A Conceptual Look at Mental Accounting

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 235 - 244, 24.06.2023

Selcuk Kendirli , Ahmet Erkan Cihangir

https://doi.org/10.34086/rteusbe.1298600

Öz

If we look at the definition of accounting, it is defined as a system that records, classifies, summarizes and re-ports the financial transactions of the enterprises, interprets and analyzes the results. When we look at the prac-tices systematically, businesses closely follow the events that create economic value within the system. Similar-ly, people use a similar accounting system in their minds. They categorize the decisions they take and the ac-tions they take in daily life and for the future in different mental accounts. They evaluate and document their own actions. This accounting system that people have due to their thinking system is a system that the brain naturally develops and knows. From a practical standpoint, it might be called mental accounting. Richard Tha-ler (1980, 1985), who examined the effect of the expectation theory developed in this context on consumer decisions, brought the concept of mental accounting to the literature. This study aims to reveal the conceptual dimension of mental accounting. In this context, the study examines the mental accounting approach in its general framework.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Mental Accounting, Conceptual Literature

Zihinsel Muhasebeye Kavramsal Bir Bakış

Öz

Muhasebe tanımına bakılacak olursa, işletmelerin finansal işlemlerini kaydeden, sınıflandıran, özetleyen ve raporlayan, sonuçları yorumlayan ve analiz eden bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Sistematik olarak uygulamalara bakıldığında, işletmeler sistem içerisinde iktisadi değer yaratan olayları sıkı bir şekilde takip etmektedirler. Buna benzer bir şekilde, insanlar da benzer bir muhasebe sistemini zihinlerinde kullanmaktadırlar. Günlük hayatta ve gelecek açısından aldıkları kararları ve giriştikleri eylemleri farklı zihinsel hesaplarda kategorize etmektedirler. Yaptıkları/yapacakları işlemleri değerlendirmekte ve kendince belgelemektedirler. İnsanların düşünce sisteminden kaynaklı sahip olduğu bu muhasebe sistemi, beynin doğal olarak geliştirdiği ve bildiği bir sistemdir. Uygulama açısından bakılacak olursa, buna zihinsel muhasebe denilebilir. Bu kapsamda geliştirilen beklenti teorisinin tüketici kararları üzerindeki etkisini inceleyen Richard Thaler (1980, 1985), zihinsel muhasebe kavramını literatüre kazandırmıştır. Bu çalışma, zihinsel muhasebenin kavramsal boyutunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışma, zihinsel muhasebe yaklaşımını genel çerçevesi içinde incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe, Zihinsel Muhasebe, Kavramsal Literatür;

Kaynakça

• Ahmadi, S. ve Matoufi, A. (2020). Investigating the rationality of behavioral economics in mental accounting by studying laboratory economics.
• Quarterly journal of economic research and Policies, Volume 28, Isue 95. DOI: 10.52547/qjerp.28.95.137 Alkan, B.Ş. (2022). Zihinsel Muhasebe Bağlamında İnsan Psikolojisinin Finansal Kararlar Üzerine Etkisi. Proceeding Book, 64.
• Atik, M., Yılmaz, B. ve Köse, Y. (2018). Bireysel finansal kararlarda zihinsel ön yargıların etkisi: mental muhasebe. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 717-730. DOI: 10.18092/ulikidince.434349
• Balan, M. ve Mathew, S.K. (2022). The persuasive nature of web personalization on online users’ product perception: a mental accounting perspective. AIS Transactions on Human-Computer Interaction, 14(1), 78-106. DOI:10.17705/1thci.00162
• Büyükmirza, K. (2014). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, 19. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Dadashi, M., Pakmaram, A., Rezaei, N., & Abdi, R. (2023). Providing a behavioral model of mental accounting decision-making based on psychological components through data theory and meta-composition. International Journal of Nonlinear Analysis and Applications, 14(1), 393-408. DOI: 10.22075/ijnaa.2022.26189.3258
• Dianati Deilami, Z., Balooti, E. ve Darvand, R. (2018). Value-driven internet shopping: the mental accounting theory perspective (case study: Diji Kala). Management Accounting, 11(39), 49-65.
• Erdoğan, B. (2021). Davranışsal iktisatta zihinsel muhasebe: İstanbul ilinde bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kırıkkale Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Göcekli, S.G.B. (2022). “Davranışsal iktisat ve beklenti teorisi: Riskten kaçınma, kayıptan kaçınma ve sahiplenme etkisi üzerine deneysel bir çalışma”, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Aydın, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Grinblatt, M. ve Han, B. (2005). Prospect theory, mental accounting, and momentum. Journal of Financial Economics, 78(2), 311-339.
• Grinblatt, M. ve Keloharju, M. (2001). What makes investors trade?. The journal of Finance, 56(2), 589-616. Güven, B. (2021). Zihinsel muhasebe: kuramsal bakış. Econ harran, 5(7), 249-272. Erişim: https://dergipark.org.tr/en/pub/econharran/issue/60019/827560
• Hitay, K., ve Anbar, A. (2020). Kişilik özelliklerinin finansal risk toleransı üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (87), 203-224.
• Kıyılar, M. ve Akkaya, M. (2020). Davranışsal Finans, 2. Basım, İstanbul. Literatür Yayınları Kivetz, R. (1999). Advances in research on mental accounting and reason-based choice. Marketing Letters, 10(3), 249-266.
• Koohkan, F., Shourvarzi, M.R., Masihabadi, A. ve Mehrazin, A. (2021). Investigating the effect of investors' mental accounting on investment and financing policies. Journal of Accounting Knowledge, 12(4), 137-153.
• Küçükay, A. (2018). Karar vermenin psikolojisi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (35), 607-640.
• Locke, P. ve Mann, S.C. (2000). Do professional traders exhibit loss realization aversion. Working paper, Texas Christian University.
• Mascareñas, J. ve Fangyuan, Y. (2017). How people apply mental accounting philosophy to investment risk?. International Journal of Economics and Financial Issues, 7(3), 145-151.
• Mohammadi Nafchi, A. (2020). Mental Accounting. Journal of Accounting and Management Vision, 3(26), 58-74.
• Ola, M., Nikoomaram, H., Jahanshad, A. ve Pourzamani, Z. (2017). Extraction of a mathematical capital asset pricing model within the framework of mental accounting. Financial Knowledge of Securities Analysis, 10(36), 1-12.
• Ozkan, M., ve Ozkan, O. (2020). Financial evaluation of mental accounting. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 6(1), 86-118.
• Özkan, M. (2020). Mental muhasebenin finansal yönden değerlendirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, (161), 27-68. Parsaei, M. ve Mollanazari, M. (2019). The role of mental accounting in capital budgeting decisions. Management Accounting, 12(41), 1-18.
• Red’kin, N.M. (2019). Investment portfolio optimization on Russian stock market in context of behavioral theory. Finance: Theory and Practice, 23(4), 99-116.
• Thaler, R.H. (1999). Mental accounting matters Journal of Behavioral Decision Making, 12, 183-206.
• Ulusoy, T ve Şen, A. (2019). A Sociophysical Approach to Relationship Between Politics and Economy: The Lagrange Model of The Crowds. Quantrade Journal of Complex Systems in Social Sciences, 1(1), 1-12. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/quantrade/issue/49567/640393)