Amin Maalouf'un Empedokles'in Dostları Yapıtında Posthümanizmin İzleri

Yıl 2021, Sayı: Ö9, 420 - 428, 21.08.2021

Simay Turan

https://doi.org/10.29000/rumelide.983931

Öz

Yunan filozof Empedokles bir doğa düşünürü olmasının yanında ölümü de sorunsallaştırır. Ölümü bir yok oluş olarak görmeyi reddeder, onun yalnızca bir canlıyı birleştiren parçaların ayrışması olduğunu söyler, hatta hekimlerin ölüme terk ettiği insanlara yeniden hayat verdiği söylenir. Bu bağlamda Amin Maalouf’un Empedokles’in Dostları adlı distopik bilimkurgu yapıtını Empedokles figürünün üzerine kurması tesadüf değildir. Empedokles’in teknolojiyi kullanma biçiminden etkilenen Maalouf bu romanında insanlığın savaş ve ölüm kavramlarına olan bakışını ileri teknoloji karşısında konumlandırarak irdeler. Bu noktadan yola çıkarak dünyadaki güç dengesizliğine değinerek savaşsız yeni bir dünya düzeni hayal eder. Maalouf’un bu vizyonu ise posthümanizm düşüncesinde karşılık bulur. Posthümanizm geniş kapsamlı bir kavram olsa da genel hatlarıyla insanı, doğayı ve inorganik maddeleri yatay bir ontolojide, herhangi bir hiyerarşik düzenden bağımsız olarak ele almayı önerir. Bu bakış açısına göre doğa-kültür, insan-hayvan, organik-inorganik gibi pek çok ikili karşıtlık önemini kaybeder. Aynı durum insan-teknoloji ilişkisi için de geçerlidir. İnsanlığın sınırlarının nerede başlayıp teknolojininkilerin nerede bittiği belirsizleşir, diğer bir deyişle insan ve teknoloji, ayrışması imkânsız bir ikilik ve dolaşıklık durumuna gelir. Aynı şekilde Maalouf romanında insanlığa, teknoloji için ve teknoloji aracılığıyla savaşmak yerine teknolojiyle bütünlük içinde, diğer canlılar ve kendi türü içerisinde eşitlikçi bir tutum sergilemeyi önerir. Bu durumda çalışmada Empedokles’in Dostları romanı insan, teknoloji ve ölüm kavramları çevresinde posthümanist perspektiften ele alınmaktadır; yöntem olarak ise edimbilim ve söylem çözümlemesi yaklaşımlarından yararlanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Amin Maalouf, Empedokles’in Dostları, posthümanizm, teknoloji, edimbilim, söylem çözümlemesi

Traces of Posthumanism in Amin Maalouf’s Our Unexpected Brothers

Öz

In addition to being a Greek natural philosopher, Empedocles problematizes the notion of death as well. He refuses to approach death as a form of extinction, and takes it as the simple disintegration of the parts composing a living being; it is even known that he used to reanimate the individuals the doctors left to die. Hence, it is apparently no coincidence that Amin Maalouf bases his dystopian science fiction novel Our Unexpected Brothers on the figure of Empedocles. Inspired by the way Empedocles uses technology, Maalouf questions humanity’s approach to war, disaster and death, discussing them within the context of advanced technology. Departing from here, he touches upon the notion of power inequality, imagining a new, warless world order instead. His vision, on the other hand, finds its reflection in posthumanist thought. Although posthumanism has a broad conceptual scope, in general terms it approaches human beings, nature and inorganic materials in a horizontal ontology independent from a hierarchical order. In this view, many dichotomies such as nature-culture, human-animal, organic-inorganic become irrelevant, and the same holds for the human-technology relationship. It is no longer clear where humanity’s boundaries end and where those of technology begin, i.e. man and technology become inseparably enmeshed. Similarly, Maalouf invites humanity to adopt an egalitarian attitude towards all the other species and its own, and to live in harmony with technology instead of using it to fight each other and in its name. This study approaches the novel Our Unexpected Brothers from a posthumanist perspective, discussing it within the framework of concepts such as human, technology and death; it uses as its methodology the approaches offered by pragmatics and discourse analysis.

Anahtar Kelimeler

Amin Maalouf, Our Unexpected Brothers, posthumanism, technology, pragmatics, discourse analysis

Kaynakça

• Aristoteles. (2015). Retorik. (çev. Mehmet H. Doğan). İstanbul: Yapı Kredi.
• Braidotti, R. (2014). İnsan Sonrası. İstanbul: Kolektif.
• Burnet, J. (2003). Early Greek Philosophy. Londra ve Edinburg: Kessinger.
• Clark, A. (2003). Natural-Born Cyborgs: Minds, Technologies, and the Future of Human Intelligence. New York: Oxford University Press.
• Ergeç, Z. (2021). Amin Maalouf'un 'Empedokles'in Dostları' Romanına Eko-eleştirel Bir Yaklaşım. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(77), 231-238.
• Faraone, C. (2019). “Empedocles the Sorcerer and his Hexametrical Pharmaka”. Antichthon, 53, 14-32. Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/ann.2019.1
• Ferrando, F. (2019). Philosophical Posthumanism. London: Bloomsbury Plc.
• Freud, S. (2018). Savaş ve Ölüm Üzerine. (çev. E. Yıldırım). İstanbul: Oda.
• Genette, G. (1982). Palimpsestes: La littérature au second degré. Paris: Seuil. Collection Poétique.
• Haraway, D. (2006). Siborg Manifestosu: Geç Yirminci Yüzyılda Bilim, Teknoloji ve Sosyalist-Feminizm. (çev. Osman Akınhay). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Hassan, I. (1977). “Prometheus as the Performer: Toward a Posthumanist Culture? A University Masque in Five Scenes”. The Georgia Review 31.4, 830-850.
• Hayles, K. (2012). How We Think: Digital Media and Contemporary Technogenesis. Illinois: The University of Chicago Press.
• Internet Encyclopedia of Philosophy -IEP (1995). Erişim linki: https://iep.utm.edu/empedocl/
• Maalouf, A. (2020). Empedokles’in Dostları. (çev. Ali Berktay) İstanbul: Yapı Kredi.
• Maalouf, A. (2019) Uygarlıkların Batışı. (çev. Ali Berktay). İstanbul: Yapı Kredi.
• Maingueneau, D. (2001) Pragmatique du discours littéraire. Paris: Nathan.
• Sarı, E. (2017). Dünya Tarihi Filozofları. Antalya: Nokta E-Book Publishing. Erişim linki https://books.google.com.tr/books?
• id=mwE2DwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false
• Ülken, G.O. (2019). Aristoteles’te ve Derrida’da Hayvan Sorusu (Yüksek lisans tezi). Erişim linki http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/12021/Aristoteles%27te%20ve%20Derrida%27da%20Hayvan%20Sorusu%20.pdf?sequence=1&isAllowed=y