Gilles Deleuze’ün Göçebe Felsefesi ve Flanör Düşünce Ekseninde Only Lovers Left Alive Filmini Kavramak

Yıl 2023, Sayı: 32, 1419 - 1428, 21.02.2023

Özgür İpek

https://doi.org/10.29000/rumelide.1253219

Öz

Amerikalı bağımsız film yönetmeni Jim Jarmusch, mezuniyet projesi olarak yapımına başladığı ve daha sonra uzun metraj hâline getirdiği Permanent Vacation filminden itibaren bir flanör edasıyla kenti temaşa eden karakterleri odağına alır. Kentin sapa noktalarına varıncaya kadar pek çok yeri dolaşan bu karakterler, gördüklerinden yola çıkarak zihinlerinde bir anlam haritası oluştururlar. Üstelik Jarmusch sadece bu flanörü andıran gözlemci tiplemelerle değil, türleri yapıbozumuna uğratan sinemasal yaklaşımıyla da öne çıkan bir yönetmendir. Çektiği filmleri janr sineması kalıplarının dışına çıkararak onlara birtakım ayrıksı özellikler katan Jarmusch, yönettiği her filmin hem olay örgüsünü hem de karakterlerini farklı bir imge rejimi ve anlatı yapısıyla çevreler. Bu açıdan Jim Jarmusch’u Deleuze’ün göçebe düşüncesi ile bir araya getirmek de mümkündür. Ayrıca bu çalışmada ele alınan Only Lovers Left Alive filmi, flanör tiplemelerin yanı sıra Deleuze’ün göçebe felsefesinden izler taşıyan karakterlere de yer verir. Bu çalışmada Jim Jarmusch filmlerinin Deleuze’ün göçebe felsefesi ve flanör düşünce ile kesişen yanları ele alınmaktadır. Yönetmenin 2013 yılında çektiği Only Lovers Left Alive filmi her iki başlığın bir arada incelenmesine uygun bir anlatı sunduğu için seçilmiştir. Bu çalışmanın ortaya koyulmasında nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel analiz yöntemine başvurulmuştur. Bu yöntem, çeşitli veri toplama teknikleri uygulanarak bulgulanmış verilerin, önceden sınıflara ayrılarak uygun temalara göre özetlenmesine dayanır. Bu yöntem kullanılarak elde edilen bulguların okura sistematik bir şekilde yorumlanıp aktarılması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Göçebe düşünce, Gilles Deleuze, flanör, Jim Jarmusch.

Kaynakça

• Akay, A. (2006). “Yersizyurtsuzlaşma Üzerine”, Toplumbilim Dergisi içerisinde, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Artun, A. (2013). “Baudelaire’de Sanatın Özerkleşmesi ve Modernizm”, Modern Hayatın Ressamı içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Alver, K. (2012). “Flaneur: A Modern Urban Figure”, Akademik İncelemeler Dergisi içinde, Cilt: 7, Sayı: 2.
• Baudelaire, C. (2013). Modern Hayatın Ressamı, (A. Berktay, Çev), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Benjamın, W. (2013). Pasajlar, (A. Cemal, Çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Biro, Y. (2002). Sinemada Zaman, (A. C. Altunkkanat, Çev), İstanbul: Doruk Yayınevi,
• Çabuklu, Y. (2004). “Gözlemden Tüketmeye: Aylaklık”, Virgül Edebiyat Eleştiri Dergisi içerisinde, İstanbul.
• Deleuze, G. ve Parnet, C. (1990). Diyaloglar, (A. Akay, Çev.), İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Deleuze, G. (2009). Issız Ada ve Diğer Metinler, (F. Taylan, Çev.), İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Deleuze, G. ve Guattari F. (1990). Kapitalizm Ve Şizofreni 1: Göçebebilimi İncelemesi: Savaş Makinesi, (A. Akay, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Deleuze, G. ve Guattari, F. (1987). A Thousand Plateaus, çev. (B. Massumi, Çev.) Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Er, E. S. (2012). “Felsefi Nomadlik: Düşüncenin Yersizyurtsuzluğuna Dair Deleuze’cü Bir Çerçeveleme”, Flanör Düşünce İçerisinde, (H. Köse, Ed. ) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Vertov, D. (2007). Sine-Göz, çev. (A. Ergenç, Çev.) , İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Wood, R. (2003) . Hollywood from Vietnam to Reagan . . . and Beyond, New York: Columbia University Press.
• Werner, James V. (2004) . American Flaneur: The Cosmic Physiognomy of Edgar Allan Poe, New York & London: Routledge.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınları.