The interpreter’s role in the context of intersemiotic translation

Yıl 2023, Sayı: 32, 1571 - 1582, 21.02.2023

Burak Özsöz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1253008

Öz

In an interpreted mediated activity, where parties to the interaction do not share a language on common ground and come from different cultural backgrounds, the interpreter’s task is not to be reduced to merely rendering the original utterances produced by one of the primary participants. The role of the translator, who is engaged in intralingual and intersemiotic translation, should be addressed not in a static framework but in the dynamism of that communication environment. Considering that the verbal component is generally prioritized over the nonverbal cues, studies into the dynamics of mediated talk should focus on the contribution of the nonverbal elements to the course of interaction as it unfolds. This study seeks to examine, within the framework of the multimodal approach, how the interpreter’s responses to the nonverbal behavior of the other interlocutors contribute to the communication environment. In this respect, Ekman and Friesen’s (1969; 1981) classification of the interplay between verbal and nonverbal elements will help examine the interpreter’s role in the context of intersemiotic translation. The corpus of the study consists of the transcriptions of two different audio-videotaped mediated settings in dental and hair aesthetics. It has been shown that the interpreter’s intersemiotic mediation has an important function in establishing the enunciative existence of the parties to the interaction.

Anahtar Kelimeler

Intersemiotic translation, interpreting activity, multimodal approach, dialogue interpreting, discourse analysis

Göstergelerarası çeviri bağlamında sözlü çevirmenin rolü

Öz

Tarafların aynı dili ve ekinsel artalanı paylaşmadığı, bir sözlü çevirmen aracılığında gerçekleşen bildirişim ortamında, çevirmenin rolü katılımcılardan birinin kaynak sözcelerinin erek dile aktarılması ile sınırlandırılamaz. Bu sebepten, diller arası çeviri kadar diliçi ve göstergelerarası çeviri ediminde de bulunan çevirmene biçilen rol, durağan bir çerçevede değil, o bildirişim ortamının devingenliğinde ele alınmalıdır. Böylesi devingen bir yapıya yönelik araştırmalarda, dildışı olana kıyasla ekseriyetle dilsel olanın öncelendiği düşünüldüğünde, etkileşimin dildışı bileşenlerinin bildirişim ortamına verdiği katkıya yönelik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Her iki gösterge dizgesini de bütüncül bir bakış açısıyla eşit ölçüde merkezine alan çalışmalarda, çoklu ortam yaklaşımının (multimodal approach) benimsenmesi önem arz eder. Çoklu ortam yaklaşımı, çevirmenin nasıl ve hangi ölçüde diğer eyleyenlerin davranışlarına müdahil olduğunun gözlenmesine imkân tanır. Bu çalışmada, çoklu ortam yaklaşımı çerçevesinde, sözlü çevirmenin muhataplarının dildışı eylemlerine verdiği tepkilerin etkileşim ortamına olan katkıları incelenecektir. Bu doğrultuda, Ekman ve Friesen’in (1969; 1981) dilsel iletişim öğelerinin dildışı iletişim öğeleri ile etkileşimine dair ortaya koydukları altı parçalı sınıflandırma, sözlü çevirmenin rolünün göstergelerarası çeviri bağlamında irdelenmesinde yol gösterici olacaktır. Çalışmanın derlemini görsel işitsel kayıt altına alınan iki ayrı diş ve saç estetiği özgün diyalog ortamının çevriyazısı oluşturmaktadır. Sözlü çevirmenin göstergelerarası aracılığının katılımcıların sözcelemsel varlığının tesis edilmesinde önemli bir işlevinin olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

: Göstergelerarası çeviri, sözlü çeviri, çoklu ortam yaklaşımı, diyalog çevirisi, söylem çözümlemesi

Kaynakça

• Chandler, D. (2022). Semiotics: The Basics (4th ed.). Routledge.
• Diriker, E. (2018). Türkiye’de Sözlü Çeviri: Eğitim, Uygulama ve Araştırmalar. İstanbul: Scala Yayıncılık.
• Ekman, P. and Friesen, W. V. (1969). The Repertoire or Nonverbal Behaviour: Categories, Origins, Usage and Coding. Semiotica, 1, 49-98.
• Ekman, P., ve Friesen, W. V. (1981). The Repertoire of Nonverbal Behavior: Categories, Origins, Usage, and Coding. In J. Umiker-Sebeok (Ed.), Nonverbal Communication, Interaction, and Gesture (pp. 57–106). The Hague, Netherlands: Mouton de Gruyter.
• Gorlee, D. L. (2015). From Translation to Transduction: The Glassy Essence of Intersemiosis. Tartu: Tartu University Press.
• Gottlieb, H. (2008). Multidimensional Translation. In A. Schjoldager, H. Gottlieb & I. Klitgard (Eds.), Understanding Translation (pp. 39-66). Denmark: Authors and Academica.
• Günay, D. (2002). Göstergebilim Yazıları. İstanbul: Multilingual.
• Jakobson, R. (2004/1959). On Linguistic Aspects of Translation. In L. Venuti (Ed.), The Translation Studies Reader (2nd ed., pp. 138-143). New York & London: Routledge.
• Gavioli, L. ve Baraldi, C. (2011). Interpreter-Mediated Interaction in Healthcare and Legal Settings. Interpreting, 13/2, 205-233.
• Gonzalez, L. P. (2014). Multimodality in Translation and Interpreting Studies: Theoretical and Methodological Perspectives. In Bermann & Porter (Eds.), A Companion to Translation Studies. Wiley & Blackwell.
• Kress, G. (2010). Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication. New York: Routledge.
• Kroeger, P. (2018). Analyzing meaning: An introduction to semantics and pragmatics (Textbooks in Language Sciences 5). Berlin: Language Science Press.
• Krystallidou, D. (2020). Going Video: Understanding Interpreter-Mediated Clinical Communication Through the Video Lens. In H. Salaets & G. Brone (Eds), Perspectives On Interpreting Practice And Research (pp. 181-202). John Benjamins Co.
• Mason, I. (2012). Gaze, Positioning and Identity in Interpreter-Mediated Dialogues. In Baraldi & Gavioli (Eds), Coordinating Participation in Dialogue Interpreting (pp. 177-199). Amsterdam: Benjamins.
• Norris, S. (2004). Analyzing Mulmodal Interaction: A Methodological Framework. New York: Routledge.
• Norris, S. (2019). Systematically Working with Multimodal Data: Research Methods in Multimodal Discourse Analysis. Hoboken, NJ: Wiley & Sons.
• Özsöz, B. (2021). Diyalog Çevirmeninin Konumlanmasına Mikro Ölçekli Yaklaşım: Söz-Bakış Etkileşimi. N. M. Uysal (Ed.) içinde, Çeviri Odaklı Çözümlemeler: Kuramdan Uygulamaya (ss. 91-112). Ankara: Nobel Yayın Grubu.
• Öztürk Kasar, S. (2009). Pour une Semotique de la Traduction. In C. Laplace, M. Lederer & D. Gile (Eds), La Traduction et Ses Metiers (pp. 163-175). Caen: Lettres Modernes Minard, Coll.
• Pasquandrea, S. (2012). Co-constructing Dyadic Sequences in Healthcare Interpreting: A Multimodal Account. New Voices in Translation Studies, 8, 132–157.
• Poyatos, F. (2002). Non-Verbal Communication Across Disciplines (Vol. 2). Philadelphia, PA: John Benjamins.
• Rossi-Landi, F. (1978). On Some Post-Morrisian Problems. In Luigi, R. (Ed.), Ars Semiotica III: International Journal of American Semiotics. Amsterdam: John Benjamins.
• Yılmaz, S. (2006). Présentation d’un corpus oral en turc contemporain, In Aspects of Corpus Linguistics: Written and Spoken Language Corpora, The 21st Century COE Program “UsageBased Linguistic Informatics (pp. 201-220). Tokyo University of Foreign Studies.
• Yılmaz, S. (2012). Türkçede Sözlü Derlem Oluşturma Çalışmaları Üzerine Değerlendirmeler (Uluslararası Global COE Program Projesi Çerçevesinde). Corpus-Based Linguistics and Language Education, 1, 165-184.