Türkçe ders kitaplarındaki anlama becerisine ilişkin yöntem ve teknikler üzerine bir inceleme

Yıl 2023, Sayı: 36, 121 - 134, 21.10.2023

Gürbüz Çalışkan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1369073

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma Türkçe ders kitaplarında yer alan anlama becerisine ilişkin yöntem ve teknikleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın verileri 2022-2023 eğitim-öğretim yılında okutulan Türkçe ders kitaplarından toplanmıştır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı araştırmada verilerin analiz edilmesinde döküman incelemesinden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda 5. sınıf Anıttepe yayınları Türkçe Ders Kitabı’nda 33 sessiz okuma, 13 sesli okuma, 4 katılımlı dinleme; 6. sınıf MEB 1 (13 sesli, 25 sessiz), MEB 2 (27 sesli okuma, 32 sessiz okuma ) ve EKOYAY yayınları (18 sesli okuma, 21 sessiz okuma) Türkçe ders kitabında genellikle sesli ve sessiz okuma, 6. sınıf MEB 1 yayınında (6 not alarak, 1 kendini konuşanın yerine koyarak dinleme/izleme), 6. sınıf MEB 2 yayınında (3 katılımlı, 5 katılımsız dinleme/ izleme,), 6. sınıf EKOYAY yayınında katılımlı dinleme; 7. sınıf MEB 1, MEB 2 ve Özgün yayınlarında çoğunlukla sesli ve sessiz okuma; 7. sınıf MEB 1 yayınında, MEB 2 ve Özgün yayınlarında çoğunlukla not alarak dinleme/izleme; 8. sınıf MEB yayınında sessiz okuma, katılımsız dinleme yöntem ve tekniği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında hazırlanacak Türkçe ders kitaplarında yer alan metin ve etkinliklerde bütün yöntem ve tekniklere yer verilmesi önerisinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitapları, anlama, yöntem, teknik

Kaynakça

• Ağın H., Hülya, K., Hüseyin, K., Ali; Tarakçı, R. ve Üstün, E. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 5. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Akgül, A., Demirer, N. Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. ve Uysal, A. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Arıcı, A. F. (2006). Türkçe öğretiminde kullanılan strateji-yöntem ve teknikler. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 299-308.
• Anne Arundel Community College (2008). Skimming and scanning. Reading and study skills lab http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~pkanchan/html/skim.htm
• Aslan, C. (2017). Örnek eğitim durumlarıyla Türkçe-Türk dili edebiyatı öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Azizoğlu, N. İ. ve Okur, A. (2021). Eleştirel dinleme becerisinin kapsamının incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (22), 327-337.
• Bayram, B. ve Aktaş, E. (2021). Anlama becerisi açisindan okuma ve dinleme/izleme stratejilerinin Türkçe ders kitaplarindaki yeri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 17(35), 1823-1848.
• Brown, H. D. (2007). Teaching by principles: An interactive approach to language pedagogy. Pearson Longman.
• Ceran, D. (2015). Seçici dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin altıncı sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisine etkisi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 7(1), 205-219.
• Çelik, Ö. ve Doğan, Y. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının özetleme hakkındaki görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3), 2233-2263.
• Demirel, T. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: EKOYAY Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2003). İletişim odaklı Türkçe derslerinde çocuk kitapları. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Dilidüzgün, S. (2004). Okuma öğretimi hedefleri bağlamında Türkçe ders kitaplarındaki çocuk edebiyatı ürünleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 43-55.
• Doğancı, M. S. (2018). Ortaokul 6-8. Sınıf Türkçe dersi basılı öğretim materyallerinin dinleme/izleme yöntem ve teknikleri bakımından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Djuwarsih, A. (2006). Learning and teaching strategies. Jakarta: CV. Wijaya Saputra.
• Erkal, M. ve Çağrıtekin, D. (2020). Okuma stratejilerinin (yöntem ve tekniklerinin) Türkçe ders kitaplarındaki metinlerle uyumu. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2) , 433-450.
• Erkal, H. ve Erkal, M. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. sınıf. Ankara: Özgün Yayınları.
• Ertürk, N., Keleş, S. ve Külünk, D. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 6. sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu 8. sınıf Türkçe ders kitabı. Ankara: MEB Devlet Kitapları.
• Grabe, W. (2009). Reading in a Second Language. New York: Cambridge University Press.
• Güneş, F. (2011). İlköğretimde sesli okumanın önemi ve yararları. Milli Eğitim Dergisi, 191, 7-23.
• Goodman, K. S. (1996). Ken goodman on reading. Portmouth, NH: Heinemann Online Journal, 15(2), 156-166.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kavcar, C.; Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi (Türkçe ve sınıf öğretmenleri için). Ankara: Engin Yayınları.
• Kemiksiz, Ö. (2016). Türkçe derslerindeki dinleme metinlerinde dinleme yöntem/tekniği - metin türü ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(1): 15-30.
• Khathayut, P. ve Karavi, P. (2011). Summarizing techniques: the effective indicators of reading comprehension. 3rd International Conference on Humanities and Social Sciences Proceedings- Teaching Techniques, 1–12. http://fs.libarts.psu.ac.th/research/conference/proceedings-3/3pdf/004.pdf
• Kır, T., Kırman, E. ve Yağız, S. (2019). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. Ankara: MEB Yayınları.
• Kitiş, E. (2017). Türkçe ders kitaplarında metinlerarası okumaya yönelik bir inceleme. İdil, 6(39), 2999-3009.
• Kodan, H. (2015). Koro, tekrarlı ve yardımlı okuma yöntemlerinin zayıf okuyucuların okuma ve anlama becerileri üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Ankara.
• Kurudayıoğlu, M. ve Örge Yaşar, F. (2014). 6. sınıf Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarındaki dinleme metinlerinin dinleme yöntem ve teknikleri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 1-14.
• Linyang, Y. (2020). An analysis of english reading comprehension from the perspective of psycholinguistics. Proceedings of the 2020 International Conference on Modern Education Management, Innovation and Entrepreneurship and Social Science (MEMIESS 2020).
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Öz, M. F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özen, F. ve Arslan Hendekçi, E. (2016). Türkiye’de eğitim denetimi alanında 2005–2015 yılları arasında yayımlanan makale ve tezlerin betimsel analizi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 621-650.
• Pang, J. (2008). Research on good and poor reader characteristics: ımplications for l2 reading research in China. Reading in a Foreign Language, 20(1), 1-18.
• Sawyer, W. E. (2012). Growing up with literature. Belmont: Wadsworth Cengage Learning.
• Sever, S. (2011). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2011). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sevimli, F. (2015). Katılımlı dinlemenin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerindeki etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, Kütahya.
• Sur, E. (2022). Türkçe ders kitaplarında yer alan metin altı soruların yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 11(1), 430-451. http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/68190/952572
• Süğümlü, Ü. ve Yüce, S. N. (2020). Dinleme/izleme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma: program ve ders kitapları. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 202-215.
• Süğümlü, Ü. ve Doğan, K. (2021). Okuma stratejilerinin programlar ve ders kitaplari bağlamında incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 58, 131-153.
• Şimşek, H. (2009). Methodical problem in the researches of educational history. Journal of Faculty of Educational Sciences, 1(42), 33-51.
• Ünalan, Ş. (2001). Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yalçın, A. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yenilmez, K. ve Sölpük, N. (2014). Matematik dersi öğretim programı ile ilgili tezlerin incelenmesi (2004-2013). Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 33-42.