Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2019, Sayı: 16, 214 - 233, 21.09.2019

Nurullah Şahnin

https://doi.org/10.29000/rumelide.618195

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı; Türkçe öğretmeni
adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonlarını
çeşitli değişkenler açısından incelemek ve Türkçe öğretmeni adaylarının
eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasındaki
ilişkiyi tespit etmektir. Çalışmada nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup
ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019
eğitim öğretim yılı güz dönemi içerisinde Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim görmekte olan toplam 206 Türkçe öğretmeni
adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Karabay (2013)
tarafından geliştirilen “Eleştirel Okuma Öz Yeterlik Algı Ölçeği” ile Schutte
ve Malouff (2007) tarafından geliştirilen ve Yıldız vd. (2013) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yetişkin Okuma
Motivasyonu Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen tüm veriler SPSS
25 paket programında parametrik testler kullanılarak analiz edilmiştir.
Çalışmada; Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okuma öz yeterlik algılarının
cinsiyet, kendine ait kitaplığının olup olmaması ve yılda okuduğu kitap sayısı
değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaştığı; öğrenim görülen sınıf düzeyi
değişkenine göre ise, anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmüştür. Türkçe
öğretmeni adaylarının okuma motivasyonlarının ise cinsiyet, sınıf ve yılda
okunan kitap sayısı değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaştığı;
kendine ait kitaplığının olup olmaması değişkenine göre ise anlamlı olarak
farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Türkçe öğretmeni adaylarının
eleştirel okuma öz yeterlik algıları ile okuma motivasyonları arasında pozitif
yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel okuma öz yeterlik algısı, okuma motivasyonu

An analysis of the correlation between critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher candidates

Öz

This research is aimed at making a multi-variable
analysis of critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations
of Turkish teacher candidates and identifying the correlation between critical
reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of Turkish teacher
candidates. The study is based on quantitative research method using
correlational survey model. The study group consists of 206 students studying
at the Turkish Education Department of the Faculty of Education of Amasya
University in the fall semester of 2018-2019 academic year. The data collection
tool used in the research was the "Critical Reading Self-Sufficiency
Perception Scale" developed by Karabay (2013) and the "Adult Reading
Motivation Scale" developed by Schutte and Malouff (2007) and adapted to
Turkish by Yıldız et al. (2013). All
data obtained from the survey were analyzed in SPSS 25 package program using
parametric tests. The study demonstrated that the critical reading
self-sufficiency perceptions of Turkish teacher candidates differed
significantly based on variables such as sex, having a personal library or not
and the number of books read in a year; but did not differ significantly based
on the variable of educational grade. On the other hand, it was determined that
reading motivation of Turkish teacher candidates differed significantly based
on variables such as sex, class and the number of books read in a year; but did
not differ significantly based on the variable of having a personal library. It
was also seen that there was a positive and moderate correlation between
critical reading self-sufficiency perceptions and reading motivations of
Turkish teacher candidates. 

Anahtar Kelimeler

Critical reading self-sufficiency perceptions, reading motivation, Turkish teacher candidates

Kaynakça

• Altunçekiç, A.; Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının özyeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (1), 93-102. Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies, 5/3, 728-749. Aşılıoğlu, B. ve Yaman, F. (2017). Öğretmen adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6/12, 171-179. Aybek, B. ve Aslan, S. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel okuma özyeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4/4, 1672-1683. Baker, L. (2003). The role of parents in motivating struggling readers. Reading & Writing Quarterly: Overcoming Learning Difficulties, 19(1), 87-106. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company. Bıkmaz, F. H. (2002). Fen öğretiminde özyeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1, (2). 197-210. Bozkurt, M. ve Memiş, A.(2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin üstbilişsel okuduğunu anlama farkındalığı ve okuma motivasyonları ile okuma düzeyleri arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 47-160. Büyüköztürk, Ş.; Çakmak, E. K.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Eccles, J. S.; Wigfield, A. ve Schiefele, U. (1998). Motivation to succeed. In N. Eisenberg (Ed.), Handbook of child psychology (Vol. IV, 5th ed., pp. 1017–1095). New York: John Wiley. Epçaçan, C. (2012). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7/4, 1711-1726. Guthrie, J. T. (2004). Classroom contexts for engaged reading: An overview. In J. T. Guthrie, A. Wigfield and K. C. Perencevich (Eds). Motivating reading comprehension. Concept-Oriented Reading Instruction (pp. 1- 24). NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Guthrie, J. T. ve Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. In M. L. Kamil, P. B. Mosenthal, P. D. Pearson, ve R. Barr (Eds.), Handbook of reading research (3rd ed., pp. 403 – 422). New York: Longman. Güngör, A. (2005). Altıncı yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama stratejilerini kullanma düzeyi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101- 108. Hair, J. F.; Black, W. C.; Babin, B. J.; Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis. Pearson Education Limited. Işık, İ. (2001). Öz yeterlik inancı: yönetici rolleri açısından bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İşletme Anabilim Dalı. İstanbul. Karabay, A. (2013). Eleştirel okuma öz yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8/13, 1107-1122. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık. Katrancı, M. (2015). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin kitap okuma motivasyonlarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(2), 49-62. Kurbanoğlu, S. S. (2004). Öz-yeterlik inancı ve bilgi profesyonelleri için önemi. Bilgi Dünyası, 5 (2), 137-152. Kurnaz, H. ve Yıldız, N. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okuma motivasyonlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar (TSA) Dergisi. 19/3, 53-70. Kuşdemir, Y. (2014). Doğrudan öğretim modeli’nin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Mcmillan, J. H. ve Schumacher, S. (2010). Research in education: evidence - based ınquiry, (7 th Edition). London: Pearson. Özdemir, S. (2017). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma özyeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5/7, 41-55. Özensoy, A.U. (2012). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş Sosyal Bilgiler dersiyle ilgili öğrencilerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 187 - 202. Öztürk, E. ve İleri Aydemir, Z. (2013). Başlangıç düzeyi okuyucularının okuma motivasyonlarının, günlük kitap okuma süreleri ve ailenin okuma durumuna göre değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1105-1116. Saracaloğlu, A. S.; Yenice, N.; Karasakaloğlu, N. ve Gencel, İ. E. (2008). Türkçe ve fen bilgisi öğretmenlerinin öğrenme stilleri, öğrenme stratejileri ve duyuşsal özellikleri ile tercih edilen öğretme strateji, yöntem ve teknikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Araştırma Raporu, A.D.Ü. BAP Saymanlığı, Aydın. Schutte, N. S. and Malouff, J. M. (2007). Dimensions of reading motivation: Development of an adult reading motivation scale. Reading Psychology: An International Quarterly, 28, 469 - 489. Selçuk, Z. (2007). Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Senemoğlu, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim kavramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi. Slavin, R. E. (2013). Eğitim psikolojisi. (10. Baskı) (Çev. Edt. G. Yüksel). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Topçuoğlu Ünal, F. ve Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33-42. Wigfield, A. ve Guthrie, J. T. (1997). Relations of children’s motivation for reading to the amount and breadth of their reading. Journal of Educational Psychology, 89, 420–432. Wigfield, A.; Eccles, J. S. ve Rodriguez, D. (1998). The development of children’s motivation in school contexts. In. A. Iran-Nejad & P. D. Pearson (Eds.), Review of research in education (Vol. 23, ss.73-118). Washington, DC: American Educational Research Association. Yıldız, M. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Yıldız, M. (2013). İlköğretim 3, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38(168), 260-271. Yıldız, M.; Yıldırım, K.; Ateş, S. ve Çetinkaya, Ç. (2013). Yetişkin okuma motivasyonu ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12/44, 348-359.