havva kastedildiği takdirde, bir sonraki 190. âyette geçen, “Fakat (Allah) onlara kusursuz bir çocuk verince, kendilerine verdiği bu çocuk hakkında şirke düştüler” sözüyle bu çiftlerin aynı zamanda şirke düştükleri söylenmiş olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

A’râf 189-190, Âyet, Şirk, Âdem ve Havva

( الإثم الأول في الأرض المزعوم ارتكابه كان من قبل آدم وحواء: الشرك (في سياق آيتي 189-190 من سورة الأعراف

Öz

Eve.

ملخص: سندرس في هذا البحث المقصود بمصطلحي "النفس الواحدة" و"الزوج" انطلاقا من الخطاب الإلهي "هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا" مع إشارة إلى الخلق البشري الأوّل. وفي الآية السالف ذكرها اعتبار المقصود من مصطلحي";النفس الواحدة" و"زوج"; آدم وحواء يؤدّي إلى فهم الآية التالية لها برقم 190 "فَلَمَّا آتَاهُمَا صَالِحًا جَعَلَا لَهُ شُرَكَاءَ فِيمَا آتَاهُمَا" فهما مفاده أنهما أشركا آنذاك. فهذا الفهم بعيد جدّا عند البعض، بينما أدّى هذا الفهم عند البعض إلى زعم أن آدم وحوّاء أشركا، عن طريق إيجاد سند من الأحاديث. إنّا حاولنا أن نبين القصد الإلهي عن طريق ملاحظة الأحاديث المروية والمصطلحات الواردة في الآيات واعتبار روايات أسباب النزول والتأويلات والتعليقات على هاتين الآيتين.

Anahtar Kelimeler

الأعراف 189-190, آية, شرك, آدم, حوّاء

The First Sin Committed on Earth by Adam and Eve: Shirk (In the context of the verses of Surah Al-Araf 189-190)

Öz

In this article, it was examined that who are meant by the concept of a “single soul” and “mate” in this Qur'anic verse that pointing to the first creation of man: “He it is who did create you from a single soul, and therefrom did make his mate that he might take rest in her” (A’raf, 7/189). If the meaning of “single soul” and “mate” had been Adam and his mate Eve it would have also said that these couples fall into shirk. Because the next verse is as follows: “But when He gave unto them aright, they ascribed unto Him partners in respect of that which He had given them” (A’raf, 7/190). According to some, this is a remote possibility for Adam and Eve, but the others may argue based on the hadiths that Adam and Eve fall into shirk. We try to uncover as hard as we can go what Allah want to say in this verses taking into account hadiths on these verses, the concepts in these verses, revelation of the Qur’an about these verses and comments on this verses in the commentary in various fields.

Anahtar Kelimeler

A‟râf 189-190, chapter, Shirk, Adam and Eve

Kaynakça

• Kaynakça Abduh, Muhammed ve Muhammed Reşid Rıza, Tefsiru’l-Kur’ani’l- Hakîm: Tefsîru’l-Menâr, Beyrut: Dâru’l-fikr, 1342/1924, IV. Ağırman, Cemal, Kadının Yaratılışı: İlgili Rivayetler Bağlamında Yeni Bir Yaklaşım, İstanbul: Rağbet Yayınlan, 200l, 87-127. Âlûsî, Ebü's-Senâ Şehâbeddîn Mahmûd b. Abdullah b. Mahmud, Ruhü'l-meânî fî tefsîri'l-Kur'ani'l- azîm ve's-seb’i'l- mesânî, Beyrut: Dârü'l-Fikr, V. Ateş, Süleyman, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 1989, III. Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, İstanbul: Bayraktar Yayınları, 2003, VII. Bilmen, Ömer Nasuhi, Muvazzah İlmi Kelam, İstanbul: Engin Kitabevi, 1959. Bolay, Süleyman Hayri, “Âdem”, Ankara: DİA, 1988, I, 358-363. Bursevî, İsmail Hakkı, Rûhu’l-Beyân, Beyrut: İhyâu’t-Turâsi’l- Arabî, 1985, III. Câbirî, Muhammed Âbid, Fehmü’l-Kur’an, trc. Muhammed Coşkun, İstanbul: Mana Yayınları, 2014, I. Cessâs, Ebû Bekr Ahmed er-Râzî, Ahkâmu’l-Kur’an, Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y., III. Cevherî, Tantâvî, el-Cevâhir fî tefsîri'l-Kur'âni'l- Kerîm, Beyrut: Dârü'l- Fikr, II. Cezairî, Ebu Bekr Cabir, Eyseru't-tefasîr li kelâmi'l-aliyye’l- kebîr, Beyrut: el-Mektebetu’l- Asriyye, 2010, II. Cürcânî, Ali b. Muhammed b. Ali, et-Ta’rîfât, Beyrut: Dâru'l-kütübi’l- ilmiyye, 1983. Çelik, Ömer, Hakk’ın Dâveti Kur’ân-ı Kerîm, İstanbul: Erkam Yayınları, 2013, II. Ebû Zehre, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa b. Ahmed b. Abdullah, Zehretu’t-Tefâsîr, Kahire: Dârü’l-Fikri’l- Arabî, 2002, VI. Erdem, Mustafa, Hazreti Âdem (İlk İnsan), Ankara: Türkiye Diyanet 26 Muhammet Yılmaz Vakfı yayınları, 2011. Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı, İstanbul: İşaret Yayınları, 1999, I. Firuzabadi, Ebü't-Tahir Mecdüddin Muhammed b. Yakub b. Muhammed, Tenvîru'l-mikbâs min tefsîri İbn Abbâs, Lübnan: Dâru’l- Kütubi’l-İlmiye, 1992. Ğurâb, Mahmûd Mahmûd, Rahmetun mine'r-rahmân fî tefsîri ve işarati'l- Kur'ân min kelâm’ş-şeyhi’l- ekberi Muhyiddîn İbn’l-Arabî, Dımeşk: Matbaatu Nadr, 1989, II. Harman, Ömer Faruk, “Havva”, Ankara: DİA, 1997, XVI, 542-545. Hâzin, Alâuddin Ali b. Muhammed el-Bağdâdî, Tefsîru’l-Hâzin = Lübâbu't-te'vil fî meâni't-tenzîl, Beyrut: Dâru’l-fikr, t.y., II. İbn Acîbe, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed, el-Bahru’l- medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l- mecîd, Kahire, b.y.y., 1999, II. İbn Kesir, Ebü'l-Fidâ İmadüddîn İsmail b. Ömer, TefsÎru’l-Kur’âni’l- Azîm, Beyrut: Müessesetü’r-Reyyân, 1998, II. İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, Beyrut: Daru’s-sadr, tsz., XII. İbnu’s-Salâh, Mukaddimetu İbni’s-Salâh, thk. Aişe Abdurrahman, Kahire: Daru’l-meârif, t.s. Kandemir, Yaşar ve diğerleri, İmâm Nevevî: Riyâzü’s-Sâlihîn, İstanbul: Erkam Yayınları, 2013, II. Kannevcî , Sıddik Hasan Han, Fethü'l-beyân fî makasıdi'l-Kur'ân, Beyrut: el-Mektebetu’l- asriyye, 1992, V. Karaman, Hayreddin ve diğerleri, Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007, II. Kâşânî, Muhsin Muhammed b. Murtaza b. Mahmud el-Feyz, Tefsîru’s- sâfî, Beyrut: Müessesetü’l-a’lemî li’l-matbuat, 2008, II. Kesgin, Sâlih, “Ayetleri Anlamada Hadis Algısının Etkisi -Nisa süresi 1. ayet Ekseninde Bir Tahlil Denemesi-“ Tarihten Günümüze Kur’an İlimleri ve Tefsir Usûlü, İstanbul: İlimYayma Vakfı – Kur’an ve Tefsir Akademisi, 2009, s. 485-486. Köktaş, Yavuz, Kur’an’a Aykırı Görülen Hadisler, İstanbul: İnsan Yayınları, 2014. Kurtûbî, Ebû Abdillah Muhammed b. El-Ensârî, el-Câmiu li ahkâmi’l- Kur’ân, Kahire: Dâru’l-kütubi’l- Mısriyye, 1960, VII. Kuşeyrî, Abdülkerim, Letâifu’l-İşârât, trc. Mehmet Yalar, İstanbul: Çelik Âdem İle Havva’nın Yeryüzünde İşledikleri İddia Edilen İlk Günah: Şirk 27 Yayınevi, 2012, II. Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd, Tefsirü’l- Kur’ani’l-azim = Te’vilatu Ehli’s-sünne, Beyrut : Müessesetü’r-Risâle, 2004, II. Mukâtil b. Süleyman, Tefsîr-i Kebîr, trc. M. Beşir Eryarsoy, İstanbul: İşaret Yayınları, 2006, II. Nîsâbûrî, Hüseyin, Vadahü'l-Burhan, Dimeşk: Dâru’l-kalem- Beyrut: Dâru’ş-şâmiyye, 1990, I. Râzî , Fahreddin, et-Tefsîru’l- Kebîr: Mefâtîhu’l-Gayb, Beyrut: Dâru İhyâi't-Türâsi'l- Arabî, 1999, V. Rızâ, Reşîd, Tefsîru’l-Kur’âni’l- HakÎm = Tefsîru’l-Menâr, Beyrut: Dâru’l- fikr, h. 1342, IX. Sâbûnî, Muhammed Ali, Sefvetu’t-tefâsîr, Ezher: Dârü’l-Beyâni’l- Arabi, ty., I. Semerkandî, Ebu’l-Leys, Tefsîru’l-Kur’an, Sadeleştiren: Mehmet Karadeniz, İstanbul: Sezgin Yayınevi, 1995, II. Seyyid Kutub, Seyyid b. Kutub b. İbrâhim, Fî Zılâli'l-Kur'ân, Beyrut: Dâru’ş-Şürûk, 1992, III. Şahan, Ramazan, “Medenî Sûrelerde Şirk Anlayışının Ele Alınış Biçimi”; Kur'an Nüzûlünün Medine Dönemi Sempozyumu, (X. Tefsir Akademisyenler Buluşması), 17-18- 19 Mayıs 2013, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Belediyesi, 2014, s. 285-322. Şerif el-Murtaza, Ali b. Hüseyin, Emâli’l-murtezâ: Gureru’l-fevâid ve düreru’l-kalâid, thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim, Kahire: Dâru ihyâi’l-kütübi’l- Arabiyye, 1954, II. Tabâtabâî, Muhammed Hüseyin, el-Mîzân fî tefsîri'l-Kur'ân, Beyrut: Müessesetü’l-a’lemî li’l-matbuat, 1971, VIII. Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Câmiü’l-beyân an te’vili âyi’l- Kur’an, Umman: Dâru’l-a’lâm – Beyrut: Dâru İbni Hazm, 2002, VI. Tabersi, Ebû Ali el-Fazl b. el-Hasan, Mecmeu’l-beyân fî tefsîri’l-Kur’an, Beyrut: Mektebetu’l-hayat, t.y., III. Topaloğlu, Bekir ve diğerleri, İslâm’da İnanç Esasları, İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2013. Ulutürk, Veli, Kur’ân-ı Kerim’de Yaratma Kavramı, İstanbul: İnsan Yayınları, 1995. 28 Muhammet Yılmaz Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Azim Dağıtım, t.y., IV. Yerinde, Âdem, “Müşkilü’l-Kur’ân”, Ankara: DİA, 2006, XXXII, 164-167. Yıldırım, Celal, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, İzmir: Anadolu Yayınları, t.y., V. Yıldırım, Zeki, “Kur’an’da Peygamberlerin İsmeti”, Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 2003, Sayı:19, s. 87-118. Yıldız, Sakıp, Kur’an Işığında Yaratılış Konuları, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1992. Yılmaz, Hakkı, Nüzul Sırasına Göre Tebyînu’l-Kur’ân İşte Kur’ân, İstanbul: İşaret Yayınları, 2008, III. Zemahşerî, Muhammed b. Ömer, el-Keşşâf, Beyrut: Dâru’l-kitab el- Arabî, 2012, II.