Vahy-i Gayr-i Metlüv ile Hareket Eden Hz. Peygamber Karşısında Muhaddesûndan Hz. Ömer: Muvafakat-ı Ömer’e Farklı Bir Yaklaşım

Yıl 2021, Sayı: 19, 12 - 38, 25.06.2021

Mustafa Hocaoğlu

https://doi.org/10.32950/rteuifd.906556

Öz

Kaynaklarda, “muhaddesun”dan olduğu ifade edilen Hz. Ömer’in beş farklı konuda bazı ayetlerle muvafakatından bahsedilmektedir. Peygamberin münafıklar için istiğfarda bulunmaması ve Bedir esirlerinin öldürülmesi bu muvafakatlardan ikisidir. Bu iki muvafakatta Hz. Ömer’in görüşleri doğru iken, Peygamberin vahyi yanlış anlaması söz konusu edilmektedir. Ayrıca bu örnekler, Hz. Ömer’in ayetleri Peygamberden daha iyi anladığı gibi bir sonuca işaret etmekte ve bu minvalde yorumlanmaktadır. Halbuki bu konuda kaynaklarda verilen bilgilerin çelişkiler içerdiği görülmektedir. Bir tarafta Peygamberin beyanının ve te’vilinin hatta bütün söz ve fiillerinin vahiy veya vahiy destekli olduğu iddia edilirken, diğer taraftan Peygamberin ayeti yanlış anlaması nasıl telif edilebilir. Te’vili vahiy olan bir kimsenin, ayeti yanlış veya eksik anlaması söz konusu olabilir mi? Buna rağmen muvafakata yer açabilmek için böyle bir tezat’ın olumlanması, bize göre dini anlayışın rivayetlere hasredilmesinden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple biz, bu makalede özellikle söz konusu iki örnekle ilgili kaynaklarda nakledilen bilgileri mukayeseli olarak inceleyerek, nakiller arasındaki tezatlıklara işaret edeceğiz. Ayrıca vahyin anlaşılmasında hiç kimsenin Peygamberden daha üstün olamayacağını ve bunun yanında Peygamberin vahyi yanlış veya eksik anlamasının muhal olduğunu göstermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Hz. Ömer, Muvafakat, Bedir Esirleri

Kaynakça

• Referans 1: Abdürrezzak b. Hemmam, el-Musannef (Hind: el-Meclisü’l-ilmi, 1403)
• Referans 2: Ahmed b. Hanbel, Müsned (Beyrut: Müessesetü’-risale, 2001)
• Referans 3: Ayni, Ebu Muhammed, Umdetü’l-kari şerhu sahihi’l-buhari (Beyrut: Daru ihyai’t-türasi’l-arab, ts.)
• Referans 4: Begavi, Muhyissünne, Mealimu’t-tenzil fi tefsiri’l-Kur’an (Beyrut: Daru İhyai’-turasi’l-arabi, 1420)
• Referans 5: Beyhaki, Ahmed b. el-Hüseyn, es-Sünenü’l-Kübra (Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003)
• Referans 6: Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahih, (Beyrut: Daru tavki’n-necat, 1422)
• Referans 7: Ebu Davud, Süleyman b. el-eşas, Sünen (Beyrut: el-Mektebetü’l-asrıyye, ts.)
• Referans 8: el-Hakim, Ebu Abdullah, el-Müstedrek ale’s-sahihayn (Beyrut: Daru’l-kütübi’lilmiyye, 1990)
• Referans 9: Gökhan Atmaca, “Nüzul Sürecinde bir muhatab olarak Hz. Ömer ve Muvafakatları”, SÜİFD, s. 21(2010/1), 43-67
• Referans 10: İbn Aşur, Muhammed et-tahir, et-Tahrir ve’t-tenvir (Tunus: Daru’t-tunusiyye, 1984)
• Referans 11: İbn Atıyye, Ebu Muhammed, Muharrerü’l-veciz fi tefsiril-kitabi’l-aziz (Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1422)
• Referans 12: İbn Battal, Ebu’l-Hasan, Şerhu sahihi’l-buhari (Riyad: Mektebetü’r-rüşt, 2003)
• Referans 13: İbn Ebi Hatim, Tefsiru’l-Kurani’l-azim (Suud: Mektebetü nezzar mustafa el-baz, 1419)
• Referans 14: İbn Ebi Şeybe, el-Kitabu’l-musannef fi’l-ehadisi ve’l-asar (Riyad: Mektebetü’-rüşt, 1409)