Forced name change campaign applied to Turks in Bulgaria and Turkish press (december 1984-march 1985)

Yıl 2019, Sayı: 17, 252 - 272, 21.12.2019

Hasan Demirhan

https://doi.org/10.29000/rumelide.656753

Cited By: 3

Öz

In December 1984, Bulgarian Communist Party leaders launched a major campaign to change the names of Turks, who make up about 10% of the country's population, by force within twenty days. With this campaign, the Bulgarian government denied the Turkish presence in Bulgaria and wanted to turn Bulgaria into a homogeneous nation state inhabited only by Bulgarians. The mandatory name change campaign was first started in areas where Turks live in southern Bulgaria, and then the name change of all Turks living in central and northern Bulgaria was complete. During the campaign, the Turks were forced to sign a petition stating that they voluntarily accepted the practice of forced name change.d in a very short time. The Turks who refused to sign the petitions and resisted Bulgarian communist party officials were deported to prisons or concentration camps. They were subjected to severe insults and torture. The Turkish public became aware of the events in Bulgaria only in the first week of January. After that date, the Turkish press carried the injustices and atrocities suffered by the Turks in Bulgaria to their pages. In this way, they managed to draw public attention to the persecution of the Turks in Bulgaria. Immigrant associations in Turkey took advantage of every opportunity they had during this period to announce the sufferings of their relatives living in Bulgaria to the Turkish authorities and the leaders of political parties and gained public support. The Turkish government initially pursued a cautious policy on what was happening in Bulgaria and aimed to resolve the issue without any controversy by negotiating with the Bulgarian government. However, because of Bulgaria's intransigence and ongoing denial of the Turkish presence in Bulgaria, Turkey made attempts to solve this problem by moving into the international platforms.

Anahtar Kelimeler

Bulgaria, opression, name change, Turkey, press

Bulgaristan Türklerine uygulanan zorla isim değiştirme kampanyası ve Türk basını (aralık 1984-mart 1985)

Öz

Bulgaristan Komünist Parti yöneticileri 1984 yılının Aralık ayında ülkedeki toplam nüfusun yaklaşık olarak %10’unu oluşturan Türklerin yirmi gün içerisinde isimlerini zor kullanarak değiştirmek için büyük bir kampanya başlattı. Bulgaristan hükümeti bu kampanya ile Bulgaristan’daki Türk varlığını inkar ederek, Bulgaristan’ı sadece Bulgarların yaşadığı homojen bir ulus devlete dönüştürmek istiyordu. Zorla isim değiştirme kampanyası ilk önce güney Bulgaristan’da Türklerin yoğun yaşadığı bölgelerde başlatıldı ve çok kısa bir süre sonra orta ve kuzey Bulgaristan’da yaşayan tüm Türklerin isim değişikliği tamamlandı. Kampanya sürecinde Türklere, zorla isim değiştirme uygulamasını gönüllü olarak kabul ettiklerini beyan eden dilekçeler imzalatıldı. Dilekçeleri imzalamak istemeyen ve Bulgar komünist parti yetkililerine direnen Türkler, cezaevlerine ya da toplama kamplarına sürülmekte; buralarda ağır hakaretlere ve işkencelere maruz kalmaktaydı. Türk kamuoyu Bulgaristan’da yaşananlardan ancak 1985 yılının Ocak ayında haberdar olabildi. Türk basını bu tarihten sonra Bulgaristan Türklerinin yaşadıkları haksızlıkları ve zulümleri sayfalarına taşıyarak kamuoyunun dikkatini Bulgaristan’daki Türklerin yaşadığı zulme çekmeyi başardı. Bu süreçte önceki yıllarda Türkiye’de kurulmuş olan göçmen dernekleri Bulgaristan’da yaşayan yakınlarının çektiği acıları devlet yetkililerine ve siyasi partilerin idarecilerine duyurmak için çeşitli ziyaretler yaptılar ve Türk kamuoyunun desteğinin kazanılmasında çok önemli bir rol oynadılar. Hükümet ilk günlerde Bulgaristan’da yaşananlar konusunda temkinli bir politika izledi ve konuyu kavga zeminine taşımadan, Bulgaristan hükümeti ile müzakereler yaparak çözmeyi amaçladı. Ancak Bulgaristan’ın uzlaşmaz tavrı ve ülkesindeki Türk varlığını inkara devam etmesi üzerine, Türkiye bu sorunu uluslararası platformlara taşıyarak çözmek için girişimlere başladı.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, baskı, isim değişikliği, Türkiye, basın

Kaynakça

• Ataöv, T. (1989). The Turks of Bulgaria. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , 135-152. Atasoy, E. (2011). Bizden Olan Ötekiler Asimilasyon Kıskacında Bulgaristan türkleri. Bursa: MKM Yayıncılık. AÜ: Bulgaristan, Türklere Azınlık Statüsü Anlaşmasını Uygulamıyor. (1985, Şubat 9). Cumhuriyet . Barlas, M. (1985, Şubat 23). Dikkatli Bir Nota. Milliyet . Bulgar Zulmü Gizli Oturumda Görüşüldü. (1985, Şubat 21). Tercüman. Bulgaristan'a 12 İstek. (1985, Ocak 25).Cumhuriyet . Bulgaristan'a Karşı Tedbir Alınmalıdır. (1985, Şubat 10).Tercüman. Bulgaristan'dan Gelen Mutfak Önlüğünden Çıkan Gizli Mektup. (1985, Ocak 26). Tercüman. Bulgarlar Türklerin Federatif Cumhuriyet Kurmasından Korkuyor. (1985, Ocak 23).Tercüman. Çapın, H. (1985, Ocak 23). Türkler Haklarını İsteyince Kıyamet Koptu. Milliyet . Dayıoğlu, A. (2005). Toplama Kampından Meclis'e Bulgaristan'da Türk ve Müslüman Azınlığı. İstanbul: İletişim. Demirhan, H. (2019) .Bulgaristan’ın Asimilasyon Politikalarına Karşı Alvanlar (Yablanovo) Direnişi (17-18-19 Ocak 1985), Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 20, 415-446 Demirhan, H. (2019). Sözlü Anlatımlarla 1984-1989 Yılları Arasında Bulgaristan’da Türklere Uygulanan Asimilasyon Politikaları. Rumelide, 16, 480-498. Dimitrov, V. (2000). In Search of Homogeneous Nation: The Assimilation of Bulgaria's Türkish Minority, 1984-1985. JEMIE (jOURNAL Of Ethno Politics and Minority Issues in Europe) , 1-22. Eminov, A. (1990). There Are No Turks in Bulgaria. K. H. Karpat içinde, The Turks of Bulgaria: The History, Culture and Political Fate of a Minority (s. 203-223). İstanbul: Isıs Press. Eminov, A. (1997). Turkish and other Muslim Minorities in Bulgaria. London: Hurst&Company. Endişeliyiz. (1985, Ocak 27). Milliyet . Eroğlu, H. (1992). Milletlerarası Hukuk Açısından Bulgaristan’daki Türk Azınlığı Sorunu. Bulgaristan Türk Varlığı Bildirileri (s. 15-46). Ankara: TTK. Ersoy-Hacısalihoğulları, N. (2012). 1984-1985 İsim Değiştirme Meselesi ve Uygulamaları. 89 Göçü, Bulgaristan’da 1984-89 Azınlık Politikaları ve Türkiye’ye Zorunlu Göç (s. 171-199). içinde İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz araştırmaları Merkezi (BALMED) Ev Basıp 850 Türk'ü Öldürdüler. (1985, Şubat 7 ).Tercüman. Evren Jivkov'dan Çözüm İstedi. (1985, Ocak 16). Cumhuriyet . Evren ve Üruğ'a 15 bin İmzalı Dilekçe. (1985, Ocak 27). Milliyet . Evren, Jivkov'dan Çözüm İstedi. (1985, Ocak 16). Cumhuriyet . Gülmen, O. (2011). Bulgaristan Türkleri Tarihinden Esintiler. Ankara: İtalik Kitapları. Hastaneler, Ölü-Yaralı Dolu, Kırktan Fazla Ölü Var. (1985, Şubat 1).Güneş . İnönü Bulgaristan'da Durum Vahim. (1985, Ocak 29). Milliyet . Istinata za “Văzroditelniya Protses”. (2003). Istinata za “Văzroditelniya Protses”,. Istinata za “Văzroditelniya Protses”, Dokumenti ot Arhiva na. içinde Sofya: Institut za Izsledvane na Integratsiyata. Karaduman: Baskıların Sürdüğü Endişesi Dağılmadı. (1985, Şubat 24). Milliyet . Karpat, K. (2010). Etnik Yapılanma ve Göçler. İstanbul: Timaş. Konukman, R. E. (1990). Tarihi Beldeler Işığında Büyük Göç ve Anavatan. Ankara. Lütem, Ö. E. (2000). Türk-bulgar İlişkileri 1983-1989 Cilt 1. Ankara : ASAM. Lütem, Ö. E. (2000). Türk-Bulgar İlişkileri 1983-1989 Cilt 1. Ankara: ASAM. Norveç Helsinki Komitesi. (1988). Bulgaristan'daki türk ve İslam Azınlığı'na Baskı. Ankara: TTK. Özal: Değil 500 Bin, Çok Daha Fazla Soydaşımıza Kucak Açarız . (1985, Şubat 28). Cumhuriyet . Özal: Gerekirse Kapıları Açarız. (1985, Şubat 15).Tercüman. Özal:Bulgaristan Olaylarına Batının İlgisi Manidar. (1985, Ocak 28).Tercüman. Öztürk, S. (2012). Devlet Hikayeleri: Kimliğin Kaybı ve Yeniden/Yenisinin Kazanılması. M. H. Neriman Ersoy-Hacısalihoğlu içinde, 89 Göçü, Bulgaristan'da 1984-89 Azınlık Politikaları ve Türkiye'ye Zorunlu Göç (s. 235-269). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Balkan ve Karadeniz Araştırmaları Merkezi (BALMED). Sabev, O. (2012). Osmanlı sonrası Bulgaristan'da "Yeniden Doğuş Süreçleri". M. H. Neriman Ersoy-Hacısalihoğlu içinde, 89 Göçü, Bulgaristan’da 1984-89 Azınlık Politikaları ve Türkiye’ye Zorunlu Göç (s. 121-137). İstanbul: BALMED. Şimşir, B. (2012). Bulgaristan Türkleri. Ankara: Bilgi Yayınevi. Soydaşlarımız Bulgar Zulmünü Gözyaşları İçinde Anlatıyor. (1985, Ocak 20). Tercüman. Yalımov, İ. (2016). Bulgaristan Türk Topluluğu’nun Etno-kültürel ve Dinsel Kimliği. Sofya: Müslümanlar Diyaneti Başmüftülüğü.