Yu Hua’nın Yaşamak romanında 20.yy. Çin’in kırsal bölgesinde yaşam mücadelesi

Yıl 2022, Sayı: 31, 1162 - 1174, 21.12.2022

Sema Gökenç Gülez

https://doi.org/10.29000/rumelide.1222237

Öz

Yu Hua (余华，1960-...), Çin’in Mao (毛泽东，1893-1976) sonrası dönemi önemli yazarlarından biridir. Çocukluğu Kültür Devrimi (文化大革命，1966-1976) döneminde geçen yazarın eserlerinde siyasi hareketin etkileri ve izleri görülür. Yu Hua’nın Çin’in 20. yüzyıldaki sosyal durum ve toplum olguları üzerine işlenmiş “Yaşamak (活着)” adlı romanı, 1993 yılında Çin’de yayımlanmasının ardından yasaklanmış, fakat daha sonra Zhang Yimou (张艺谋，1950-...) tarafından sinemaya uyarlanmıştır. Roman, Çin toplumunun Çin’in iç savaşından başlayarak Kültür Devrimi’nin sürdüğü 1976’lara kadarki süreci, sosyal, kültürel ve siyasi açıdan toplumun geçirdiği dönüşümü ve o dönemdeki siyasi hareketlerin insanların yaşamlarına olan etkilerini, kırsal kesimde yaşayan insanların gündelik yaşamlarını ve hayatta kalma mücadelelerini çeşitli karakterler üzerinden incelemektedir. Roman, Xu (徐) ailesinin hayat hikâyesini temel alarak, ailenin yaşanmışlıklarını Fugui’nin (福贵) gözünden anlatmaktadır. Fugui aile üyelerinin her birinin ölümünü gören ve en sonunda yaşlı öküzü ile yapayalnız kalan bir karakterdir. Fugui ve ailesi Çin’in iç savaşı, Büyük İleri Atılım (大跃进，1958-1960) ve Kültür Devrimi gibi siyasi hareketlerden dalga dalga etkilenir ve bu siyasi hareketlerin gölgesinde yaşam mücadelesi vermeye çalışırlar. Romanda çeşitli hikâyeler üzerinden ele alınan konular, o dönemdeki siyasi hareketlerin toplumdaki insanların hayatlarına olan etkilerini göstermekte ve aynı zamanda Çin toplumunun bahsi geçen dönemlerdeki sosyal hayatını yansıtmaktadır. Bu çalışmada, edebiyat sosyoloji kuramı doğrultusunda, Yu Hua’nın kaleme aldığı Yaşamak adlı roman analiz edilerek, romandaki karakterlerin yaşadığı olaylar üzerinden o dönemde yaşanan siyasi hareketlerin insanların hayatlarına olan yansıması ve etkileri hikâyedeki örnekler üzerinden incelenecektir. Çocukluğu Kültür Devrimi döneminde geçen yazarın kaleme aldığı eseri incelemek, Çin’in o dönemdeki toplum yapısını ve siyasi hareketlerin insanların yaşamlarına olan etkisini anlamak açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Yu Hua, Yaşamak, kültür devrimi, sosyoloji, toplum sosyolojisi

The 2oth century struggle for life in China's rural region in Yu Hua's novel To Live

Öz

Yu Hua is one of the most important author of China's post-Mao (毛泽东，1893-1976) era. The effects and traces of the political movement can be seen in the works of the author, whose childhood passed during the Cultural Revolution of China (文化大革命，1966-1976) Yu Hua’s novel “To Live (活着)” based on China's social situation and social phenomena in the 20th century, was banned after its publication in China in 1993 and was also adapted into a movie by Zhang Yimou (张艺谋，1951-...). The novel deals with the process of Chinese society starting from the Civil War of China until 1976, when the Cultural Revolution lasted, the transformation of society in social, cultural and political terms and the effects of political movements in that period on people’s lives, the daily lives of people living in rural areas and their struggle for survival by adhering to the characters. Based on the life story of the Xu (徐) family, the novel tells the experiences of the family through the eyes of Fugui (福贵). Fugui is a character who sees the death of each of his family members and is eventually left alone with his old ox. Fugui and his family are influenced by waves of political movements such as China’s civil war, the Great Leap Forward (大跃进，1958-1960) and the Cultural Revolution, and they try to survive in the shadow of these political movements. The subjects dealt with through various stories in the novel show the effects of the political movements of that period on the lives of people in the society and at the same time reflect the social life of those periods of Chinese society. In this study, in line with the theory of literary sociology, Yu Hua's novel “To Live” will be analyzed, and the reflections and effects of the political movements experienced in that period on people's lives will be examined through the examples in the story through the events experienced by the characters in the novel. Examining the work written by the author, whose childhood passed in the Cultural period, is important in terms of understanding the impact of China’s period and the political movements experienced in that period on people’s lives.

Anahtar Kelimeler

Yu Hua, Yaşamak, kültür devrimi, sosyoloji, toplum sosyolojisi

Kaynakça

• Alver, K. (2012). Edebiyatın Sosyolojik İmkanı. Edebiyat Sosyolojisi içinde (11-19). Ankara: Hece Yayınları.
• Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve Kültür. Ankara: Hece Yayınları.
• Braester, Y. (2003). Witness Against History: Literature, Film and Public Discourse in Twentieth‐ Century China. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Chen, Y. S. (2020). “The Causes and Enlightenment of Chinese Cultural Revolution”. Journal of Social Science Studies. 7 (1): 1-7.
• Dölek, L. (2007). Tarihsel Gelişimi İçerisinde Çin’in Sosyo-Ekonomik Yapısının İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Gazi, M. A., Çakı, C., Gülada, M. O. & Çakı, G. (2020). “Çin Halk Cumhuriyeti Kültür Devrimi Sürecinde Okuma Alışkanlığının Propaganda Posterlerinde Sunumu.” Türk Kütüphaneciliği. 34 (3): 406-431.
• Hegtvedt, K. A. (1991). “Teaching Sociology of Literature through Literature”. American Sociological Association. 19 (1). 1-12.
• Jia, G. (2021). “Dialogues Between Media. Adaptation as Creation: From Yu Hua’s to Zhang Yimou’s To Live.” 411-422.
• Karpat, K. H. (2011). Osmanlı’dan Günümüze Edebiyat ve Toplum. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kösemihal, N. Ş. (1964). “Edebiyat Sosyolojisine Giriş.” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. 2(19- 20): 1-37.
• Lukács, G. (2002). Roman Kuramı. C. Soydemir (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Oksenberg, M. (1968). Occupational Groups in Chinese Society and The Cultural Revolution. C. Chun-shu, J. Crump, R. Murphey (Ed.). The Cultural Revolution: 1967 in Review içinde (1-39). Amerika Birleşik Devletleri: Michigian Papers in China Studies.
• Sağlık, Ş. (2012). Popüler Romanlar ve Edebiyat Sosyolojisi. K. Alver (Ed.). Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri içinde (307-343). Ankara: Hece Yayınları.
• Sazyek, H. (2016). “Türk Edebiyatının İlk Avangart Hareketi: “Yeni Lisan”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24.113-136.
• Tao, D.F. (2016). Thirty Years of New Era Literature: From Elitization to De‐Elitization. Z. Yingjin (Ed.). A Companion to Modern Chinese Literature içinde (98-115). UK: Wiley Balckwell.
• Vogel, E. F. (1968). The Structure of Conflict: China in 1967. C. Chun-shu, J. Crump, R. Murphey (Ed.). The Cultural Revolution: 1967 in Review içinde (97-125). Amerika Birleşik Devletleri: Michigan Papers in China Studies.
• Yalın, T., Çetinbaş, M. (2019). “Uyanan Dev Çin’in Yapısal ve Ekonomik Dönüşüm Süreci”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 17 (3). 123-145.
• Yu, H. (2016). Yaşamak. B. Kılıç. (Çev.). İstanbul: Jaguar Kitap.
• Yu, H. (2012). Huozhe. Q. Ying. (Ed.). Beijing: Zuojia Chubanshe.
• Yu, H. (2003). To Live. M. Berry (Çev.) New York: Anchor Books Random House.
• Zhang, W. W. (2000). Transforming China: Economic Reform and its Political Implications. Great Britain: Macmillan Press Ltd.