Öğretmen istihdam süreci ve değerlendirme yöntemleri: Türkiye ve Almanya örneklemi

Yıl 2023, Sayı: 36, 958 - 982, 21.10.2023

Salih Özenici , Hüseyin Evcim

https://doi.org/10.29000/rumelide.1369562

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Almanya’da uygulanan öğretmen istihdam ve değerlendirme süreçlerine yönelik uygulama ve yöntemleri incelemektir. Bu bağlamda Almanya’da öğretmen değerlendirme ve istihdam sürecinde uygulanan Birinci Devlet Sınavı’nın ve 2016 yılı KPSS ÖABT Almanca Öğretmenliği sınavının içeriğini ve sınav sorularını Bloom’un taksonomisindeki bilişsel düzeylere göre analiz etmektir. Bu araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de Almanca Öğretmenliği istihdam ve değerlendirme sürecinde tek tip değerlendirme yönteminin kullanıldığı, Almanca ÖABT’de, ağırlık olarak alan bilgisine dayalı alt düzey bilişsel becerilerin ölçüldüğü, alan eğitimini/öğretimini değerlendirmek üzere kullanılan çok sınırlı sayıda sorunun sorulduğu, bu soruların alan bilgisi testindeki sorularda olduğu gibi alt düzey beceri gruplarında yer aldığı ve alan didaktiği kapsamının uygulama gerektiren sorulara ise hiç yer verilmediği görülmektedir. Ayrıca, ÖABT Almanca öğretmen adaylarının öğretmen yeterliklerini/niteliklerini ölçmekten daha ziyade ağırlıklı olarak hizmet öncesi eğitim sürecinde edindikleri alan bilgilerini alt düzey bilişsel beceriler temelinde ölçtüğü de tespit edilmiştir. Almanya’da ise Almanca Öğretmenliğine değerlendirme süreci, çoklu değerlendirme yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu uygulamaların amacı, öğretmen adaylarının sahip olması gereken yeterlikler/nitelikler hakkında olabildiğince fazla kanıt elde etmektir. Almanya’da öğretmen değerlendirmesi ve istihdamında uygulanan sınavın içeriği öğretmen niteliklerine dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Almanya’da uygulanan Almanca Öğretmenliği Birinci Devlet Sınavı’nda kullanılan soru analizlerine bakıldığında, üst düzey bilişsel becerileri ölçmeye ve değerlendirmeye aynı şekilde öğretmen adaylarının öğretim bilgisini göstermelerini gerektiren türden sorulara daha çok yer verildiği görülmektedir. Bu verilerden hareketle, Türkiye’de Almanca Öğretmenliği istihdamında kullanılan sınavların eleme amaçlı yapıldığı, Almanya’da ise öğretmen niteliklerine dayalı olabildiğince çeşitli ve güvenilir yöntemler kullanılarak yetkin öğretmenlerin seçilmesi ve istihdamı amaçlandığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

KPSS ÖABT, öğretmen yetiştirme ve istihdamı, Bloom taksonomisi

Kaynakça

• Abs, Hermann & Anderson-Park, E.. (2020). Der Vorbereitungsdienst für Lehrerinnen und Lehrer in Deutschland. Stand und Herausforderungen. Recht der Jugend und des Bildungswesens. 68. 152-161. 10.5771/0034-1312-2020-2-152.
• Adıgüzel, O. C. (2013). Teacher recruitment in Turkey: Analysis of teacher selection exams in comparison with Revised Bloom’s taxonomy of educational objectives. Educational Research and Reviews, 8(21), 2136-2146.
• Aydoğan, İ.; Çilsal, Z. (2007). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Yetiştirilme Süreci (Türkiye Ve Diğer Ülkeler), Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 22 Yıl: 2007/1 (179-197 s.)
• Baker, E. L., Barton, P. E., Darling-Hammond, L., Haertel, E., Ladd, H. F., Linn, R. L., ... & Shepard, L. A. (2010). Problems with the Use of Student Test Scores to Evaluate Teachers. EPI Briefing Paper# 278. Economic Policy Institute.
• Barber, M., & Mourshed, M. (2007). How the world's best-performing school systems come out on top. McKinsey & Company.
• Başkan, Z. ve Alev, N. (2009). Kamu Personeli Seçme Sınavında (Kpss) Çıkan Soruların Öğretmenlik Meslek Derslerine Göre Kapsam Geçerliği, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 11(2009-1), 29-49, http://hayefjournal.org/Content/files/sayilar/96/29.pdf
• Baştürk, S. ve Doğan, S. (2011). Özel dershane matematik öğretmenlerinin özel dershaneleri değerlendirmeleri [Cram school mathematics teachers’ evaluations on cram schools]. E-International Journal of Educational Research, 2(3), 68–86.
• Baumert, J., Blum, W., & Neubrand, M. (2004). Drawing the lessons from PISA 2000: Long-term research implications: Gaining a better understanding of the relationship between system inputs and learning outcomes by assessing instructional and learning processes as mediating factors. In PISA und die Konsequenzen für die erziehungswissenschaftliche Forschung (pp. 143-157). VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Bayraktaroğlu, S. (2012). Neden yabancı dil eğitiminde başaralı olamıyoruz?. Türkiye‘de yabancı dil eğitiminde eğilim ne olmalı? 12 – 13 Kasım 2012. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıstayı Bildirileri.Ankara:Hacettepe Üniversitesi Yayınları
• Baxter, J. A., & Lederman, N. G. (1999). Assessment and measurement of pedagogical content knowledge. In Examining pedagogical content knowledge: The construct and its implications for science education (pp. 147-161). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H., & Krathwohl, D. R. (1956). Handbook I: cognitive domain. New York: David McKay.
• Brunner, M., Kunter, M., Krauss, S., Baumert, J., Blum, W., Dubberke, T., Jordan, A., Klusmann, U., Tsai, Y. & Neubrand, M. (2006). Welche Zusammenhänge bestehen zwischen dem fachspezifischen Professionswissen von Mathematiklehrkräften und ihrer Ausbildung sowie beruflichen Fortbildungen? Zeitschrift für Erziehungswissenschaft, 9, 521-544.
• Bruns, B.; Luque, J. 2014. Great teachers: How to raise student learning in Latin America and the Caribbean. Washington, DC: World Bank Group.
• Bruns, B.; Macdonald, I. H.; Schneider, B. R. (2019). ‘The politics of quality reforms and the challenges for SDGs in education’. In: World Development, 118, 27–38.
• Butcher, Jennifer; Kritsonis, William Allan (2007). Human Resource Management: Managerial Efficacy in Recruiting and Retaining Teachers– National Implications, The Lamar University Electronic Journal of Student Research Summer 2007, https://files. eric. ed.gov/fulltext/ED497357.pdf
• Carlson, R. E. (1990). Assessing teachers pedagogical content knowledge: Item development issues. Journal of personal evaluation in education: JPEE, 4, 157-163.
• Cizek, G. H. (2001) Setting Performance Standards: concepts, methods and perspectives. Mahwwah, J: Lawrence Erlbam, New Jersey.
• Cooper, J. M., & Alvarado, A. (2006). Preparation, recruitment, and retention of teachers. Brussels: International Institute for Educational Planning.
• Cros, F., Yael, D., & Kantasalami, K. (2004). Attracting, developing and retaining effective teachers. Country note: Spain. OECD Publishing.
• Çelik, Z.; Bozgeyikli, H. (2019, Mart). Dünyada ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme, istihdam ve mesleki gelişim politikaları (Odak Analiz No. 2). Ankara: EBSAM.
• Darling-Hammond, L. ve Rothman, R. (2011). Lessons learned from Finland, Ontario, and Singapore. L. Darling-Hammond and R. Rothman (Eds.), Teacher and leader effectiveness in high performing education systems (ss. 1-11). Washington, DC: Alliance for Excellent Education & Stanford: Stanford Center for Opportunity Policy in Education.
• Demirpolat, B. C. (2015). Türkiye’nin yabancı dil öğretimiyle imtihanı: Sorunlar ve çözüm önerileri. Seta
• Deryakulu, D. (2011). KPSS Eğitim Bilimleri Sorularının Genel Öğretmen Yeterliklerinin Öğretim Teknolojisi Alanı ile İlgili Alt Yeterlik ve Performans Göstergeleri Açısından İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 1(1), 1-23
• Dilekmen, M.; Ercoşkun, M. H. ve Nalçacı, A. (2005). Öğretmen Adaylarının Akademik ve KPSS Başarılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 304-315.
• Ediger,M.(2002).Assessing teacher recruitment and the public schools. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460151.pdf
• Educational Testing Service. (1996). The Praxis series: Test at a glance. Princeton NJ: Author.Available: <www.teachingandlearning.org/profdvlp/pathwise> [August 8, 2021].
• Eurydice, E. (2018). Teaching careers in Europe: Access, progression and support. European Commission, Bruxelles.
• Global Education Monitoring Report Team ( 2014). Teaching and learning: Achieving quality for all; EFA global monitoring report, 2013-2014. Paris: UNESCO.
• Haertel, E.H. (1991). New forms of teacher assessment. In G. Grant (Ed.), Review of research in Education, 17, 3-29. Washington, DC:
• Hattie, J. (2008), Visible Learning (1st edition.), Routledge, London.
• Hill, H. C., Schilling, S. G., & Ball, D. L. (2004). Developing measures of teachers’ mathematics knowledge for teaching. The elementary school journal, 105(1), 11-30.
• Hobson, A. J., Ashby, P., McIntyre, J., & Malderez, A. (2010). International Approaches to Teacher Selection and Recruitment. OECD Education Working Papers, No. 47. OECD Publishing (NJ1).
• Işık, Kenan (2016). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin geleceğine yönelik eğitim yönetimi akademisyenlerinin görüşleri, doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• International Labour Organization. (2012). Handbook of good human resource practices in the teaching profession.
• Johnson, K. E. (2016). Language teacher education. In The Routledge handbook of English language teaching (pp. 121-134). Routledge.
• Kala, A. ve Çakır, M. (2016). 2013 Kamu Personeli Seçme Sınavı biyoloji alan bilgisi sorularının biyoloji öğretmenliği alan bilgisi yeterliklerine ve yenilenmiş bloom taksonomisine göre analizi. International Journal of Human Sciences, 13(1), 243-260. doi:10,14687/ijhs. v13i1.3398
• Karaca, E. (2011). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) yönelik tutumları. Akademik Bakış Dergisi, 23, 1-18
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım
• Kelkay, A. D. (2018). Practice and Challenges of Recruitment and Selection of Teachers in Private Primary School of Bahir Dar City, Ethiopia. American Journal of Educational Science, 4(4), 159-167.
• Kılıçkaya, F.; Krajka, J. (2013) A review of language teacher selection examination and recruitment in Turkey and Poland International Journal of Research Studies in Language Learning 2013 December, Volume 2 Number 5, 93-104
• Kır, E. ve Kır, E. (2011). Avrupa Birliği’nde Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumları ile Türkiye’de Öğretmen Yetiştiren Yükseköğretim Kurumlarının Karşılaştırmalı İncelenmesi. Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (UYK2011) 27-29 Mayıs 2011, İstanbul; 2, Cilt, Bölüm XI/ 1290-1300
• KMK (2019 b). Sachstand in der Lehrerbildung. IIA/Allgemeinbildendes Schulwesen. Stand:5.11.2019. Ab‐ gerufen am 12.5.2020 von https://www.kmk.org/fileadmin/Dateien/pdf/Bildung/AllgBildung/2019-11-05-S achstand_LB-veroeff.pdf
• Korkmaz, F. ve Ünsal, S. (2016). Bloom’un yenilenmiş taksonomisine göre bir sınav analizi. Turkish Journal of Education, 5(3), 170-183, doi: 10.19128/turje.97805
• Köse, İ. A. (2012). Geçerlik ve Güvenirlik (ss. 72-115), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Editör: N. Çıkrıkçı-Demirtaşlı). Ankara: Elhan Yayınları.
• Krauss, S., Baumert, J., Blum, W., Neubrand, M., Jordan, A., Brunner, M., ... & Löwen, K. (2006). Die Konstruktion eines Tests zum fachlichen und zum fachdidaktischen Wissen von Mathematiklehrkräften. Beiträge zum Mathematikunterricht, 319-322.
• Kromrey, J. D., & Renfrow, D. D. (1991). Using Multiple Choice Examination Items To Measure Teachers' Content-Specific Pedagogical Knowledge.
• MEB. (2011). Ulusal öğretmen strateji belgesi. http://egitim.erzincan.edu.tr/userfiles/ulusalogr.
• MEB(2013).Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013.09.20130907-4.htm
• MEB.(2017).Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri, ÖYGGM http://mugla.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/06152647_hizmetici.pdf
• MEB. Personel Genel Müdürlüğü. (2018). Sözleşmeli öğretmenliğe başvuru ve atama duyurusu. https://personel.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_02/19171735_SOZLESMELI_OGRETMENLIK_DUYURU_2018_MART.pdf
• MEB.(2018). Milli Eğitim Bakanlığı 2023 Eğitim Vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• MEB 2017-2023 Öğretmen Stratejisi Belgesi, Öğretmen Yetiştirme Ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Ankara http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmen-strateji-belgesiyayimlandi/icerik/406
• Melnick, S.L., and Pullin, D. (2000). Can you take dictation? Prescribing teacher quality through testing. Journal of Teacher Education, 514, 262-275.
• Melovitz Vasan, C. A., DeFouw, D. O., Holland, B. K., & Vasan, N. S. (2018). Analysis of testing with multiple choice versus open‐ended questions: Outcome‐based observations in an anatomy course. Anatomical sciences education, 11(3), 254-261.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Beverly Hills: Sage Publications
• Mitchell, R. & Barth, P. (1999). How teacher-licensing tests fall short. Thinking K-16, 3(1), 5-25. http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED457261.pdf
• Mitchell, K. J., Robinson, D. Z., Plake, B. S., & Knowles, K. T. (2001). Testing teacher candidates: The role of licensure tests in improving teacher quality. National Academy Press, 2101 Constitution Avenue, NW, Lockbox 285, Washington, DC 2005.
• National Research Council. (2001). Testing teacher candidates: The role of licensure tests in improving teacher quality. National Academies Press. https://doi.org/10.17226/10090.
• OECD. (2005). Education and Training Policy Teachers matter: Attracting, developing and retaining effective teachers. Centre for Educational. Paris: Centre for Educational Research and Innovation, OECD.
• OECDb(2008). Teaching, Learning and Assessment for Adults: Improving Foundation Skills, OECD Publishing, Paris, 2008.
• OECD. (2009a). Creating effective teaching and learning environment ts: First results from TALIS. OECD.
• OECD (2009b). Evaluating and rewarding the quality of teachers: International practices. Paris: OECD Publishing.
• OECD (2013) Learning Standards, Teaching Standards And Standards For School Principals: A Comparative Study, Centre of Study for Policies and Practices in Education (CEPPE), Chil.
• OECD. (2018a). Effective teacher policies: Insights from PISA. Paris: OECD.
• Ostielli, G., (2009). Teacher Education in Italy, Germany, England, Sweden and Finland, European Journal of Education, 44, 2, 291- 308.
• Özoğlu, Murat; Gür, Bekir S. Altunoğlu, A. (2013) Türkiye ve dünyada öğretmenlik Retorik ve Pratik, Eğitim-Bir-SenYayınları:54 Araştırma Dizisi:10
• Özöğlu, M. (2010).Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Sisteminin Sorunları, SETA Analiz,
• Özoğlu, M. (2011). Türkiye’nin öğretmen “yetiştirme” politikası. M. Orhan (Ed.), 21. Yüzyılda Türkiye’nin eğitim ve bilim politikaları sempozyumu içinde (ss. 143-156). Ankara: Eğitimciler Birliği Sendikası.
• Özsoy, C. E. (2015). Mesleki Eğitim - İstihdam İlişkisi: Türkiye’de Mesleki Eğitimin Kalite ve Kantitesi Üzerine Düşünceler. Electronic Journal of Vocational Colleges- Aralık 2015 4. UMYOS Özel Sayısı, s. 173-181.
• Raporu, H. Ü. E. F. (2017). Türkiye’de öğretmen eğitimi ve istihdamı: Mevcut durum ve öneriler. Erişim adresi: http://www. egitim. hacettepe. edu. tr/belge/OgretmenEgitimi-istihdam_Raporu. pdf.
• Roediger III, H. L.,& Marsh , E. J. (2005). The positive and negative consequences of multiple-choic testing. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, Vol 31,5, 1155-1159. http://dx.doi.org/10.1037/0278-7393.31.5.1155
• Rivkin, Steven G., Eric A. Hanushek, & John F. Kain. (1998). Teachers, schools, and academic achievement. National Bureau of Economic Research, Working Paper No. 6691.
• Santiago, P., & Benavides, F. (2009). Teacher Evaluation: A Conceptual Framework and Examples of Country Practices, paper presented at the OECD-Mexico Workshop “Towards a Teacher Evaluation Framework in Mexico: International Practices, Criteria and Mechanisms”, Mexico City, 1-2 December 2009.
• Sezgin, F. ve Duran, E. (2011). Kamu Personeli Seçme Sınavı’nın (KPSS) Öğretmen Adaylarının Akademik ve Sosyal Yaşantılarına Yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 9-22.
• Stronge, J., & Hindman, J. (2006). The teacher quality index: A protocol for teacher selection (Association for Supervision and Curriculum Development Alexandria, Virginia, USA).
• Stronge, J.H. (2013). Effective teachers = student achievement: What the research says. 1-173. 10.4324/9781315854977
• Tekin, H. (2009) Eğitimde Ölçme Ve Değerlendirme. Ankara, Yargı Yayınları
• Tripathy, P. & Reddy, H. (2009a). Principles of management. (2nd ed.). New Delhi: Tata M Graw-Hill publishing Company Limited.
• Turgut, M.F.& Baykul, Y. (2012). Ölçme ve değerlendirme. (4. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• U.S. Department of Education. National Center for Education Statistics. National Assessments of Teacher Quality, Working Paper No. 96- 24, by Richard M. Ingersoll. Project Officer, Daniel Kaspryzk. Washington, D.C.: 1996.
• Uyulgan, M. A.,& Akkuzu, N. (2015). Öğretmen adaylarının gözünden nitelikli öğretmen seçimi ortaöğretim fen ve matematik alanları eğitimi bölümünde okuyan öğrencilerin durumu.KÜ Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 917-940
• Xu, Xianxuan (2018). Why Does It Matter How We Select and Hire Teachers? A few thoughts on the recruiting process by Stronge & Associates Educational Consulting, LLC, https://www.tieonline.com/article/2400/why-does-it-matter-how-we-select-and-hire-
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis.
• Wurtzel, J., & Curtis, R. (2008). Human capital framework for K-12 urban education: Organizing for success. Strengthening the Education Workforce, 3.
• Yıldırım, K.; Tabak, H.; Yavuz, B. (2012) MEB Öğretmen Yeterliklerinin Kamu Personeli Seçme Sınavı Eğitim Bilimleri Testinde Dikkate Alınma Düzeyi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4),751-778
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• -Sekretariat Der Ständigen Konferenz Der Kultusminister Der Länder In Der Bundesrepublik Deutschland Berichte\Lehrer\Lbin-D.doc Lehrerbildung in Deutschland - Standards und inhaltliche Anforderungen, https://www.fu-berlin.de/sites/bologna/dokumente_zur_bologna-reform/KMK_Standards.pdf?1320326421
• -Lehrerbildung in Deutschland- Standards und inhaltliche Anforderungen,https://www.fu-berlin.de/sites/bologna/dokumente_zur_bologna-reform/KMK_Standards.pdf?1320326421 -http://www.osym.gov.tr/dosya/1-69099/h/oabt-ornek-soru-ve-agirliklar.pdf
• -www.fu-berlin.de/sites/bologna/dokumente_zur_bologna-reform/KMK_Standards.pdf?1320326421
• -https://www.germanistik.uni-wuerzburg.de/studienberatung/studiengaengemodulplaene-germanistik/lehramt-deutsch/staatsexamen/
• -https://www.mzl.uni-muenchen.de/lehramtsstudium/erstes_staatsexamen/index.htm
• https://www.gesetzebayern.de/Content/Document/BayLPO_I/true?AspxAutoDetectCookieSupport=1,&AspxAutoDetectCookieSupport=
• https://www.zls.uni-leipzig.de/fileadmin/Einrichtung_ZLS/Studium/Informationsblatt_zur_Ersten_Staatspruefung_Lehramt_an_Gymnasien.pdf