Yabancı/İkinci dil olarak Türkçe öğretiminde temel seviyede yazma becerisi değerlendirme ölçütlerine ilişkin puanlama anahtarı örneği

Yıl 2024, Sayı: Ö14, 94 - 106, 21.03.2024

Damla Okyay Meltem Ekti

https://doi.org/10.29000/rumelide.1455117

Öz

Yazma becerisi bir dili etkili, yetkin ve akademik olarak kullanabilmenin göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu becerinin geliştirilmesi kadar objektif bir şekilde değerlendirilmesi de zordur. Yazma becerisinin değerlendirilmesinde ölçütlerin net olarak belirlenmemesi, yazılı metinlerin değerlendiriciler tarafından farklı şekillerde puanlanmasına yol açabilmektedir. Yazma becerisinin değerlendirilmesinde analitik dereceli puanlama anahtarlarının kullanılması öğrenicilerin yazılı metinlerini kapsamlı ve objektif bir şekilde değerlendirmek için önem arz etmektedir. Dil öğrenim sürecinin temelini oluşturan A1-A2 seviyelerinde öğretimin amacına hizmet eden, yazma becerisine ait unsurlar ve seviyeden beklenen yeterlikler dikkate alınarak hazırlanan dereceli puanlama anahtarlarının, değerlendirmede objektifliği sağlayacağı gibi öğretim sürecindeki eksiklikleri de ortaya koyarak bu sürecin verimini artırmaya katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada temel seviyede yazma becerisinin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere hazırlanacak dereceli puanlama anahtarlarında yer alması gereken ölçütlere dikkate çekilmiştir. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan çalışmanın desenini durum çalışması oluşturmaktadır. Elde edilen bilgiler betimlenerek yazma becerisi ve önerilen dereceli puanlama anahtarı kapsamında yorumlanmıştır. Alan yazın taramasında Diller İçin Avrupa Ortak Öneriler Çerçeve Metni ve Türkçenin Yabancı Dil olarak Öğretimi Programı’ndaki temel seviye yazma kazanımlarının yanı sıra yabancı dil olarak Türkçe öğretim setlerindeki kazanımlar, Telc, Cambridge ile yabancı dil olarak Türkçe öğretimi yapan dil merkezlerinde kullanılan puanlama anahtarları incelenmiştir. Bunlardan hareketle madde havuzu oluşturulmuştur. Madde havuzundan öğretici görüşleri doğrultusunda her seviye için 4 puanlama ölçütü ve 20 alt ölçüt belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda yazma becerisinin değerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarı kullanımının önemine değinilmiş ve yabancı/ikinci dil olarak Türkçe öğretiminde A1 seviyesinde kullanılmak üzere analitik dereceli puanlama anahtarı önerisi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, yazma becerisi, dereceli puanlama anahtarı.

Kaynakça

• Andrade, H. G. (2000). Using rubrics to promote thinking and learning, Educational leadership, 57 (5), 13-18.
• Andrade, H. G. (2001). The effects of instructional rubrics on learning to write. Current Issues in Education, 4(4), 1-28.
• Bağcı, H. (2013). Yazılı Anlatım ve Unsurları. Özbay, M. (Ed.), Yazma eğitimi içinde (s. 89-128). Ankara, Pegem Akademi.
• Barın, E. & Demir, C. (2008), Türk dil bilgisi 2: Biçim Bilgisi. Ankara, Öncü Kitap.
• Bayrakdar, E. (2023). Uluslararası Öğrencilerin Türkçe Akademik Yazma Becerilerine Yönelik İhtiyaç Analizine Dayalı Ölçme Aracı Geliştirilmesi (yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Bilican Demir, S. &Yıldırım, Ö. (2019). Yazılı anlatım becerilerinin değerlendirilmesi için dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 457-473. doi: 10.9779/ pauefd.588565
• Boylu, E. (2019). Kuramdan uygulamaya yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ölçme ve değerlendirme. Ankara, Pegem Akademi.
• Creswell, J.W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara, Siyasal Kitabevi.
• Cambridge, (20.01.2023), Assessing writing for Cambridge English qualifications: A guide for teachers, https://www.cambridgeenglish.org/pl/Images/603898-cer-6647-v1c-jul20_teacher-guide-for-writing-a2-key-for-schools.pdf
• Çetin, Y. (2011). Reliability of raters for writing assessment: analytic—holistic, analytic—analytic, holistic – holistic. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 471-486. Durmuş, A. O. (2022). Dereceli Puanlama Anahtarına Dayalı Geribildirimin Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yazma Becerisinin Geliştirilmesine Etkisi (yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Güneş, P. & Kılıç,D. (2016). Dereceli puanlama anahtarı ile öz, akran ve öğretmen değerlendirmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 39, 58-69.
• Göçer, A. (2013). Yazma çalışmalarını değerlendirilme. Özbay, M. (Ed.), Yazma eğitimi içinde (s. 199-240). Ankara, Pegem Akademi.
• Göktaş, B. & Aksak Gönül A. (2022). Yabancı dil olarak Türkçe öğreticilerinin yazma becerisinde geri bildirim alışkanlıkları. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 124-147.
• Harmankaya, Özgün, M., Sallabaş, M.E., Toker, T. (2022). Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten ve öğrenenler için A2 düzeyi yazma becerisi dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (13): 511-524. DOI: 10.21733/ibad.1212818
• Kahveci, N. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yazma Becerisini Değerlendirmeye Yönelik
• Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirilme Çalışması (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Karatay, H. ve Ekinci, Z. (2019). İşbirlikli yazmanın çok dilli öğrencilerin yazma becerisini geliştirmeye etkisi. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 1-17.
• Kurt, M. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dil bilgisinin işlevi. Yıldırım, F. ve Tüfekçioğlu, B. (Ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi Kuramlar- yöntemler-beceriler- uygulamalar içinde (s. 261-266). Ankara, Pegem Akademi.
• Kutlu, Ö., Doğan, D., Karakaya, İ. (2010). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Performansa ve portfolyaya dayalı durum belirleme. Ankara, Pegem Akademi.
• Knoch, U. (2009). Diagnostic assessment of writing: A comparison of two rating scales. Language Testing, 26(20), 275-304. DOI: 10.1177/0265532208101008
• Luft, J. A., (1999). Rubrics:Design and Use in Science Teacher Education. Journal of Science Teacher Education. 10 (2): 107-121.
• MEB. (2021). Diller için Avrupa ortak başvuru metni: öğrenme, öğretme ve değerlendirme- tamamlayıcı cilt. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı cilt. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/04144518_CEFR_TR.pdf adresinden 27 Kasım 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Mertler, C. (2001). Designing scoring rubrics for your classroom. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(25).
• Özaslan, A. (2018). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Suriyelilerin Yazma Becerileri Üzerine Bir Araştırma (yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Popham, W. J. (1997). What’s wrong-and what’s right-with rubrics. Educational Leadership, 55(2), 72-75.
• Sezer, S. (2005). Öğrencinin akademik başarısının belirlenmesinde tamamlayıcı değerlendirme aracı olarak rubrik kullanımı üzerinde bir araştırma, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 18 (18), 61-69.
• Telc. (2013). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçeve metni, öğrenim, öğretim ve değerlendirme. Almanya, Telc GmbH.
• Telc. (20.01.2023). A1 Türkçe Deneme Sınavı, https://shop.telc.net/media/catalog/product/file/telc_turkce_a1.pdf
• Telc. (20.01.2023). A2 Türkçe Deneme Sınavı, https://shop.telc.net/media/catalog/product/file/telc_turkce_okul_a2.pdf
• Tiryaki, E.N. (2013) Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44.
• Ülper, H. (2020). Yazılı metinleri ölçme ve değerlendirme. Bayat, N. (Ed.), Yazma ve eğitimi içinde (s. 159-174). Ankara, Anı Yayıncılık.
• Yunus Emre Enstitüsü (2015). Yedi iklim Türkçe Yunus Emre Enstitüsü Türkçe öğretim seti A1, A2. Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık.
• Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabı. (2011). Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yeni İstanbul uluslararası öğrenciler için Türkçe A1, A2 ders kitabı (2020). İstanbul, Kültür Sanat Basımevi.
• Yıldırım, M. ve Nurlu, M. (2016). Yazma gelişim dosyası uygulamışının yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin yazma başarılarına etkisi. Turkish Studies, 11/14, 827-846. doi: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.9786
• Yin, R. K. (1994). Discovering the future of the case study. Method in evaluation research. Evaluation Practice, 15(3), 283-290.
• Yorgancı, O. K., & Baş, B. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için B1 düzeyi yazma becerisi dereceli puanlama anahtarı geliştirme çalışması. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 9(1), 67-80. https://doi.org/10.35233/oyea.934684
• Weigle, S. C. (2002). Assessing writing. Cambridge University Press.