Gelenek ve İletişimin Kimlik Üzerindeki Rolü

Yıl 2024, Sayı: 38, 1083 - 1097, 21.02.2024

Mehmet Tözluyurt

https://doi.org/10.29000/rumelide.1439995

Öz

Farklı özelliklere sahip olarak yaratılan insanlar, birbirlerinin farklıklarından ve erdemlerinden yararlanmak için bir arada yaşamak durumundadırlar. Birlikte yaşam ise birtakım sorumlulukları beraberinde getirmektedir. Bu sorumlulukların en önemlisi her biri doğal düşünme merkezi olan insanların bireysel kimliklerinin korunmasıdır. İlahî mesaj bireysel kimliklerin yok olmasının önüne geçmek için körü körüne bağlılıkları ve hakikatin ötelendiği mezhebi/grupsal tutumu eleştirmiştir. Hz. Peygamber de elçilik görevi süresince ayrım gözetmeksizin yetiştiği toplumun tüm bireyleriyle iletişim kurmuş ve onlar hakkında yargılayıcı hükümler vermekten kaçınmıştır. Hz. Peygamber’in uyguladığı bu iletişim modeli ashabı tarafından da etkin bir biçimde devam ettirilmiştir. Bireysel kimlik sahibi insanların bir araya gelip iletişim kurmalarıyla grup kimliği oluşmaktadır. Bir grubun üyesi olmak içinde yaşanılan dünyanın sıkıntıları ve olumsuzlukları karşısında bunalıma girmiş bireyleri güvence altına alması yönüyle faydalı olabilir. Bunun yanında bireysel kimliklerinin baskı ve yasaklamalarla etkisiz hale getirilmesinden muzdarip olanlar ile tercihte bulunma özgürlüğü ve özgüvenlerini aktif kılmak isteyenler için grup bir kabusa dönüşecektir. Bireysel ve grup kimlikleri ise ulusal kimliği oluşturmaktadır. Ulusal kimlik daha çok devlet ile ilişkili olup, bireylerin arzu ve heveslerine göre tertip edilmeyecek kadar önemli bir kimlik çeşididir. Bu kimlik, biz ve ötekiler arasında sınır belirlemek için tek düze bir hakkı gaye edinen yönetim ve onun temsilcileri tarafından inşa edilir. Ulusal kimliğin içine doğulur, sonradan bu kimliğe dâhil olunmaz. Bu çalışmada iletişim ve geleneğin ne olduğuna değindikten sonra, geleneğin bireysel, gruba ait ve ulusal kimlikler arasında gerçekleşen iletişimi ne şekilde etkilediği karşılaştırmalı metotla ortaya konmaya çalışılacaktır. Ayrıca geçmişte sergilenen eylemlerin değerli olduğu ancak bu eylemlerin bireysel kimlik sahiplerinin kaderi olmadığı örneklerle ifade edilecektir. Sonuçta katı kaderciliğin ve sorgulamadan yoksun olarak geçmişe duyulan inancın, toplumlardaki iletişimin daha doğmadan son bulmasına, insanlar arasında kin ve nefretin artarak devam etmesine vesile olacağı vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kelam, inanç, insan, iletişim, gelenek

Kaynakça

• Akbulut, A. (2017). Müslüman Kültüründe Kur’an’a Yabancılaşma Süreci. Ankara: Otto Yayınları.
• Âmiri, Ebü’l-Hasen Muhammed b. Yûsuf. (1988). el-İ‘lâm bi-Menâkibi’l-İslâm. Riyad: Müessesetü Dâru’l-Asâleti li’s-Sakâfe.
• Armağan, M. (1992). Gelenek. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2017). Kimlik. Trc. Mesut Hazır. Ankara: Heretik Yayınları.
• Bauman, Z-Obirek, S. (2018). Tanrı’ya ve İnsana Dair. 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Düzgün, Ş.A. (2016). Adem’den Öncesine Dönüş. Ankara: Otto Yayınları.
• Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrâhîm. (1302h.). Kitâbü’l-Harâc. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife,
• Ebû Yûsuf, Yakub b. İbrâhîm. (1357h.). er-Redd alâ Siyeri’l-Evzâî. Thk: Ebû’l-Vefâ el-Afgânî. Beyrut.
• Ebû Zeyd, Nasr Hâmid. (2015). Kutsal Metin Otorite ve Hakikat. İstanbul: Mana Yayınları.
• Eş’ârî, Ebü’l-Hasen Ali b. İsmail. (ty). el-İbâne an Usûli’d-Diyâne. Beyrut.
• Gökçe, O. (1993). İletişim ve Kitle İletişim Bilimine Giriş. Konya: Turhan Kitapevi, 1993.
• Girard, R. (2005). Günah Keçisi. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Kanat Kitap.
• Guenon, R. (1987). Gelenek ve Gelenekçilik. Trc. Mamut Kanık. İstanbul: Yedi İklim Yayınları.
• Hasan Hanefi. (2016). Gelenek ve Yenilenme. Ankara: Otto Yayınları.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekir Ahmed b. Ali. (1417h.). Târîhu Bağdât ve Zuyûluhü. Thk. Mustafa Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Hayyât, Ebü’l-Hüseyin. (1993). Kitâbü’l-İntisâr. Beyrut: El-Mektebetü Dâri’l-Arabî.
• İbn Fûrek, Ebû Bekir Muhammed b. Hasan. (1987). Mücerredü Makâlâti’ş-Şeyh Ebi’l-Hasen el-Eş’arî min imlâi’ş-Şeyh İbn Fûrek. Thk. Daniel Gimaret. Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed. (1996). el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Evhâ ve’n-Nihal. Thk. Muhammed İbrahim Nasr. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• İbn Ebî Ya’lâ. (1999). Tabakâtu’l-Hanâbile. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Ali el-Askalânî. (1995). Tehzîbü’t-Tehzîb. Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik. (1978). es-Siratü’n-Nebeviyye. Kahire.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İmaduddin Ebü’l İsmail b. Ömer. (1977). el-Bidâye ve’n-Nihâye. Beyrut: Dâru’l-Hicr.
• İbn Sâd, Ebû Abdillâh Muhammed. (2001). Kitâbü Tabakâti’l-Kübrâ. Kahire: Mektebetü’l-Hancî
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum, Algı, İletişim. 5. Baskı. İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları.
• Kandemir, M.Y. (2006). “Nesâî,” Diyanet İslam Ansiklopedisi. (Cilt 32/ 563-565). İstanbul: İsam Yayınları.
• Koç, İ. (2017). “Berbehârî ve Şerhü’s-Sünne Adlı Eserindeki Haşvî Temâyül”. SDÜİF Dergisi, 38/1, 91-112.
• Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınları.
• Le Bon, G. (1997). Kitleler Psikolojisi. Haz: Yunus Ender. 1. Baskı. İstanbul: Hayat Yayınları.
• La Boetie, E. (2014). Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev. Çev. M. Ali Ağaoğulları. Ankara: İmge Kitabevi.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed. (2005). Te’vîlâtü Ehli’s-Sünne. Thk. Mücdî Bâsellûm. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Mill, J.S. (2004). Hürriyet Üstüne. Trc. M. Osman Dostel. Ankara: Liberte Yayınları.
• Mutlu, E. (1994). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark Yayınları.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî. (1955). Sahîhu Müslim. Beyrut.
• Nesefî, Ebü’l-Mu‘în. (2004). Tebsıratü’l-Edille fî Usûli’d-Dîn. Thk. H. Atay-Ş. A Düzgün. Ankara: DİB Yayınları.
• Râzî, Fahreddîn. (ty). Münâzarâtü Fahreddîn er-Râzî fî Bilâdi Mâverâü’n-Nehr. Thk. Fetullah Huleyf. Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
• Öner, N. (1995). Felsefe Yolunda Düşünceler. İstanbul: MEB. Yayınları.
• Öztürk, H. (2020). “İbnü’l-Hümâm’a Göre İnsan Hürriyeti Meselesi”. Mütefekkir, 7/14, 391-420.
• Saymerî, Ebû Abdullah Hüseyin b. Ali. (1985). Ahbâru Ebî Hanîfe ve Ashâbihî. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb.
• Serahsî, Ebû Bekr Muhammed b. Ahmed. (1993). el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• Shils, Edvard. (2003-2004). “Gelenek”. Trc. Hüsamettin Arslan. Doğu Batı Dergisi. 7/25, 101-131.
• Subkî, Tacuddîn Abdülvehhâb b. Ali. (1324h.). Tabakâtu’ş-Şafiiyyeti’l-Kübrâ. Mısır.
• Taberî, Ebû Cafer b. Cerîr. (1967). Târîhu’t-Taberî. Mısır: Dâru’l-Ma’rife.
• Tayfun, R. (2007). Etkili İletişim ve Beden Dili. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tuğ, S. (1965). “Eserlerinde Rastlanan İfadelerine Göre İmam Serahsî’nin Hapis Hayatı”. 900. Ölüm Yıldönümü Münasebetiyle Büyük İslam Hukukçusu Şemsu’l-Eimme Es-Serahsî Armağanı. AÜ Basımevi.
• Usluata, A. (1990). İletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Watt, W. M. (2017). Müslüman Aydın. Trc. Hanifi Özcan. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• Yafî’î, Abdullah b. Esed. (1993). Mirâtü’l-Cinân ve İbrâtü’l-Yakzân. Kahire.
• Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osman. (1996). Siyeru A’lâmi’n-Nübelâ. Beyrut: Müessetü’r- Risâle.
• Zehebî. Muhammed b. Ahmed b. Osman. (1958). Tezkiratu’l-Huffaz. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Zıllıoğlu, M. (1998). İletişim Nedir? İstanbul: Cem Yayınevi.