Deniz Eskisi’nde şair beninin nesneye dönüşmesi

Yıl 2019, Sayı: 16, 295 - 307, 21.09.2019

Burcu Yılmaz Çebin

https://doi.org/10.29000/rumelide.618850

Öz

İlhan Berk şiirinde nesneye bağlılık ve şairin
kendi benini nesneye indirgeme çabası şiir eleştirmenleri, incelemeciler
tarafından ele alınan konulardan biridir. İlhan Berk’in yaklaşık on yıl süren
İkinci Yeni evresinden sonra 1982’de yayımladığı Deniz Eskisi, şair beninin nesneye dönüşmesi bağlamında tipik
örnekler içermesi ve konuyla ilgili müstakil bir çalışma yapılmaması bakımından
dikkat çekici bulunmuştur. Bu eser ayrıca İlhan Berk’in nev’i şahsına münhasır
yazma biçimini, şiir tekniğini ve dil özelliklerini gösteren dokuya sahip
olmasıyla bütünlüklü olarak şairin sanat anlayışını yorumlamaya aracı olur.
Çalışmanın konusu, İlhan Berk’in poetikası bağlamında kendi benini transpose
etme biçimidir. Anlam ve biçim bir bütün olarak ele alınıp elde edilen veriler
eklektik yöntemle ortaya koyulmaya çalışılacaktır. Giriş bölümünde, ben(lik)
kavramına dair açıklamalardan sonra Deniz
Eskisi’nin ve şairdeki nesne duyarlığının altyapısındaki dinamiklere değinilecektir.
İnceleme bölümünde ise yüzey yapıdaki tematik çeşitliliğin ve şairin kendi
benini aracı figürlerle karakterize etmesinin altında yatan sebeplerin derin
yapıyla ilintisi araştırılacaktır. Çalışmada İlhan Berk’in bir ülke olarak
gördüğü çocukluğunun, çocukluk/gençlik travmalarının, belirgin karakteristik
özelliklerinden biri olan çocuksu duyarlığının hem kendini hem de bütün
nesneleriyle beraber etrafındaki dünyayı anlamlandırmadaki fonksiyonu tespit
edilecektir.  Çalışmada, araştırmacıların
İlhan Berk’in düzyazılarında, otobiyografik eserlerinde estetik kaygılarla
gerçeği saptırdığı ya da kimsenin kendini mutlak ölçüde nesne yerine
koyamayacağı şeklindeki görüşleri de göz ardı edilmeyerek şiirlere belirli
estetik mesafeden yaklaşılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İlhan Berk, Deniz Eskisi, nesne, ben(lik), transpose etme

Object transpose of a poet’s ego in Deniz Eskisi

Öz

Attachment to object and reduction of poet’s ego
as a object are one of the subjects discussed by the poem critics. Deniz Eskisi, published in 1982, was
found to be remarkable in that it included typical examples in the context of
the object transpose of poet’s ego and had no independent study on the subject.
This work is also a means of interpreting the poet’s poetics as a whole with
having types showing that Ilhan Berk’s unique style of writing, poetic
technique and language features. The subject of the study is the way transpose
of his ego within the context of Ilhan Berk’s poetics. The meaning and form
will be considered as a whole and the obtained data will be tried to be
revealed by eclectic method. In the introduction, will be evaluated
sub-structure dynamics of Deniz Eskisi and
object esthesia of poet after the explanations of the ego concept. In the
review section will be investigated relevance of thematic diversity and the
reasons behind the characterization of the poet by his own figures with deep
construction. In this study will be determined childhood which Ilhan Berk sees
as a country, childhood / youth traumas, childlike sensibility, that is one of
the marked characteristics of him, 
functions as to make sense of himself and the world around him with all
his objects. In the study, poems will be approached from a certain aesthetic
distance not to take into consideration researchers views that shaped Ilhan
Berk is bend the truth with aesthetic concerns in his proses, autobiographical
works or that no one can substitute an absolute object.

Anahtar Kelimeler

Ilhan Berk, Deniz Eskisi, object, ego, transpose

Kaynakça

• Ak, A. (2015). “İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe’nin Hayatı ve İtikâdi Görüşleri”. Devirleri Aydınlatan Meş’ale, İmâm-ı A’zam Ulusal Sempozyum Tebliğler Kitabı. Ed. Kartal, Ahmet ve Hilmi Özden. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları. Akgün, A. (2002). İlhan Berk Şiirinde Nesne Sorunu. Ankara: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Andaç, Feridun (2004). İlhan Berk’le Şiirin Anayurdunda. İstanbul: Dünya Yayıncılık. Berk, İ. (1982). Deniz Eskisi, Şiirin Gizli Tarihi. İstanbul: Adam Yayıncılık. Berk, İ. (1992a). El Yazılarına Vuruyor Güneş (1955-1990). İstanbul: YKY. Berk, İ. (1992b). Şairin Toprağı. İstanbul: Simavi Yayınları. Berk, İ. (1993). Uzun Bir Adam (Kendim Üstüne Bir Kalem Denemesi). İstanbul: YKY. Berk, İ. (1996). Logos. Denemeler, İstanbul: YKY. Berk, İ. (2001). Kült Kitap (Yazarken, Okurken, Çizerken): İstanbul. YKY. Berk, İ. (2004a). Ben İlhan Berk’in Defteriyim (Yazarken, Okurken, Çizerken). İstanbul: Alkım Yayınevi. Berk, İ. (2004b). İnferno. İstanbul: Dünya Yayıncılık. Berk, İ. (2005). Kanatlı At, Söyleşiler. İstanbul: YKY. Berk, İ. (2007). Poetika. İstanbul: YKY. Berk, İ. (2008). Toplu Şiirler. İstanbul: YKY. Berk, İ. (2013). Şifalı Otlar Kitabı. İstanbul: YKY (Kobo epub). Cevizci, A. (2010). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık. Chevalier, J. ve Gheerbrant, A. (1996). The Penguin Dictionary of Symbols Fransızca’dan Çev. John Buchanan-Brown), Penguin Books, England. Çetin, N. (2004). “İlhan Berk Şiirine Genel Bir Bakış”. Kendi Seçtikleriyle İlhan Berk Kitabı (haz. Ahmet Kot). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 216-223. Çıplak, E. (2018). “İlhan Berk’in Poetik Semeresine Psikanalitik Bir Yaklaşım”. YKY, Kitap-lık. 200, 25-37. Grimal, P. (1997). Mitoloji Sözlüğü Antik Yunan ve Roma. İstanbul: Sosyal Yayınlar. Kabacalı, A. Haz. (2002). Şiirin Korkunç Çocuğu İlhan Berk. İstanbul: TÜYAP Yayınları. Kot, A. Haz. (2004). Kendi Seçtikleriyle İlhan Berk Kitabı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Laing, R. D. (2011). Bölünmüş Benlik. İstanbul: Pinhan Yayıncılık. May, R. (2015). Kendini Arayan İnsan. İstanbul: Okuyanus Yayınları. Öztürk, V. (2018). “Kolektif Geçmişten Kişisel Mitolojik Zamana İlhan Berk Şiiri”. YKY, Kitap-lık. 200, 16-24. Rank, O. (2016). Eş Benlik Bir Psikanaliz Çalışması. İstanbul: Pinhan Yayıncılık. Şimşek, M. (2015). “İmâm-ı A’zam Ebû Hanîfe: Hayatı ve Eseri”, Devirleri Aydınlatan Meş’ale, İmâm-ı A’zam Ulusal Sempozyum Tebliğler Kitabı (ed. Kartal, Ahmet ve Hilmi Özden). Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.