Ayfer Tunç’un öykü kişileri üzerine: Saklı

Yıl 2023, Sayı: 37, 354 - 365, 21.12.2023

Tolga Bayındır

https://doi.org/10.29000/rumelide.1405744

Öz

İnsan ve hâlleri genelde edebiyatın özelde ise öykünün temel taşıdır. Kısıtlı ve dar bir çerçevede ele alınan olayların veya durumların aksine Ayfer Tunç’un Saklı’daki öykülerinde okur merkezli etkileşimin temelini kahraman/karakter oluşturur. Ayfer Tunç, Çağdaş Türk Edebiyatının kurmaca türünde verdiği eserleriyle tanınan bir yazardır. Gazetecilik geçmişi, sosyal konulara eğilimi, öz yaşanmışlıklarının farkındalığı ve bunların yansıtılmasıyla hem kurmaca hem de yaşantı evreninde iz bırakmayı başarır. Saklı (1989) ile başlayan öykü serüveni Mağara Arkadaşları (1996), Aziz Bey Hadisesi (2000), Taş-Kâğıt-Makas (2003), Evvelotel (2006) eserleriyle devam eder. Öykülerinin merkezine aldığı karakterler gerek toplumun merkezinde gerekse bir “yabancılaşma” unsuru olarak dışında yer alır. Bu bakımdan yazarın geniş bir gözlem yelpazesine dayanan yaratıcı kişilikleri öykülerinde yer alır. Tunç’un öykü kişilerini birçok açıdan değerlendirmek mümkündür. Özellikle terk edilmiş, kimsesiz, yaşlı, içinde bulunduğu zaman veya mekâna uyumsuz insanlar onun öykülerinde geniş bir yer tutar. Modern edebiyat çalışmalarında sıkça dile getirilen “kimlik ve kişilik bunalımı” konusu Ayfer Tunç’un karakterleri açısından da değerlendirilmelidir. Bu çalışmada amaç Ayfer Tunç’un Saklı adlı kitabında topladığı öykülerinde yer verdiği karakterleri “kişilik, yabancılaşma, yalnızlık, uyum ve uyumsuzluk” kavramları açısından incelemektir. Özellikle toplumsal ve kültürel açıdan “sıra dışı, uyumsuz, alışılmamış” karakterler üzerinde durulacak ve bu yolla yazarın yaratma faaliyetine kaynaklık eden “kişilik” algoritmaları tespit edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ayfer Tunç, Öykü, Karakter, Uyumsuzluk, Kişilik

Kaynakça

• Bakkaloğlu, Ş. (2021). Ayfer Tunç’un Roman ve Hikâyelerinde Sosyal Benlik ile Aile Kurumu İlişkisi. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61 (1), 85-102.
• Demirli, H. (2018). Ayfer Tunç’un Romanlarında Yabancılaşma. Yüksek Lisan Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Ergün C. (2018). Ayfer Tunç’un Hikâye ve Romanlarında Kadın. (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi) Trakya Üniversitesi.
• Gülsoy, M. (2005). Picus Dergisi, Murat Gülsoy-Ayfer Tunç Söyleşi, (Çevrimiçi) https://muratgulsoy.files.wordpress.com/2011/11/s10.pdf (Erişim Tarihi: 12.09.2023)
• Harmancı, A. & Solak, Ö. (2010). Ayfer Tunç Öykülerinde Sevgisizlik Teması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 87-95.
• İnci, H. (2014). Ayfer Tunç’la Karanlıkta Kelimeler. İstanbul: Can Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim Sanat Yayınlar.
• Soysal Eşitti, A. (2023). Ayfer Tunç’un Gençlik Sabah Çiyidir Adlı Hikâyesinde Yaşlılığın Temsili. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (32), 496-508.
• https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ayfer-tunc (Erişim tarihi: 27.11.2023)
• Tunç, A. (1989), Saklı, İstanbul: Cem Yayınevi.