Barbara Frischmuth’s work Dein Schatten tanzt in der Küche from a postfeminist perspective

Yıl 2024, Sayı: 40, 666 - 677, 25.06.2024

İnci Aras , Funda Kızıler Emer , Pembegül Özyılmaz

https://doi.org/10.29000/rumelide.1475262

Öz

Postfeminism focuses on understanding the struggles of women who have been secondarily gendered under masculine hegemony, aiming to find, express, and liberate their voices while questioning the gender roles constructed by patriarchal norms and striving for gender equality. Postfeminism gained momentum in the literary world from the 1960s onwards, rejecting authority by blending the old and the new and paying attention to openness to new narrative techniques and styles from a postmodernist perspective. This study aims to analyze the work of Barbara Frischmuth (1941-), one of the leading authors in Austrian literature, titled Dein Schatten tanzt in der Küche, published in 2021 and not yet translated into Turkish, from the perspective of female characters and postfeminism. The common feature of the female main characters in the work, consisting of five stories titled Enkelhaft, Kein Engel vor meiner Tür, Die Katze, die im Sprung gefror, and Die Rötung der Tomaten im Winter (Doris and Ödön), is their liberation from the object position of second-class femininity to subjectivity. By addressing the issue of liberation of five women labeled as “the angel at home” or “a devilish femme fatale” depending on whether they fulfill or do not fulfill the roles of companionship and motherhood determined by patriarchal social norms, Frischmuth’s untranslated five stories are open to being read from a postfeminist perspective. This comparison of the process of emancipation of the female main characters in Frischmuth’s five stories, which have not yet been translated into Turkish, from a postfeminist perspective, is expected to fill an important gap in the literature, as it would be the first study at the postgraduate level conducted in Turkey. It is also anticipated to contribute to raising awareness and sensitivity in society regarding women’s rights and emancipation.

Anahtar Kelimeler

Feminism, Postfeminism, Women’s literature, Feminine writing, Barbara Frischmuth

Postfeminist Perspektiften Barbara Frischmuth’un Dein Schatten tanzt in der Küche Eseri

Öz

Postfeminizm, edebiyat dünyasında 1960’lardan itibaren büyük ivme kazanan ve otoriteyi reddederek eskiyi ve yeniyi harmanlayan ve yeni anlatı tekniklerine ve tarzlarına açıklığıyla dikkat çeken postmodernist bir bakış açısından hareketle eril hegemonyanın altında ikinci cinsleştirilen kadınların kendi seslerini bulma, duyurma ve özgürleşme mücadelelerini anlamaya odaklanmaktadır ve ataerkil düzenin inşa ettiği cinsiyet rollerini sorgulayıp toplumsal cinsiyet eşitliği hedefine ulaşmaya çalışmaktadır. Bu çalışma da Avusturya edebiyatının önde gelen yazarlarından biri olan Barbara Frischmuth’un (1941-), 2021 yılında yayımlanan ve henüz Türkçeye tercüme edilmemiş Dein Schatten tanzt in der Küche adlı eserini kadın karakterler ekseninde ve postfeminist perspektiften çözümlemeyi amaçlamaktadır. Enkelhaft, Kein Engel vor meiner Tür, Die Katze, die im Sprung gefror ve Die Rötung der Tomaten im Winter (Doris ve Ödön) adlı beş öyküden oluşan eserin kadın ana karakterlerinin ortak yanı ise kadınların nesne konumundaki ikinci cinsliklerinden kurtularak özne ben’leşmeleridir. Patriyarkal toplumsal normlar tarafından belirlenen eşlik ve annelik rollerini yerine getirmelerine veya getirmemelerine bağlı olarak “evdeki melek” veya “şeytani bir femme fatale” olarak etiketlenen beş kadının özgürleşme sorunsalını ele alması nedeniyle postfeminist perspektiften okunmaya açık olan Frischmuth’un Türkçeye çevrilmemiş bu beş öyküsündeki kadın ana karakterlerin özgürleşim sürecine yönelik böyle bir karşılaştırmanın Türkiye’de lisansüstü düzeyde gerçekleştirilen ilk çalışma olması ve kadın hakları ve özgürleşimi konusunda topluma farkındalık ve duyarlılık kazandırması bağlamında alanyazında önemli bir boşluğu doldurması öngörülmektedir.

Anahtar Kelimeler

feminizm, postfeminizm, kadın edebiyatı, dişil yazın, Barbara Frischmuth

Kaynakça

• Aras, İ. (2023). Atwood’un Damızlık Kızın Öyküsü ile Perkins-Gilman’ın Kadınlar Ülkesi’ne Androsentrizm ve Jinesentrizm Ekseninde Karşılaştırmalı Bir Bakış. Edebiyat ve İnsanlık içinde (hzl. F. Kızıler Emer ve İ. Aras), Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Beauvoir, S. de (2019). İkinci Cinsiyet, (çev. G. Savran), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bolat, E. (2023). Feminizm Tüm Kadınlar İçin mi? Gölgede Kalan Kadınlar. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 6(1), s. 263-281.
• Braidotti, R. (2009). Feminist Post-Postmodernizmin Eleştirel Bir Kartografyası. Cogito, 58, s. 1300-2880.
• Direk, Z. (2009). Simone de Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği. Cogito, 58, s. 1300-2880.
• Frischmuth, B. (2021). Dein Schatten tanzt in der Küche. Aufbau digitale.
• Gedik, E. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Dijital Feminizm İncelemesi: Gençlerin Dijital Aktivizm Deneyimleri. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 5, s. 123-136.
• Hark, S. (2013). Feministische Theorie heute: Die Kunst ›Nein‹ zu sagen. Feministische Studien, 31(1), s. 65-71.
• Hooks, B. (2016). Feminizm Herkes İçindir. (4. Baskı). İstanbul: bgst Yayınları.
• Kızıler, F. (2009). Geçmişten Günümüze Türkiye’de ve Batıda Kadın Hareketleri. Uluslararası- Disiplinlerarası Kadın Çalışmaları Kongre Bildirileri içinde (hzl. B. Baytekin, F. Fidan, G. Hazer, D. Aygin, N. Yıldırım, M. Hayır ve F. Şimşek). (1. Baskı). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Basımevi.
• Kızıler Emer, F. (2017). Hertha Kräftner’in Metin Evreni ve Son Yaratıcılık Evresinden Seçilmiş Bir Şiiri. International Journal of Language Academy, 5(8), s. 127-142.
• Kızıler Emer, F. ve Değirmen, B. (2022). “Katharina Blum’un Çiğnenen Onuru” ve “Namı-Diğer Grace” Adlı Metinlerde Öteki Olarak Kadın. Edebiyat ve Öteki(lik) içinde (hzl. F. Kızıler Emer ve İ. Aras). Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Kızıler Emer, F. ve Erdoğan, E. İ. (2022). Feminist Eleştiri Perspektifinden Barbara Frischmuth’un “Kai und die Liebe zu den Modellen” Adlı Romanı. Korpusgermanistik, 1(2), s. 31-42.
• Kristeva, J. (2020). Kara Güneş Depresyon ve Melankoli, (çev. N. Demiryontan), İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Mitchell, J. ve Oakley, A. (1998). Kadın ve Eşitlik, (çev. F. Berktay). (3. Baskı), İstanbul: Pencere Yayınları.
• Özbek, Y. (1989). Barbara Frischmuth’ta Kadın-Erkek Sorunsalı, Erzurum: Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları. Öztürk, Z. A. (2015). Uluslararası Siyasette ve Karar Alma Mekanizmalarında Kadın. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 3(1), s. 1-1.
• Pfister, J. (2011). Feminismus, Sprache und feministische Sprachphilosophie. Zeitschrift für philosophische Forschung, 65(1), s. 48-73.
• Sarup, M. (2004). Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (çev. B. Güçlü), Ankara: Ark Yayınları.
• Sawicki, J. (1998). Identity Politics and Sexual Freedom. In: Feminism and Foucault, (eds: I. Diamond and L. Quinby). Northeastern University Press.
• Woolf, V. (2012). Kendine Ait Bir Oda, (çev. S. Öncü), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Young, I. M. (2009). Yaşanan Bedene Karşı Toplumsal Cinsiyet. Cogito, 58, s. 1300-2880.