Cesaret ve korku- korkaklık kavramlarına Kültürdilbilimsel yaklaşım: Rusça ve Almanca örneği

Yıl 2020, Sayı: 21, 598 - 607, 21.12.2020

Hanife Erdoğan Asuman Yaprak

https://doi.org/10.29000/rumelide.835360

Öz

Kültür taşıyıcısı kimliğiyle ön plana çıkan atasözleri, halk ruhunu ve bilincini özgün biçimde yansıtan kalıplaşmış ifadelerdir. Bu açıdan düşünüldüğünde atasözleri her toplumun milli dünya görüşüne ve deneyimlerine ayna tutmaktadır. Bu çalışmada ise atasözleri ışığında Rus ve Alman toplumunun cesaret ve korku- korkaklık kavramlarına dair milli dünya görüşleri yansıtılmaya çalışılmıştır. Savaşlar silsilesiyle dolu tarihî bir geçmişe sahip olan ve II. Dünya Savaşı’nda karşı cephelerde kıyasıya savaşan Sovyet ve Alman toplumlarının cesaret ve korku- korkaklık kavramlarına dair bakış açısı merak uyandırmaktadır. Çalışmada atasözü ve kültür kuramı çerçevesinde, içinde cesaret ve korku- korkaklık kavramları olan Rusça ve Almanca atasözleri karşılaştırmalı bir biçimde ortaya koyulmuştur. Bu doğrultuda Rusça ve Almanca atasözleri sözlüklerinin incelenmesi sonucunda tespit edilen atasözleri gösterdikleri benzerlik ve farklılıklara göre tasnif edilmiştir. Çalışmada ele alınan cesaret ve korku- korkaklık kavramlarını içeren Rusça ve Almanca atasözlerinin anlam ve içerik açısından büyük ölçüde benzerlik gösterdiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca genel itibariyle cesaretin övgüyle bahsedildiği, korku ve korkaklığın ise aşağılandığı atasözlerine rastlanmıştır. Bununla birlikte atasözleri ışığında Alman toplumunun, Rus toplumundan farklı olarak bilinçli ve kontrollü cesareti savunduğu tespit edilmiştir. Her iki toplumun atasözlerinde cesurca savaşmaya kutsiyet atfedilmesi ve tavşanın korkaklığı sembolize etmesi benzer sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Kültürdilbilim, Rusça-Almanca atasözleri, cesaret, korku – korkaklık

The cultural linguistic approach to the concepts of courage and fear - cowardness: The case of Russian and German languages

Öz

The proverbs that stand out as cultural carriers are phrases that reflect the spirit and consciousness of the people in an original way. When considered from this point of view, proverbs reflect the national worldview and experience of every society. In this study, in the light of proverbs, the national world views of Russian and German society on the concepts of courage and fear-cowardness will be revealed. Having a historical past, full of series of wars and fought fiercely on the opposite fronts during the World War II, Soviet and German societies have interesting courage and fear-cowardness concepts. Based on the proverbial and cultural theoretical framework, Russian and German proverbs, which include the concepts of courage and fear, were presented by analyzing the national world view of both cultures in a comparative manner. In this direction, the proverbs determined as a result of the examination of Russian and German proverbs dictionaries were classified according to the similarities and differences they show. As a result of the study, it was concluded that the Russian and German proverbs, which include the concepts of courage and fear-cowardness are largely similar in terms of meaning and content. In addition, proverbs in which courage is praised and fear and cowardness are humiliated were found. However, unlike Russian society, it was found that German society advocates conscious and controlled courage in the light of proverbs. Among similar consequences are the proverbs of both societies attributing holiness to fighting bravely and the rabbit symbolizing cowardness.

Anahtar Kelimeler

Cultural linguistic, Russian and German proverbs, courage, fear - cowardness

Kaynakça

• Ahanov, K. (2013). Dilbilimin Esasları (Çev. M. Ceritoğlu) Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alefirenko, N.F. ve Semenenko, N.N. (2009). Frazeologiya i Paremiologiya. Moskova: Flinta.
• Basko, N.V. (2019). Lingvokul’turnıy kontsept “maksimalizm” v russkoy yazıkovoy kartine mira, Prepodavatel’ XXI vek, 2 (2), s.346- 359.
• Bausinger, H. (1968). Formen der Volkspoesie. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
• Beyer, H. ve Beyer, A. (1989). Sprichwörterlexikon. Leipzig: Bibliographisches Institut.
• Bodrova, Yu. V. (2007). Russkie Poslovitsı i Pogovorki i ih Angliyskie Analogi. Moskova: AST.
• Butzer, G. ve Jacob, J. (2008). Metzler Lexikon literarischer Symbole. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag.
• Dal, V.İ. (2008). Poslovitsı russkogo naroda. M: Astrel’.......................................
• Frey, D. (2017). Psychologie der Sprichwörter. Berlin-Heidelberg: Springer Verlag.
• Gogol, N.V. (1952) V çem je, nakonets, suşçestvo russkoy poezii, i v çem ee osobennost’. Polnoe sobranie soçineniy içinde (s.369- 409). 8.Cilt Moskova; Leningrad: AN SSSR.
• Golovnya, A.İ. ve Çjan, Ç. (2012). Kontseptı smelost’, otvaga i trusost’ v russkoy i kitayskoy naivnıh yazıkovıh kartinah mira. Karpovskie nauçnıe çteniya içinde (s.63-66). Minsk: Belorusskiy Dom peçati.
• Herder J. G. (1877). Werke. Bd. II, Berlin: Weidmann......................................
• Humboldt, v. W. (1880). Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluβ auf die geistige Entwicklung des Menschengeschlechts Zweiter Band, Berlin: Verlag von S. Calvary & Co.
• Humboldt, v. W. (1995). Schriften zur Sprache. Stuttgart: Reclam.
• Jigulev, A.M. ve Kuznetsov, N.P. (1974). Za Kray Svoy Nasmert’ Stoy. Poslovitsı i Pogovorki Narodov SSSR. Moskva: Voenizdat.
• Jukov, V. P. (1991). Slovar russkih poslovits i pogovorok: Okolo 1200 poslovits i pogovorok. Moskva: Russkiy yazık.
• Karstedt, L. V. (2004). Sprache und Kultur Eine Geschichte der deutschsprachigen Ethnolinguistik Doctoral Dissertation, Hamburg University Institute of Philosophy, Hamburg.
• Kaufmann, A. (1991). Über die Tapferkeit des Herzens. ARSP: Archiv für Rechts-und Sozialphilosophie/Archives for Philosophy of Law and Social Philosophy, 77(1), 1-16.
• Kirchberger, J. H. (1986). Das grosse Sprichwörterbuch. München: Lexikographisches Institut.
• Krasnıh, V.V. (2002). Etnolingvistika i lingvokul’turologiya. Moskova: Gnozis.
• Kuper, DJ. (1995). Entsiklopediya simvolov. Moskova: Zolotoy Vek.
• Kuße H. (2012). Kulturwissenschaftliche Linguistik. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
• Kuusi, M. (1957). Parömiologische Betrachtungen. Helsinki: Suomalainen Tiedeakatemia.
• Kuznetsova, A. Bez poslovitsı reç’ ne molvitsya sbornik russkih poslovits. München: Ingenieur - und Preßebüro.
• Leineweber, H. (2018). Die Weisheit auf der Gasse: Zusammenstellung und Erklärung von Sprichwörtern und sprichwörtlichen Redensarten. Hildesheim: Georg Olms Verlag.
• Maslova, V.A. (2001). Lingvokul’turologiya. Moskva: Akademiya.
• Potebnya, A.A. (1989). Mısl’ i yazık. Moskva: Pravda.................................................... Rıbnikova, M. A. (1961). Russkie poslovitsı i pogovorki. Moskva: İzdatelstvo akademii nauk SSSR.
• Röhrich, L. ve Mieder, W. (1977). Sprichwort (Vol. 154). Stuttgart: Metzler..........................................
• Seiler, F. (1918). Das deutsche Sprichwort. Berlin: KJ Trübner....................................................
• Şahnoviç, M. (1945). Voennıe Poslovitsı Russkogo Naroda. Lenigrad: Leningradskoe Gazetnoe- Jurnal’noe i Knijnoe İzdatel’stvo.
• Ter- Minasova, S.G. (2000). Yazık i Mejkul’turnaya Kommunikatsiya. Moskva: MGU.
• Tolstoy, N. İ. (1990). Yazık i kul’tura(nekotorıe problemı slavyanskoy etnolingvistiki). Zeitschrift für Slavische Philologie, 50 (2), s. 238-253.
• Tresidder, Dj. (1999). Slovar’ Simvolov. Moskova: Grand........................................
• Yurtbaşı, M. (2002). Alman Atasözleri ve Türkçe Karşılıkları. İstanbul: Metin Yurtbaşı.