Yabancılara Türkçe öğretiminde konuşma becerisini geliştirmeye yönelik araştırmalar: son yirmi yılın değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 38, 35 - 72, 21.02.2024

Kadir Kaan Büyükikiz , Abdullah Tekin , Ayşegül Güler Yıldız

https://doi.org/10.29000/rumelide.1439579

Öz

Bu araştırmanın amacı; 2001-2021 yılları arasında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisini geliştirmeye yönelik deneysel uygulama içeren lisansüstü tezleri tespit etmek ve bu çalışmalardaki eğilimlerin ne yönde olduğunu belirlemektir. Araştırma sentezleme metodolojisiyle gerçekleştirilmiş olup doküman incelemesi ile toplanan veriler içerik analizine göre kodlanmıştır. Belirtilen amaç doğrultusunda YÖK Tez veri tabanında, belirlenen anahtar kelimeler aratılıp konuşma becerisini geliştirmeye yönelik erişilen deneysel desenli lisansüstü tezler değerlendirmeye alınıp çözümlenmiştir. Çözümlenen tezlerin, benzerlik ve farklılıkların karşılaştırılması neticesinde 5 ayrı temada toplandığı görülmektedir. İlgili temalar, tezlerin “kelime öğretimine, psikolojik etkenlere, konuşma becerisini geliştirmeye yönelik yaklaşım/ yöntem/ teknik/ materyal/ etkinliklere, teknolojik araçların kullanımına ve ölçme- değerlendirmeye” odaklanmaları bakımından belirlenmiştir. İncelenen tezlerde deney ve kontrol grupları olarak oluşturulan katılımcıların, çeşitli üniversitelerin Türkçe Öğretim Merkezleri’nde (TÖMER) dil öğrenen farklı yaş, eğitim durumu ve uyruklardaki kişilerden seçildikleri, araştırmalarda genel olarak bir buçuk- iki ay arası zaman aralıklarında veri toplamanın tercih edildiği, veri toplama araç ve analizlerinde daha çok karma desen kullanıldığı ve çalışma sonucu açısından genel olarak katılımcı gruplarda hedeflenen gelişim düzeylerinin gerçekleştiği sonucuna ulaşılmıştır. Lisansüstü tezlerdeki eğilimlerin genel görünümünü tespit etmek amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmanın, hem alan yazında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde konuşma becerisini konu edinen deneysel nitelikli tezlerin ne yönde gelişim gösterdiğine dair bir çerçeve sunacağı hem de bu alanda çalışmak isteyen araştırmacılara yol gösterici olması adına alana katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, konuşma becerisi, konuşma eğitimi, lisansüstü tez, sentezleme

Kaynakça

• Al-Jamal, D. and Al-Jamal, G. A. (2013). An Investigation of The Difficulties Faced By Efl Undergraduates In Speaking Skills. English Language Teaching, 7(1). https://doi.org/10.5539/elt.v7n1p19
• Aungwatanakun, S. (1994) English Teaching Methodology, (2nd), Bangkok: Chulalongkorn University Press.
• Baki, Y. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretimi Alanındaki Araştırma Eğilimleri. International Journal of Language Academy, Volume 7/3 September 2019 p. 22/41.
• Büyükikiz, K., K., Hasırcı, S. (2013). Türkçe Öğrenen Yabancı Öğrencilerin Konuşma Becerisine Yönelik Görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4), 897-912.
• Büyükikiz, K. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretim Alanında Hazırlanan Lisansüstü Tezler Üzerine Bir İnceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11/25, 203-213.
• Büyükikiz, K. K., Güler Yıldız, A. (2021). Araştırmalar Ne Diyor? Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimine Yönelik Yapılan Lisansüstü Araştırmalarının Değerlendirilmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları , 9 (2) , 81-95 .
• CEFR, (2021). Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni (çev. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı). Ankara: T. C. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Çelebi, C., Ergül, E., Usta, B. ve Mutlu. M. (2019). Türkiye’de Yabancılara Türkçe Öğretimi Alanında Hazırlanmış Lisansüstü Tezler Üzerine Bir Meta-Analiz Çalışması. Temel Eğitim Dergisi, 1(3), 39-52.
• Çelik, F. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 3 (3), 32-41.
• *Demirel, M. V. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilere Kelimelerin Öğretimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ercan, A. N. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Değişkenler Açısından Analizi. 7. Uluslararası Türkçenin Eğitimi Öğretimi Kurultayı, 19-21 Haziran, Muğla.
• *Erten Dalak, H. D. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde İletişimsel Yaklaşımın Deyim Öğretimindeki Başarıya Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• *Genç Köylü, S. (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Teknoloji Kullanımının Kaygı Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Goh, C. (2016). Teaching speaking. In Renandya, W.A., & Widodo, H.P. (eds.), English language teaching today. Linking theory and practice (pp. 143-159). Bern: Springer.
• *Gönen Kayacan, S. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kalıp Sözlerin Kazandırılmasında Yaratıcı Dramanın Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• *Gün, S. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Web 2.0 Sesli Ve Görüntülü Görüşme Uygulamalarının (Skype) Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Güncel Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Günaydın, Y. (2021). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Konuşma Kulüpleri. Ekev Akademi Dergisi, 25/85.
• Güneş, F. (2014). Konuşma Öğretimi Yaklaşım ve Modelleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3/ 1, 1- 27.
• *İlgün, K. (2021). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Kültürlerarası Yaklaşım Modeliyle Konuşma Becerisinin Geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• *Kılıçarslan, R. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Drama Yönteminin Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• *Karagülle, H. (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde 3 Boyutlu Öğrenme Ortamlarının Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• *Kardaş, D. M. (2021). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Geribildirimin Dört Temel Dil Becerisinin Geliştirilmesine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• *Koçak, A. (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Telaffuz: Bir Karma Yöntem Araştırması ve Ünlülerin Telaffuz Öğretimine Yönelik Yeni Bir Teknik. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Leong, Lai Mei, & Ahmadi, Seyedeh Masoumeh. (2017). An Analysis Of Factors Influencing Learners’ English Speaking Skill. International Journal Of Research In English Education, 2(1), 34-41. Sid. Https://Sid.Ir/Paper/349619/En
• Maden, S., Önal, A. (2021). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi İle İlgili Lisansüstü Tezlerin Araştırma Eğilimleri. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi , 7 (1) , 42-56 .
• *Mansour, O.M.A. (2021). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Filmlerin Dinleme/İzleme Ve Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Octavia, F., Gailea, N., Hikmah, S. (2018). Teaching English Speaking Skill at Eleventh Grade Students’ Al-Mubarok Boarding School Serang (Ethnography Research). English Education Journal, 2 (1), 194
• Oradee, T. (2012). Developing Speaking Skills Using Three Communicative Activities (Discussion, Problem-Solving, and Role-Playing). International Journal of Social Science and Humanity vol. 2, no. 6, pp. 533-535
• Özmen, C., Güven, E., Dürer, Z., S. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisi: Sesletime Yönelik Bir Uygulama ve Etkinlik Önerisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature And History of Turkish or Turkic, 12/28, 593-634.
• Renandya, W.A., & Nguyen, T.T.M. (2023). Teaching Speaking L2 Contexts. In E. Hinkel, (Ed.), Handbook of Practical Second Language Teaching and Learning. Routledge.
• Sallabaş, M., E. (2012). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenenlerin Konuşma Kaygılarının Değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7/3, 2199-2218.
• *Sivrioğlu, S. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yaratıcı Dramanın Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• *Seyhan, B. (2021). İletişim Oyunlarının Yabancılara Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Şenyiğit, Y., Okur, A. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Konuşma Becerisi Ve Telaffuz Eğitimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , (52) , 519-549 .
• *Taşköprü, G. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Sınıflarında Konuşma Becerisini Geliştirmeye Yönelik Materyal Hazırlama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• *Tataroğlu, S. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yaratıcı Drama Uygulamalarının Konuşma Becerisine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. A. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınevi.
• *Tunçel, H. (2014). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenimine Yönelik Kaygı Ve Kaygının Dil Öğrenimi Başarısına Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Türkben, T. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Alanında Yapılan Lisansüstü Çalışmaların Değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2464-2479.
• *Uçar, R. (2021). Kendini Dinleme ve Öz Değerlendirme Modeliyle Telaffuz Öğretiminin Türkçe Öğrenen Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Sesletim Becerilerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Walsh, D., Downe, S. (2005). Meta‐Synthesis Method for Qualitative Research: A Literatüre Review. Journal of Advanced Nursing, 50 (2), 204-211.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• *Yorgancı, O. K. (2021). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Podcast (Sesli Yayın) Kullanımının Üretici Dil Becerilerine Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.